Η δεύτερη θητεία Trump μπορεί να διαλύσει την Ευρώπη, προειδοποιεί με ανάλυσή του το Politico
Η δεύτερη θητεία Trump μπορεί να διαλύσει την Ευρώπη, προειδοποιεί με ανάλυσή του το Politico.
Eίναι η στιγμή που οι περισσότεροι από τους ηγέτες της Ευρώπης ήλπιζαν ότι δεν θα έβλεπαν ποτέ.
H ημερομηνία είναι η 7η Νοεμβρίου 2024, δύο ημέρες αφότου ο Donald Trump κέρδισε τον Joe Biden στις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ, και ήδη ο πρόεδρος ανακοίνωσε ότι θα αναγκάσει την Ουκρανία να συνάψει ειρηνευτική συμφωνία με τη Ρωσία και να παραχωρήσει εδάφη που το Κρεμλίνο διεκδικεί ως δικά του.
Συγκεντρωμένοι στη Βουδαπέστη για τη σύνοδο της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Κοινότητας, οι ηγέτες της ηπείρου κοιτούν τον μαγευτικό ποταμό Δούναβη με ένα μόνο πράγμα στο μυαλό τους:
Πώς πρέπει να αντιδράσουν;
Μπορούν να διπλασιάσουν τις δυνάμεις τους απέναντι στην αντίθεση του Trump και να δώσουν τελικά στο Κίεβο ό,τι χρειάζεται, όπως υποστηρίζει μια ομάδα ηγετών που έχει συγκεντρωθεί γύρω από τον Ουκρανό πρόεδρο Volodymyr Zelensky και τον Γάλλο πρόεδρο Emmanuel Macron;
Θα πρέπει να ακολουθήσουν το παράδειγμα του Ούγγρου πρωθυπουργού Viktor Orbán και να χαιρετίσουν την πρωτοβουλία του Trump για τον τερματισμό της σύγκρουσης;
Δεν θα ήταν καλύτερα να συνεργαστούν με την Ουάσινγκτον και να βοηθήσουν στη διαμόρφωση της συμφωνίας, όπως λένε συνεχώς η γερμανική και η ιταλική αντιπροσωπεία;
Και το πιο σημαντικό, πώς μπορούν οι ηγέτες της ηπείρου να εμποδίσουν την απότομη στροφή της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής να οδηγήσει τις χώρες τους σε διάσταση;
Σενάρια τρόμου
Η επιστροφή του Trump στον Λευκό Οίκο δεν είναι σίγουρη, αλλά η πιθανότητα αυτή αναγκάζει τους ηγέτες της Ευρώπης να αναλογιστούν σενάρια όπως αυτό και να παλέψουν με τα ερωτήματα που αυτά συνεπάγονται.
Και καθώς ο εκλογικός κύκλος των ΗΠΑ ανεβάζει στροφές, οι αξιωματούχοι σε ολόκληρη την ήπειρο γίνονται όλο και πιο ειλικρινείς σχετικά με τις επιπτώσεις μιας δεύτερης προεδρίας Trump.
Η επιστροφή του πρώην σταρ των ριάλιτι στην εξουσία δεν θα αποτελούσε μόνο τη μεγαλύτερη δοκιμασία στις διατλαντικές σχέσεις στη μεταπολεμική ιστορία- θα μπορούσε να αποτελέσει υπαρξιακό κίνδυνο για την ευρωπαϊκή ενότητα, καθώς οι εντάσεις σχετικά με τον τρόπο συνεργασίας με την ισχυρότερη χώρα του κόσμου απομακρύνουν την ήπειρο σε θέματα που κυμαίνονται από την εμπορική πολιτική έως την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και την υπεράσπιση του ευρωπαϊκού εδάφους.
«Οι άνθρωποι στις Βρυξέλλες προετοιμάζονται ήδη για το τι θα μπορούσε να συμβεί», δήλωσε ένας ανώτερος διπλωμάτης της ΕΕ, ο οποίος, όπως και άλλοι σε αυτό το ρεπορτάζ, έμεινε ανώνυμος για να συζητήσει το αποτέλεσμα των εκλογών σε μια χώρα εκτός ΕΕ.
