Μια κρίση που έχει δημιουργήσει η ίδια και η οποία μπορεί να οδηγήσει στην κατάρρευσή της μετά από μόλις επτά μήνες στην εξουσία.
Η τελευταία πρόκληση για την αξιοπιστία του συντηρητικού ηγέτη έρχεται από το εσωτερικό της Χριστιανοδημοκρατικής Ένωσης (CDU), καθώς μια ομάδα περίπου 18 νεότερων βουλευτών του CDU αντέδρασαν κατά ενός νομοσχεδίου για τις συντάξεις, το οποίο αναμένεται να περάσει από την τελική ψηφοφορία στην Bundestag την Παρασκευή.
Η κοινοβουλευτική ομάδα του Merz (CDU/CSU) και η SPD διαθέτουν 328 έδρες από τις 630 της κάτω βουλής, εξασφαλίζοντας μια πλειοψηφία μόλις 12 εδρών.
Αν η συμμαχία δεν καταφέρει να περάσει το νομοσχέδιο, αυτό θα είναι μια ακόμη εξαιρετικά ταπεινωτική αποτυχία για τον Merz, μετά την αποτυχημένη του εκλογή τον Μάιο και την αποτυχία διορισμού δικαστή στο Συνταγματικό Δικαστήριο τον Ιούλιο.
Η αποτυχία να περάσει το νομοσχέδιο θα αναδείξει την έλλειψη εξουσίας του καγκελαρίου πάνω στο κόμμα του και θα μπορούσε να προκαλέσει ανεπανόρθωτη ζημιά στην ικανότητα της κυβέρνησης να περάσει νομοθεσία.
Η συνεπής ηγέτης της SPD, Baerbel Bas, άφησε να εννοηθεί αυτή την εβδομάδα ότι αν το νομοσχέδιο για τις συντάξεις δεν περάσει, αυτό μπορεί να σήμανε την κατάρρευση της συμμαχίας.
Κάτι τέτοιο θα μπορούσε να οδηγήσει σε νέες εθνικές εκλογές, σε μια περίοδο που η ακροδεξιά Alternative for Germany (AfD) κατατάσσεται πρώτη σε κάποιες δημοσκοπήσεις, ενισχυμένη από την ανησυχία για τη στασιμότητα της οικονομίας.
Ο Merz έχει ελάχιστο περιθώριο για λάθη
Η κυβερνητική συμμαχία έχει πλειοψηφία 12 εδρών στην κάτω βουλή, ενώ οι θέσεις είναι εξαιρετικά περιορισμένες για λάθη.
Σύγκριση των κομμάτων της Βουλής (Δεκεμβρίος 2025):
SPD, CDU/CSU, Πράσινοι, AfD, Αριστερά (Left)
Εν μέσω έντονων διαφορών στις θέσεις τους για βασικά ζητήματα, ο καγκελάριος και οι Σοσιαλδημοκράτες παλεύουν να πείσουν τους ψηφοφόρους ότι μπορούν να υλοποιήσουν τις υποσχέσεις τους για αναζωογόνηση της ανάπτυξης, ενίσχυση της εσωτερικής ασφάλειας και των ενόπλων δυνάμεων, καθώς και ανακατασκευή κατεστραμμένων δρόμων και γεφυρών.
Πολλές από τις πρωτοβουλίες που ελήφθησαν από τον Μάιο, συμπεριλαμβανομένων ειδικών ταμείων για τον στρατό και τις υποδομές που χρηματοδοτούνται με χρέος αξίας εκατοντάδων δισεκατομμυρίων ευρώ, χρειάζονται χρόνο για να αποδώσουν καρπούς.
Η βιομηχανία έχει αντιδράσει θετικά σε κάποιες από τις πρώτες κυβερνητικές πρωτοβουλίες, κατηγορώντας ωστόσο τον Merz και τους υπουργούς του για έλλειψη επείγουσας δράσης ώστε να αποκαταστήσουν την παγκόσμια ανταγωνιστικότητα της Γερμανίας.
Ο πρόεδρος της επιδραστικής επιχειρηματικής οργάνωσης BDI, Peter Leibinger, προειδοποίησε αυτή την εβδομάδα ότι οι βιομηχανίες από τον τομέα των αυτοκινήτων έως τον χάλυβα και τα χημικά βρίσκονται «σε δραματικό χαμηλό σημείο» καθώς πλησιάζει το τέλος του έτους.
«Η οικονομία είναι σε ελεύθερη πτώση, αλλά η κυβέρνηση δεν ανταποκρίνεται αποφασιστικά», δήλωσε ο Leibinger σε γραπτή του δήλωση.
«Κάθε μήνας χωρίς αποτελεσματικές διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις κοστίζει περισσότερες θέσεις εργασίας και ευημερία, και περιορίζει μαζικά το μελλοντικό περιθώριο δράσης του κράτους».
Επικίνδυνη η κατάσταση της γερμανικής οικονομίας
Σε μια κλειστή σύσκεψη της κοινοβουλευτικής ομάδας την Τρίτη, ο Merz ζήτησε από όλους τους συντηρητικούς βουλευτές να στηρίξουν το αμφιλεγόμενο νομοσχέδιο, σύμφωνα με δύο συμμετέχοντες.
Αναφέρθηκε επίσης στις τρέχουσες γεωπολιτικές αναταράξεις και προειδοποίησε ότι μια αρνητική ψηφοφορία θα είχε δραματικές συνέπειες, ανέφεραν οι συμμετέχοντες, οι οποίοι ζήτησαν να παραμείνουν ανώνυμοι λόγω της ιδιωτικότητας της συνάντησης.
Η πρόωρη κατάρρευση της συμμαχίας θα συνέπιπτε με μια κρίσιμη στιγμή για την οικονομία της Γερμανίας, η οποία συρρικνώθηκε το 2023 και το 2024 και έχει αυξήσει ελάχιστα φέτος.
Η γερμανική οικονομία δεν έχει αναπτυχθεί από τότε που ανέλαβε ο Merz
Μετά τις εκλογές του Φεβρουαρίου και την επακόλουθη χαλάρωση των αυστηρών κανόνων χρέους, ο αρχικός ενθουσιασμός ότι η Γερμανία θα επανέφερε την ανάπτυξη στην Ευρώπη έχει ξεθωριάσει.
Μόλις τον περασμένο μήνα, οι σύμβουλοι του Merz μείωσαν τις προβλέψεις για την ανάπτυξη του 2026 σε ποσοστό κάτω από 1%.
Το ΔΝΤ έχει προειδοποιήσει ότι η Γερμανία παραμένει σε κίνδυνο να μην επιτύχει σημαντική ανάπτυξη και αντιμετωπίζει μακροχρόνιες δυσκολίες για να πετύχει ευημερία, εκτός αν προχωρήσει σε «τολμηρές» μεταρρυθμίσεις.
Το γερασμένο σύστημα συντάξεων, το οποίο δυσκολεύεται να αντεπεξέλθει στην αυξανόμενη αριθμητική των συνταξιούχων, είναι κρίσιμο για πολλούς ψηφοφόρους, αλλά έχει δημιουργήσει εντάσεις με τους νέους, οι οποίοι νιώθουν ότι φορτώνονται με την ευθύνη να χρηματοδοτήσουν παροχές που ίσως δεν απολαύσουν ποτέ.
Το νομοσχέδιο εγγυάται τις συνταξιοδοτικές πληρωμές έως το 2031 και, με αμφιλεγόμενους όρους, παρέχει διαβεβαιώσεις για τα εισοδήματα των συνταξιούχων μετά από αυτή την ημερομηνία.
Η AfD προηγείται σε κάποιες εθνικές δημοσκοπήσεις
Εν τω μεταξύ, η AfD, το ακροδεξιό κόμμα κατά των μεταναστών, έχει εκμεταλλευτεί με επιτυχία τις ανησυχίες για τη μη τακτική μετανάστευση, ανεβάζοντας τη δημοτικότητά της έως και 27% σε μια δημοσκόπηση, 2,5 μονάδες μπροστά από το CDU/CSU.