Πιο δύσκολη η δεύτερη θητεία
Η Ευρώπη επέζησε βέβαια από την πρώτη προεδρία του Trump, αλλά υπάρχουν όλες οι ενδείξεις ότι αυτή τη φορά τα πράγματα θα είναι πιο δύσκολα, καθώς δύο κοντινοί πόλεμοι και μια συνεχιζόμενη ενεργειακή κρίση ασκούν πίεση στην ήπειρο.
Έχοντας επιστρέψει στο αξίωμα μετά από δύο μομφές και μια σειρά από αστικές και ποινικές διώξεις, ο Trump είναι απίθανο να αισθανθεί την ανάγκη να μετριάσει τις παρορμήσεις του ή να περιβάλει τον εαυτό του με αξιωματούχους που προτρέπουν σε μετριοπάθεια.
Κρίσιμο είναι ότι, ενώ ήταν δυνατόν να απορριφθεί η πρώτη θητεία του Trump ως παρέκκλιση - ένα γεωπολιτικό μπουρίνι που μπορούσε να αντιμετωπιστεί - η επιστροφή του θα εδραίωνε τη μετατόπιση της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής ως γεγονός που δεν μπορεί πλέον να αγνοηθεί.
Αυτό θα απαιτούσε από την Ευρώπη -και την Ευρωπαϊκή Ένωση ειδικότερα- να κάνει κάτι για το οποίο ιστορικά έχει αποδειχθεί ανεπαρκώς εξοπλισμένη: να αποφασίσει μια κοινή απάντηση και να την τηρήσει.
Η αποτυχία συμφωνίας θα μπορούσε να αρχίσει να διαλύει το μπλοκ.
«Δεν υπάρχει αυτόματος κανόνας ότι μια κρίση θα οδηγήσει στην ευρωπαϊκή ολοκλήρωση», δήλωσε ο Nicolai von Ondarza, εμπειρογνώμονας σε θέματα πολιτικής της ΕΕ στο Γερμανικό Ινστιτούτο Διεθνών Υποθέσεων και Ασφάλειας, ένα think tank για την εξωτερική πολιτική που συμβουλεύει τη γερμανική κυβέρνηση.
«Υπάρχουν σημαντικά εμπόδια που θα πρέπει να ξεπεραστούν για να μετατραπεί μια δεύτερη προεδρία Trump σε μια στιγμή ευρωπαϊκής ενότητας».
Οι προθέσεις του Trump έναντι του ΝΑΤΟ
Το σχέδιο του Trump για την Ουκρανία παίρνει ήδη μορφή, δήλωσαν δύο άτομα που γνωρίζουν τις σκέψεις του πρώην προέδρου.
Θα πιέσει τον Zelensky να παραχωρήσει την Κριμαία και τμήματα του Ντονμπάς για να πείσει τον Ρώσο πρόεδρο Putin να τερματίσει τον πόλεμο, ένα σχέδιο που ανέφερε πρώτη η Washington Post.
Αυτό που είναι λιγότερο σαφές είναι ποιες είναι οι προθέσεις του απέναντι στο ΝΑΤΟ, τη συμμαχία που εγγυάται την ευρωπαϊκή ασφάλεια από το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου.
Οι δύο άνθρωποι που γνωρίζουν τις σκέψεις του Trump είπαν ότι έχει βάλει στόχο να μειώσει τη συμμετοχή της Αμερικής, ίσως αρνούμενος να συμμετάσχει σε συνόδους κορυφής ή βάζοντας τον αμερικανικό στρατό να μείνει εκτός κοινών ασκήσεων.
Οι ανησυχίες για το τι θα μπορούσε να κάνει ο Trump ώθησαν το αμερικανικό Κογκρέσο να εγγράψει στο νόμο την απαίτηση ότι οι νομοθέτες πρέπει να εγκρίνουν οποιαδήποτε επίσημη αποχώρηση των ΗΠΑ από τη συμμαχία.
Αλλά αυτό θα αποδειχθεί παρηγοριά για τους Ευρωπαίους που εξαρτώνται από τον Trump, ο οποίος πράγματι θα τηρήσει τις δεσμεύσεις της Ουάσινγκτον στο πλαίσιο της συμμαχίας.