Αφού έγινε σαφές, μετά από μυστική ψηφοφορία στην κοινοβουλευτική ομάδα την Τρίτη, ότι κάποιοι από τους νεότερους συντηρητικούς αρνούνται να υποχωρήσουν από την αντίθεσή τους, ο Merz και οι διαχειριστές της κοινοβουλευτικής του ομάδας αναλαμβάνουν μεγάλο ρίσκο προχωρώντας με την ψηφοφορία για το νομοσχέδιο για τις συντάξεις, δεδομένης της μικρής πλειοψηφίας της συμμαχίας.
Η ψήφιση του νομοσχεδίου μπορεί να διευκολυνθεί από την κίνηση του κόμματος της Αριστεράς, το οποίο ανακοίνωσε την Τετάρτη ότι οι βουλευτές του θα απέχουν από την ψηφοφορία. Για να περάσει ένας νόμος στην Bundestag, χρειάζεται μόνο περισσότερες ψήφους υπέρ από όσες κατά.
Μια αποχή όλων των 64 βουλευτών της Αριστεράς θα μειώσει τον αριθμό των ψήφων που χρειάζονται για την πλειοψηφία σε 284 — ένα όριο το οποίο η κυβέρνηση θα μπορούσε να περάσει με άνεση.
Ωστόσο, η ψήφιση του νομοσχεδίου μόνο με τη βοήθεια του αντικαπιταλιστικού κόμματος θα ήταν μια κούφια νίκη και δεν θα ενίσχυε τη θέση του Merz.
Ο καγκελάριος βρίσκεται υπό ευρεία πίεση μέσα στο κόμμα του λόγω όσων κάποιοι θεωρούν υπερβολικές παραχωρήσεις στους Σοσιαλδημοκράτες.
Από την πλευρά της, η κεντροαριστερά έχει καταβάλει ελάχιστη προσπάθεια για να συμβιβαστεί στο θέμα της σύνταξης, το οποίο ήταν μέρος του κοινού σχεδίου διακυβέρνησης που είχαν διαπραγματευτεί οι σύμμαχοι της συμμαχίας πριν αναλάβουν τα καθήκοντά τους.
To AfD ετοιμάζεται να κυβερνήσει στη Γερμανία
Με την κοινωνική δυσαρέσκεια να αυξάνεται και τις παραδοσιακές πολιτικές δυνάμεις να αδυνατούν να απαντήσουν στις ανησυχίες των πολιτών, το AfD καταφέρνει να εκφράσει το αίτημα για αλλαγή, σταθερότητα και εθνική κυριαρχία. Το επόμενο διάστημα αναμένεται καθοριστικό, καθώς τα δεδομένα υποδεικνύουν ότι η Γερμανία μπορεί να βρίσκεται πιο κοντά από ποτέ σε μια πολιτική στροφή που μέχρι πρόσφατα θεωρούνταν αδιανόητη.
Η περίπτωση του Leif-Erik Holm
Πριν ο Leif-Erik Holm γίνει μία από τις ηγετικές μορφές του γερμανικού πατριωτικού χώρου, ήταν ραδιοφωνικός DJ πρωινής ζώνης στην πατρίδα του, στην ανατολική Γερμανία. Ενόψει των περιφερειακών εκλογών στη Γερμανία το 2026, ο Holm αναμένεται τώρα να γίνει ο επικεφαλής υποψήφιος του AfD στο κρατίδιο Μεκλεμβούργο-Δυτική Πομερανία, μια κατά βάση αγροτική περιοχή που συνορεύει με την Πολωνία και τη Βαλτική Θάλασσα.
Με τις δημοσκοπήσεις να δείχνουν το AfD στην πρώτη θέση με 38% στο κρατίδιο, είναι ένα από τα μέρη όπου το κόμμα -που πλέον είναι η μεγαλύτερη κοινοβουλευτική δύναμη της αντιπολίτευσης στη γερμανική ομοσπονδιακή Βουλή- βρίσκεται σε απόσταση αναπνοής από την απόκτηση σημαντικής κυβερνητικής εξουσίας για πρώτη φορά από την ίδρυσή του πριν από πάνω από μια δεκαετία.