«Το γεγονός ότι το Κογκρέσο αισθάνθηκε την ανάγκη να το κάνει αυτό και ο πρόεδρος Biden ήταν πρόθυμος να το υπογράψει σας λέει ότι υπάρχουν πραγματικές ανησυχίες στην Ουάσινγκτον», δήλωσε ο Brad Bowman του Ιδρύματος για την Υπεράσπιση των Δημοκρατιών, think tank με έδρα την Ουάσινγκτον. «Και σας λέει ότι το συνταγματικό πλαίσιο είναι ασαφές όσον αφορά την εξουσία του να το κάνει».
Ο Trump δεν θα χρειαζόταν να αποχωρήσει από τη συμμαχία για να την τερματίσει ουσιαστικά.
Τον Φεβρουάριο, αμφισβήτησε την προσήλωση της Ουάσινγκτον στη διάταξη του άρθρου 5 του ΝΑΤΟ για την αμοιβαία άμυνα, η οποία απαιτεί από τους συμμάχους να συσπειρωθούν σε υποστήριξη εάν ένα από τα μέλη του δεχθεί επίθεση, δηλώνοντας ότι θα «ενθαρρύνει» τη Ρωσία να επιτεθεί σε μέλη του ΝΑΤΟ που δεν δαπανούν αρκετά για την άμυνα.
Σε κάθε περίπτωση, το άρθρο 5 δεν απαιτεί στρατιωτική υποστήριξη, αλλά μόνο ένα μέλος του ΝΑΤΟ «να λάβει τα μέτρα που θεωρεί απαραίτητα για να βοηθήσει τον σύμμαχο που δέχεται επίθεση». Ο Trump θα μπορούσε απλώς «να κρίνει απαραίτητο να εκφράσει τις ανησυχίες του στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ και αυτό ήταν όλo ή να εκδώσει μια δήλωση ή να πει: Ε, Putin, αυτό δεν είναι καλό. Θα πρέπει να το κόψεις».
Το ότι η ΕΕ θα δυσκολευτεί να διαμορφώσει μια κοινή απάντηση σε μια προεδρία Trump είναι εμφανές από την αντίδρασή της στην πλήρους κλίμακας εισβολή του Putin στην Ουκρανία.
www.bankingnews.gr
Eίναι η στιγμή που οι περισσότεροι από τους ηγέτες της Ευρώπης ήλπιζαν ότι δεν θα έβλεπαν ποτέ.
H ημερομηνία είναι η 7η Νοεμβρίου 2024, δύο ημέρες αφότου ο Donald Trump κέρδισε τον Joe Biden στις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ, και ήδη ο πρόεδρος ανακοίνωσε ότι θα αναγκάσει την Ουκρανία να συνάψει ειρηνευτική συμφωνία με τη Ρωσία και να παραχωρήσει εδάφη που το Κρεμλίνο διεκδικεί ως δικά του.
Συγκεντρωμένοι στη Βουδαπέστη για τη σύνοδο της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Κοινότητας, οι ηγέτες της ηπείρου κοιτούν τον μαγευτικό ποταμό Δούναβη με ένα μόνο πράγμα στο μυαλό τους:
Πώς πρέπει να αντιδράσουν;
Μπορούν να διπλασιάσουν τις δυνάμεις τους απέναντι στην αντίθεση του Trump και να δώσουν τελικά στο Κίεβο ό,τι χρειάζεται, όπως υποστηρίζει μια ομάδα ηγετών που έχει συγκεντρωθεί γύρω από τον Ουκρανό πρόεδρο Volodymyr Zelensky και τον Γάλλο πρόεδρο Emmanuel Macron;
Θα πρέπει να ακολουθήσουν το παράδειγμα του Ούγγρου πρωθυπουργού Viktor Orbán και να χαιρετίσουν την πρωτοβουλία του Trump για τον τερματισμό της σύγκρουσης;
Δεν θα ήταν καλύτερα να συνεργαστούν με την Ουάσινγκτον και να βοηθήσουν στη διαμόρφωση της συμφωνίας, όπως λένε συνεχώς η γερμανική και η ιταλική αντιπροσωπεία;
Και το πιο σημαντικό, πώς μπορούν οι ηγέτες της ηπείρου να εμποδίσουν την απότομη στροφή της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής να οδηγήσει τις χώρες τους σε διάσταση;
Σενάρια τρόμου
Η επιστροφή του Trump στον Λευκό Οίκο δεν είναι σίγουρη, αλλά η πιθανότητα αυτή αναγκάζει τους ηγέτες της Ευρώπης να αναλογιστούν σενάρια όπως αυτό και να παλέψουν με τα ερωτήματα που αυτά συνεπάγονται.