Ο Holm ενσαρκώνει τον τύπο του υποψηφίου που τουλάχιστον κάποια ηγετικά στελέχη της AfD θέλουν ολοένα και περισσότερο να προωθούν στην κορυφή. Με έναν εύστοχο ύφος, αποφεύγει την εμπρηστική ρητορική που άλλοι πολιτικοί του κόμματος υιοθετούν και λέει ότι επιδιώκει διάλογο με τους πολιτικούς αντιπάλους του. Ερωτηθείς τι θα έκανε το κόμμα του εάν αναλάβει την εξουσία στο κρατίδιο του χρόνου, ο Holm απαρίθμησε μερικές προτάσεις που ακούγονται αθώες: περισσότερες επενδύσεις στην εκπαίδευση, συμπεριλαμβανομένων των STEM ειδικοτήτων, και διασφάλιση ότι τα παιδιά των μεταναστών θα μαθαίνουν γερμανικά πριν αρχίσουν το σχολείο. «Στην πραγματικότητα είμαι καλό παιδί», είπε ο Holm.
Πίσω από την εικόνα του ανθρώπου της διπλανής πόρτας, ωστόσο, υπάρχει ένας σαφής πολιτικός υπολογισμός. Η συμπρόεδρος του κόμματος, Alice Weidel, επιχειρεί ένα είδος επανατοποθέτησης, πιστεύοντας ότι το AfD δεν θα μπορέσει να κάνει το άλμα προς την πραγματική εξουσία, εκτός εάν απομακρυνθεί από υποψηφίους που εκφράζουν ανοιχτά ακραίες θέσεις. Αυτό σημαίνει απομάκρυνση από αμφιλεγόμενους ηγέτες όπως ο Björn Höcke -ο οποίος κρίθηκε ένοχος από δικαστήριο επειδή χρησιμοποίησε ένα απαγορευμένο σύνθημα που χρησιμοποιούσαν τα τάγματα εφόδου του Adolf Hitler- και ο Maximilian Krah, ο οποίος πέρυσι είπε ότι «δεν θα έλεγε ποτέ ότι όποιος φορούσε στολή SS ήταν αυτόματα εγκληματίας».
Αντίθετα, ο προτιμώμενος υποψήφιος, τουλάχιστον για τη Weidel και τους υποστηρικτές της, είναι κάποιος όπως ο Holm, που μπορεί να παρουσιάσει μια πιο εξωραϊσμένη όψη του κόμματος. Αλλά η μεταμόρφωση αποδεικνύεται επιφανειακή, και ακόμη και η Weidel, παρά τον εθνικό ηγετικό της ρόλο, δεν μπορεί να αποτρέψει την «μάσκα» από το να γλιστρά.
Νέα εμφάνιση, ίδια πολιτική
Από τη δημιουργία του το 2013 ως ευρωσκεπτικιστικό κόμμα, το AfD έχει γίνει πιο ακραίο, κινητοποιώντας τη ριζοσπαστικοποιημένη βάση του κυρίως γύρω από το ζήτημα της μετανάστευσης. Νωρίτερα φέτος, η ομοσπονδιακή υπηρεσία εσωτερικών πληροφοριών της Γερμανίας -που έχει αρμοδιότητα να παρακολουθεί ομάδες που κρίνονται αντισυνταγματικές- χαρακτήρισε το AfD ως εξτρεμιστική οργάνωση.
Η Weidel προσπαθεί τώρα να περιορίσει το… δημόσιο εξτρεμισμό. Η προσπάθεια στοχεύει στο να κάνει το AfD πιο αποδεκτό από τους συντηρητικούς του κεντρικού χώρου — και να δυσκολέψει τη συμμαχία του κεντροδεξιού καγκελαρίου Friedrich Merz να αρνείται τη συγκυβέρνηση με το κόμμα, διατηρώντας το μεταπολεμικό «τείχος προστασίας» γύρω από την ακροδεξιά.
Η ώθηση της Weidel για μια πιο προσεγμένη δημόσια εικόνα δεν υποστηρίζεται κατ' ανάγκη από μεγάλα τμήματα της κομματικής βάσης - ιδιαίτερα στα προπύργια του AfD στην πρώην Ανατολική Γερμανία- τα οποία επισημαίνουν ότι η άνοδος του κόμματος συνέπεσε με τη ριζοσπαστικοποίησή του. Το επιχείρημα δεν είναι αβάσιμο. Παρά την αυξανόμενη ακραία ρητορική του, το κόμμα ήρθε δεύτερο στις πρόωρες εθνικές εκλογές στις αρχές του έτους — η καλύτερη εθνική επίδοση για ακροδεξιό κόμμα από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Στις δημοσκοπήσεις τώρα προηγείται των συντηρητικών του Merz.
Παρόλα αυτά, η Weidel προχωρά με την προσπάθεια εξωραϊσμού της εικόνας του AfD. Στο πλαίσιο αυτής της προσπάθειας, έχει προσπαθήσει να απομακρύνει κάπως το κόμμα της από την εγγύτητα με το Κρεμλίνο — επιδιώκοντας στενότερους δεσμούς με τους Ρεπουμπλικάνους στις ΗΠΑ. Από εδώ και πέρα, το κόμμα θα «πολεμά στο πλευρό του λευκού ιππότη και όχι του μαύρου ιππότη», όπως είπε άνθρωπος που γνωρίζει την σκέψη της.
Σε μια άλλη απόπειρα επαναπροσδιορισμού, νωρίτερα φέτος, μια εξτρεμιστική νεολαία συνδεδεμένη με το AfD αυτοδιαλύθηκε για να αποτρέψει πιθανή απαγόρευση που θα μπορούσε να βλάψει το κόμμα. Το περασμένο Σαββατοκύριακο, δημιουργήθηκε μια νέα νεολαία, πάνω στην οποία η κομματική ηγεσία θα έχει άμεσο έλεγχο.
Άλλα πατριωτικά κόμματα στην Ευρώπη έχουν κάνει δικές τους προσπάθειες επαναπροσδιορισμού. Στη Γαλλία, η Marine Le Pen έχει προσπαθήσει να «εξομαλύνει» το κόμμα της -μια προσπάθεια που χαρακτηρίζεται ως «απο-δαιμονοποίηση»- εγκαταλείποντας τον ανοιχτό αντισημιτισμό των ιδρυτών του. Στο πλαίσιο αυτής της στροφής, η Le Pen έσπευσε να αποστασιοποιήσει το κόμμα της από το AfD στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Στην Ιταλία, η πρωθυπουργός Giorgia Meloni έχει μετριάσει τις παλαιότερες αντι-ΕΕ και φιλορωσικές της θέσεις.
Για το AfD, όμως, η επιχειρούμενη μεταμόρφωση είναι λιγότερο ζήτημα ουσίας — και περισσότερο ζήτημα εικόνας. Πίσω από την προσπάθεια της Weidel να βελτιώσει τη φήμη του κόμματος, πολλές από τις πιο ακραίες φωνές του εξακολουθούν να έχουν επιρροή.
Ο Ulrich Siegmund στο κρατίδιο Σαξονία-Άνχαλτ
Ίσως κανένας ηγέτης του AfD δεν ενσαρκώνει αυτήν την ένταση περισσότερο από τον Ulrich Siegmund, τον επικεφαλής υποψήφιο του κόμματος στο κρατίδιο Σαξονία-Άνχαλτ, όπου το AfD προηγείται στις δημοσκοπήσεις με 40% ενόψει των περιφερειακών εκλογών τον επόμενο Σεπτέμβριο. Είναι εδώ, σε αυτό το μικρό κρατίδιο των λίγο πάνω από 2 εκατομμύρια κατοίκους, όπου τα ηγετικά στελέχη της AfD εναποθέτουν τις περισσότερες ελπίδες τους για είσοδο στην κρατιδιακή κυβέρνηση το 2026 - πιθανώς ακόμη και με απόλυτη πλειοψηφία.
Όπως ο Holm, έτσι και ο Siegmund προσπαθεί να καλλιεργήσει μια εικόνα απλού, καθημερινού ανθρώπου. Ακόμη και μέλη αντιπάλων κομμάτων στο τοπικό κοινοβούλιο τον περιγράφουν ως φιλικό και προσιτό. Με πάνω από μισό εκατομμύριο ακολούθους στο TikTok, φτάνει σε περισσότερους ανθρώπους από οποιονδήποτε άλλο πολιτικό σε επίπεδο κρατιδίου στη Γερμανία.
Ταυτόχρονα, ο Siegmund συνδέεται ξεκάθαρα με το ακραία πλευρά του κόμματος. Ήταν ένας από τους συμμετέχοντες σε μια μυστική συνάντηση ακροδεξιών εξτρεμιστών, όπου φέρεται να συζητήθηκε ένα «master plan» για την απέλαση μεταναστών και «μη αφομοιωμένων πολιτών». Όταν αποκαλύφθηκε η συνάντηση πέρυσι, προκλήθηκαν παρατεταμένες διαδηλώσεις κατά της ακροδεξιάς σε όλη τη Γερμανία και προσωρινά έριξε τα ποσοστά το AfD.
Μιλώντας στο Politico, ο Siegmund υποβάθμισε τη μυστική συνάντηση ως «καφεδοκουβέντα», υποστηρίζοντας ότι το πραγματικό σκάνδαλο είναι το πώς τα μέσα ενημέρωσης υπερέβαλαν το επεισόδιο. Περιέγραψε τον εαυτό του όχι ως επικίνδυνο εξτρεμιστή — αλλά ως έναν απλό άνθρωπο που νοιάζεται για τη χώρα του. «Είμαι ένας φυσιολογικός πολίτης, φορολογούμενος και κάτοικος αυτής της χώρας που απλώς θέλει μια καλύτερη πατρίδα, ειδικά για τα παιδιά του, για την οικογένειά του, για όλα τα παιδιά μας», είπε ο Siegmund. «Γιατί απλώς δεν μπορώ να μένω άπραγος και να βλέπω τη χώρα μας να εξελίσσεται τόσο αρνητικά σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα».
Όμως, όταν πιέστηκε, ο Siegmund δεν μπόρεσε να κρύψει τον εξτρεμισμό του. Υπερασπίστηκε τη χρήση του συνθήματος «Όλα για τη Γερμανία!» — της απαγορευμένης ναζιστικής φράσης που έφερε σε νομικά μπερδέματα τον συνάδελφό του Höcke. «Νομίζω ότι είναι αυτονόητο πως πρέπει να δίνεις τα πάντα για τη δική σου χώρα», είπε ο Siegmund. «Και νομίζω πως αυτό θα έπρεπε να είναι και το μέτρο σύγκρισης για κάθε πολιτικό — να κάνει ό,τι μπορεί για τη χώρα του, γιατί γι’ αυτό εκλέχθηκε και γι’ αυτό πληρώνεται».
Ο Siegmund εξέφρασε επίσης ένσταση στην άποψη ότι οι Ναζί διέπραξαν το μεγαλύτερο έγκλημα κατά της ανθρωπότητας στην Ιστορία, και άρα οι Γερμανοί έχουν ειδική ευθύνη να αποφεύγουν τέτοιους όρους. «Βρίσκω αυτή την ερμηνεία κατάφωρα υπερβολική και εντελώς αποκομμένη από την πραγματικότητα», είπε. «Για μένα είναι σημαντικό να κοιτάμε μπροστά και όχι πίσω. Και φυσικά, πρέπει πάντα να μαθαίνουμε από την Ιστορία, αλλά όχι μόνο από μεμονωμένες πτυχές της, αλλά από ολόκληρη την Ιστορία».
Σχόλια αναγνωστών