Και καθώς ο εκλογικός κύκλος των ΗΠΑ ανεβάζει στροφές, οι αξιωματούχοι σε ολόκληρη την ήπειρο γίνονται όλο και πιο ειλικρινείς σχετικά με τις επιπτώσεις μιας δεύτερης προεδρίας Trump.
Η επιστροφή του πρώην σταρ των ριάλιτι στην εξουσία δεν θα αποτελούσε μόνο τη μεγαλύτερη δοκιμασία στις διατλαντικές σχέσεις στη μεταπολεμική ιστορία- θα μπορούσε να αποτελέσει υπαρξιακό κίνδυνο για την ευρωπαϊκή ενότητα, καθώς οι εντάσεις σχετικά με τον τρόπο συνεργασίας με την ισχυρότερη χώρα του κόσμου απομακρύνουν την ήπειρο σε θέματα που κυμαίνονται από την εμπορική πολιτική έως την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και την υπεράσπιση του ευρωπαϊκού εδάφους.
«Οι άνθρωποι στις Βρυξέλλες προετοιμάζονται ήδη για το τι θα μπορούσε να συμβεί», δήλωσε ένας ανώτερος διπλωμάτης της ΕΕ, ο οποίος, όπως και άλλοι σε αυτό το ρεπορτάζ, έμεινε ανώνυμος για να συζητήσει το αποτέλεσμα των εκλογών σε μια χώρα εκτός ΕΕ.
Πιο δύσκολη η δεύτερη θητεία
Η Ευρώπη επέζησε βέβαια από την πρώτη προεδρία του Trump, αλλά υπάρχουν όλες οι ενδείξεις ότι αυτή τη φορά τα πράγματα θα είναι πιο δύσκολα, καθώς δύο κοντινοί πόλεμοι και μια συνεχιζόμενη ενεργειακή κρίση ασκούν πίεση στην ήπειρο.
Έχοντας επιστρέψει στο αξίωμα μετά από δύο μομφές και μια σειρά από αστικές και ποινικές διώξεις, ο Trump είναι απίθανο να αισθανθεί την ανάγκη να μετριάσει τις παρορμήσεις του ή να περιβάλει τον εαυτό του με αξιωματούχους που προτρέπουν σε μετριοπάθεια.
Κρίσιμο είναι ότι, ενώ ήταν δυνατόν να απορριφθεί η πρώτη θητεία του Trump ως παρέκκλιση - ένα γεωπολιτικό μπουρίνι που μπορούσε να αντιμετωπιστεί - η επιστροφή του θα εδραίωνε τη μετατόπιση της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής ως γεγονός που δεν μπορεί πλέον να αγνοηθεί.
Αυτό θα απαιτούσε από την Ευρώπη -και την Ευρωπαϊκή Ένωση ειδικότερα- να κάνει κάτι για το οποίο ιστορικά έχει αποδειχθεί ανεπαρκώς εξοπλισμένη: να αποφασίσει μια κοινή απάντηση και να την τηρήσει.
Η αποτυχία συμφωνίας θα μπορούσε να αρχίσει να διαλύει το μπλοκ.
«Δεν υπάρχει αυτόματος κανόνας ότι μια κρίση θα οδηγήσει στην ευρωπαϊκή ολοκλήρωση», δήλωσε ο Nicolai von Ondarza, εμπειρογνώμονας σε θέματα πολιτικής της ΕΕ στο Γερμανικό Ινστιτούτο Διεθνών Υποθέσεων και Ασφάλειας, ένα think tank για την εξωτερική πολιτική που συμβουλεύει τη γερμανική κυβέρνηση.
«Υπάρχουν σημαντικά εμπόδια που θα πρέπει να ξεπεραστούν για να μετατραπεί μια δεύτερη προεδρία Trump σε μια στιγμή ευρωπαϊκής ενότητας».
Οι προθέσεις του Trump έναντι του ΝΑΤΟ
Το σχέδιο του Trump για την Ουκρανία παίρνει ήδη μορφή, δήλωσαν δύο άτομα που γνωρίζουν τις σκέψεις του πρώην προέδρου.
Θα πιέσει τον Zelensky να παραχωρήσει την Κριμαία και τμήματα του Ντονμπάς για να πείσει τον Ρώσο πρόεδρο Putin να τερματίσει τον πόλεμο, ένα σχέδιο που ανέφερε πρώτη η Washington Post.
Αυτό που είναι λιγότερο σαφές είναι ποιες είναι οι προθέσεις του απέναντι στο ΝΑΤΟ, τη συμμαχία που εγγυάται την ευρωπαϊκή ασφάλεια από το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου.
Οι δύο άνθρωποι που γνωρίζουν τις σκέψεις του Trump είπαν ότι έχει βάλει στόχο να μειώσει τη συμμετοχή της Αμερικής, ίσως αρνούμενος να συμμετάσχει σε συνόδους κορυφής ή βάζοντας τον αμερικανικό στρατό να μείνει εκτός κοινών ασκήσεων.
Οι ανησυχίες για το τι θα μπορούσε να κάνει ο Trump ώθησαν το αμερικανικό Κογκρέσο να εγγράψει στο νόμο την απαίτηση ότι οι νομοθέτες πρέπει να εγκρίνουν οποιαδήποτε επίσημη αποχώρηση των ΗΠΑ από τη συμμαχία.
Αλλά αυτό θα αποδειχθεί παρηγοριά για τους Ευρωπαίους που εξαρτώνται από τον Trump, ο οποίος πράγματι θα τηρήσει τις δεσμεύσεις της Ουάσινγκτον στο πλαίσιο της συμμαχίας.
«Το γεγονός ότι το Κογκρέσο αισθάνθηκε την ανάγκη να το κάνει αυτό και ο πρόεδρος Biden ήταν πρόθυμος να το υπογράψει σας λέει ότι υπάρχουν πραγματικές ανησυχίες στην Ουάσινγκτον», δήλωσε ο Brad Bowman του Ιδρύματος για την Υπεράσπιση των Δημοκρατιών, think tank με έδρα την Ουάσινγκτον. «Και σας λέει ότι το συνταγματικό πλαίσιο είναι ασαφές όσον αφορά την εξουσία του να το κάνει».
Ο Trump δεν θα χρειαζόταν να αποχωρήσει από τη συμμαχία για να την τερματίσει ουσιαστικά.
Τον Φεβρουάριο, αμφισβήτησε την προσήλωση της Ουάσινγκτον στη διάταξη του άρθρου 5 του ΝΑΤΟ για την αμοιβαία άμυνα, η οποία απαιτεί από τους συμμάχους να συσπειρωθούν σε υποστήριξη εάν ένα από τα μέλη του δεχθεί επίθεση, δηλώνοντας ότι θα «ενθαρρύνει» τη Ρωσία να επιτεθεί σε μέλη του ΝΑΤΟ που δεν δαπανούν αρκετά για την άμυνα.
Σε κάθε περίπτωση, το άρθρο 5 δεν απαιτεί στρατιωτική υποστήριξη, αλλά μόνο ένα μέλος του ΝΑΤΟ «να λάβει τα μέτρα που θεωρεί απαραίτητα για να βοηθήσει τον σύμμαχο που δέχεται επίθεση». Ο Trump θα μπορούσε απλώς «να κρίνει απαραίτητο να εκφράσει τις ανησυχίες του στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ και αυτό ήταν όλo ή να εκδώσει μια δήλωση ή να πει: Ε, Putin, αυτό δεν είναι καλό. Θα πρέπει να το κόψεις».
Το ότι η ΕΕ θα δυσκολευτεί να διαμορφώσει μια κοινή απάντηση σε μια προεδρία Trump είναι εμφανές από την αντίδρασή της στην πλήρους κλίμακας εισβολή του Putin στην Ουκρανία.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών