Ο Ray Dalio προειδοποιεί τους επενδυτές να τοποθετήσουν το 15% του χαρτοφυλακίου τους σε χρυσό και κρυπτονομίσματα λόγω της εκτόξευσης του αμερικανικού κρατικού χρέους
Κόκκινο συναγερμό σημαίνει για άλλη μία φορά ο Ray Dalio, ιδρυτής της Bridgewater Associates και ένα από τα πιο επιδραστικά ονόματα στην ιστορία των hedge funds - αυτή τη φορά λόγω της κρίσης χρέους στις ΗΠΑ που μπορεί να αμφισβητήσει τα θεμέλια του χρηματοπιστωτικού συστήματος.
Μιλώντας στο podcast Master Investor με τον Wilfred Frost, ο Dalio προειδοποίησε ότι η εκρηκτική αύξηση του ομοσπονδιακού χρέους των ΗΠΑ και τα επίμονα ελλείμματα συμβάλλουν στην υποτίμηση του αμερικανικού δολαρίου.
Ειδικότερα, με τόνο ωμής προειδοποίησης, ο θρύλος των hedge funds έκρουσε για ακόμη μια φορά τον κώδωνα του κινδύνου για την αμερικανική οικονομία – αυτήν τη φορά όμως με χρονικό ορίζοντα: μέσα στα επόμενα τρία χρόνια, οι ΗΠΑ κινδυνεύουν να υποστούν ένα «οικονομικό έμφραγμα», αν δεν ληφθούν άμεσα και δραστικά μέτρα περιορισμού του δημοσιονομικού εκτροχιασμού.
Ο δισεκατομμυριούχος επανέφερε τον όρο «economic heart attack», δηλαδή οικονομικό έμφραγμα, για να περιγράψει το ενδεχόμενο πλήρους κατάρρευσης του συστήματος, εφόσον η κυβέρνηση δεν περιορίσει άμεσα το έλλειμμα στο 3% του ΑΕΠ.
«Η βασική εικόνα παραμένει η ίδια – και είναι δυσοίωνη. Αν δεν μειώσουμε το έλλειμμα σύντομα, ο κίνδυνος να συμβεί ένα σοβαρό οικονομικό επεισόδιο είναι εξαιρετικά υψηλός», προειδοποίησε.
Παρά τη ζοφερή πρόβλεψη, ο Dalio σημείωσε ότι το πρόβλημα είναι αντιμετωπίσιμο, εάν υπάρξει πολιτική βούληση.
Όπως εξήγησε, μια προσαρμογή κατά 4% στο σκέλος των δαπανών και των εσόδων θα μπορούσε να οδηγήσει σε πτώση των επιτοκίων και να αποφορτίσει δραστικά το σύστημα.
Ωστόσο, ο ίδιος δηλώνει ιδιαίτερα απαισιόδοξος για την πολιτική διάθεση λήψης μέτρων:
«Ο φόβος μου είναι ότι δεν θα γίνουν οι αναγκαίες περικοπές για πολιτικούς λόγους, με αποτέλεσμα να αυξηθεί ακόμη περισσότερο το χρέος και η εξυπηρέτησή του να αρχίσει να "ροκανίζει" τον κρατικό προϋπολογισμό», τόνισε χαρακτηριστικά.
Ο Dalio δεν μασάει τα λόγια του: θεωρεί ότι οι πολιτικοί στις ΗΠΑ είναι ανίκανοι να καταλήξουν σε μια διακομματική συμφωνία εξυγίανσης του προϋπολογισμού, ακόμη κι αν αυτό είναι η μόνη διέξοδος.
«Τα χαμηλότερα επιτόκια θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην κάλυψη του ελλείμματος και να ενισχύσουν τις αγορές και την οικονομία.
Αλλά η απόλυτη και ακραία πολιτική πόλωση εμποδίζει ακόμη και τις αυτονόητες λύσεις,» υπογράμμισε.
Δεν είναι η πρώτη φορά που ο Ray Dalio προειδοποιεί για το αμερικανικό χρέος.
Ήδη από τον Ιούνιο, είχε προβλέψει ότι το σπιράλ του χρέους θα μπορούσε να οδηγήσει σε οικονομική κρίση μεγατόνων, και είχε απευθυνθεί στους επενδυτές με προτάσεις προστασίας από τον κίνδυνο αυτό.
Ο έμπειρος επενδυτής παραπέμπει στην περίοδο 1991-1999, όταν η αμερικανική οικονομία κατόρθωσε να ισορροπήσει με ένα πιο υγιές δημοσιονομικό πλαίσιο, ως απόδειξη ότι η μείωση των ελλειμμάτων είναι εφικτή – αλλά μόνο όταν υπάρχει σοβαρότητα και συναίνεση.
Δυστυχώς, η σημερινή πραγματικότητα δείχνει το αντίθετο. Η παράλυση του πολιτικού συστήματος, η έκρηξη των δαπανών, η συνεχιζόμενη αύξηση των επιτοκίων και το γιγαντιαίο χρέος απειλούν να προκαλέσουν όχι απλώς ύφεση, αλλά κραχ ιστορικών διαστάσεων.
Το μήνυμα του Ray Dalio είναι ξεκάθαρο, τρομακτικό και –κατά πολλούς– ρεαλιστικό: Η οικονομία των ΗΠΑ βαδίζει προς ένα οικονομικό έμφραγμα. Και αυτή τη φορά, δεν υπάρχει εγγυημένο σωσίβιο.
Αν το έλλειμμα δεν συγκρατηθεί τώρα, τα σενάρια για αύριο θα γράφονται με μελανά γράμματα.
Για τις ΗΠΑ, για τις αγορές – και κατ’ επέκταση, για ολόκληρη την παγκόσμια οικονομία.
Χαρτοφυλάκιο 60% μετοχές και 40% ομόλογα…
Ως απάντηση, συστήνει στους διαχειριστές περιουσιακών στοιχείων και στους επενδυτές να υιοθετήσουν μια πιο αμυντική στάση.
Πιο συγκεκριμένα, ο Dalio καλεί τους επενδυτές να κοιτάξουν πέρα από το παραδοσιακό χαρτοφυλάκιο 60/40, που αποτελείται από 60% μετοχές και 40% ομόλογα…
Αντίθετα, ο δισεκατομμυριούχος τους προτρέπει τους επενδυτές να τοποθετήσουν το 15% του χαρτοφυλακίου τους σε χρυσό και κρυπτονομίσματα.
Παρότι δεν αποκάλυψε πώς διαχειρίζεται ο ίδιος το χαρτοφυλάκιό του, αυτό το ποσοστό αντιπροσωπεύει «την καλύτερη αναλογία απόδοσης προς ρίσκο», όπως είπε στο The Master Investor Podcast με τον Wilfred Frost.
Ο Dalio σημείωσε ότι κατέχει τόσο χρυσό όσο και κρυπτονομίσματα, με μία επισήμανση: έχει κάποια Bitcoin, αλλά όχι πολλά.
«Προτιμώ πολύ περισσότερο τον χρυσό από το Bitcoin, αλλά αυτό είναι δική σας επιλογή», τόνισε.
Το μεγαλύτερο ζήτημα είναι η απομείωση της αξίας του χρήματος, και ο χρυσός έχει προσφέρει κάλυψη (hedge) σε αυτό το πρόβλημα διαχρονικά.
Το Bitcoin, τα τελευταία χρόνια, έχει παίξει παρόμοιο ρόλο ως αποθήκη αξίας και «πολλοί το αντιλαμβάνονται ως εναλλακτικό χρήμα» πρόσθεσε.
Παρ’ όλα αυτά, ο Dalio είπε ότι δεν θέλει οι επενδυτές να υπερφορτώνουν το χαρτοφυλάκιό τους με χρυσό, αλλά να διαφοροποιούν καλά.
Ο Dalio αρνήθηκε να σχολιάσει στο Fortune μέσω εκπροσώπου.
Τόσο το Bitcoin όσο και ο χρυσός έχουν σημειώσει σημαντική άνοδο το 2025, με άνοδο περίπου 25% από την αρχή της χρονιάς.
Λόγω περαιτέρω υιοθέτησης από εταιρείες και κράτη, ο John Haar, διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας χρηματοοικονομικών υπηρεσιών Swan Bitcoin, προβλέπει ότι η τιμή του κρυπτονομίσματος θα ξεπεράσει τα 200.000 δολάρια ανά νόμισμα μέχρι το τέλος του 2025.
Για τις μετοχές
Για τις μετοχές, ο Dalio είπε ότι ο πρόσφατος ενθουσιασμός γύρω από την τεχνητή νοημοσύνη (AI) έχει κάνει τις μετοχές των Magnificent Seven, όπως η Alphabet, η Amazon και η Meta, σχετικά ακριβές, παρά τις μεγάλες υποσχέσεις της τεχνολογίας.
«Οι Magnificent 7 έχουν γίνει αρκετά ακριβές σε σχέση με αυτό που ακόμη και οι αισιόδοξοι θα έλεγαν ότι είναι η παρούσα αξία των μελλοντικών ταμειακών ροών», είπε.
Ο Dalio έχει προειδοποιήσει στο παρελθόν για την αγορά υπερτιμημένων μετοχών, ακόμη και όταν μια εταιρεία φαίνεται εξαιρετική.
«Μια εξαιρετική εταιρεία που γίνεται ακριβή είναι πολύ χειρότερη από μια κακή εταιρεία που είναι πολύ φθηνή, οπότε πρέπει να κοιτάτε την τιμολόγηση», είπε στον επιχειρηματία David Freidberg στο All-In Podcast νωρίτερα φέτος.
Η κατάσταση της αμερικανικής οικονομίας και το εκρηκτικό ομοσπονδιακό χρέος είναι αγαπημένα θέματα του Dalio εδώ και χρόνια.
Προηγουμένως είχε συγκρίνει την αύξηση των πληρωμών χρέους με «πλάκα στις αρτηρίες», και είπε στο podcast με τον Frost ότι το «οικονομικό έμφραγμα» που μπορεί να προκύψει από το αυξανόμενο χρέος δεν έχει ακόμα αποτυπωθεί στις αγορές ομολόγων ή συναλλάγματος.
Η προειδοποίηση του Dalio για τα ομόλογα συνδέεται άμεσα με τον σκεπτικισμό του για τον τρόπο που η κυβέρνηση διαχειρίζεται το χρέος, σύμφωνα με τον Stephan Shipe, καθηγητή χρηματοοικονομικών στο Wake Forest University και ιδρυτή της συμβουλευτικής εταιρείας Scholar Financial Advising.
«Αν υπάρχει έλλειψη εμπιστοσύνης στην ικανότητα της κυβέρνησης να διαχειριστεί το έλλειμμα και να αποπληρώσει το χρέος, πιθανότατα θα δούμε αύξηση των επιτοκίων για να αντισταθμιστεί ο υψηλότερος κίνδυνος.
Αυτό ρίχνει την αξία των υπαρχόντων ομολόγων, κάνοντάς τα λιγότερο ασφαλή από ό,τι στο παρελθόν», είπε ο Shipe.
Η τάση της αύξησης των πληρωμών τόκων στο ομοσπονδιακό χρέος συνεχίζεται• οι πληρωμές τόκων μπορεί να κοστίσουν στην κυβέρνηση 13,8 τρισεκατομμύρια δολάρια μέσα στα επόμενα 10 χρόνια, σύμφωνα με το Congressional Budget Office.
www.bankingnews.gr
Μιλώντας στο podcast Master Investor με τον Wilfred Frost, ο Dalio προειδοποίησε ότι η εκρηκτική αύξηση του ομοσπονδιακού χρέους των ΗΠΑ και τα επίμονα ελλείμματα συμβάλλουν στην υποτίμηση του αμερικανικού δολαρίου.
Ειδικότερα, με τόνο ωμής προειδοποίησης, ο θρύλος των hedge funds έκρουσε για ακόμη μια φορά τον κώδωνα του κινδύνου για την αμερικανική οικονομία – αυτήν τη φορά όμως με χρονικό ορίζοντα: μέσα στα επόμενα τρία χρόνια, οι ΗΠΑ κινδυνεύουν να υποστούν ένα «οικονομικό έμφραγμα», αν δεν ληφθούν άμεσα και δραστικά μέτρα περιορισμού του δημοσιονομικού εκτροχιασμού.
Ο δισεκατομμυριούχος επανέφερε τον όρο «economic heart attack», δηλαδή οικονομικό έμφραγμα, για να περιγράψει το ενδεχόμενο πλήρους κατάρρευσης του συστήματος, εφόσον η κυβέρνηση δεν περιορίσει άμεσα το έλλειμμα στο 3% του ΑΕΠ.
«Η βασική εικόνα παραμένει η ίδια – και είναι δυσοίωνη. Αν δεν μειώσουμε το έλλειμμα σύντομα, ο κίνδυνος να συμβεί ένα σοβαρό οικονομικό επεισόδιο είναι εξαιρετικά υψηλός», προειδοποίησε.
Παρά τη ζοφερή πρόβλεψη, ο Dalio σημείωσε ότι το πρόβλημα είναι αντιμετωπίσιμο, εάν υπάρξει πολιτική βούληση.
Όπως εξήγησε, μια προσαρμογή κατά 4% στο σκέλος των δαπανών και των εσόδων θα μπορούσε να οδηγήσει σε πτώση των επιτοκίων και να αποφορτίσει δραστικά το σύστημα.
Ωστόσο, ο ίδιος δηλώνει ιδιαίτερα απαισιόδοξος για την πολιτική διάθεση λήψης μέτρων:
«Ο φόβος μου είναι ότι δεν θα γίνουν οι αναγκαίες περικοπές για πολιτικούς λόγους, με αποτέλεσμα να αυξηθεί ακόμη περισσότερο το χρέος και η εξυπηρέτησή του να αρχίσει να "ροκανίζει" τον κρατικό προϋπολογισμό», τόνισε χαρακτηριστικά.
Ο Dalio δεν μασάει τα λόγια του: θεωρεί ότι οι πολιτικοί στις ΗΠΑ είναι ανίκανοι να καταλήξουν σε μια διακομματική συμφωνία εξυγίανσης του προϋπολογισμού, ακόμη κι αν αυτό είναι η μόνη διέξοδος.
«Τα χαμηλότερα επιτόκια θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην κάλυψη του ελλείμματος και να ενισχύσουν τις αγορές και την οικονομία.
Αλλά η απόλυτη και ακραία πολιτική πόλωση εμποδίζει ακόμη και τις αυτονόητες λύσεις,» υπογράμμισε.
Δεν είναι η πρώτη φορά που ο Ray Dalio προειδοποιεί για το αμερικανικό χρέος.
Ήδη από τον Ιούνιο, είχε προβλέψει ότι το σπιράλ του χρέους θα μπορούσε να οδηγήσει σε οικονομική κρίση μεγατόνων, και είχε απευθυνθεί στους επενδυτές με προτάσεις προστασίας από τον κίνδυνο αυτό.
Ο έμπειρος επενδυτής παραπέμπει στην περίοδο 1991-1999, όταν η αμερικανική οικονομία κατόρθωσε να ισορροπήσει με ένα πιο υγιές δημοσιονομικό πλαίσιο, ως απόδειξη ότι η μείωση των ελλειμμάτων είναι εφικτή – αλλά μόνο όταν υπάρχει σοβαρότητα και συναίνεση.
Δυστυχώς, η σημερινή πραγματικότητα δείχνει το αντίθετο. Η παράλυση του πολιτικού συστήματος, η έκρηξη των δαπανών, η συνεχιζόμενη αύξηση των επιτοκίων και το γιγαντιαίο χρέος απειλούν να προκαλέσουν όχι απλώς ύφεση, αλλά κραχ ιστορικών διαστάσεων.
Το μήνυμα του Ray Dalio είναι ξεκάθαρο, τρομακτικό και –κατά πολλούς– ρεαλιστικό: Η οικονομία των ΗΠΑ βαδίζει προς ένα οικονομικό έμφραγμα. Και αυτή τη φορά, δεν υπάρχει εγγυημένο σωσίβιο.
Αν το έλλειμμα δεν συγκρατηθεί τώρα, τα σενάρια για αύριο θα γράφονται με μελανά γράμματα.
Για τις ΗΠΑ, για τις αγορές – και κατ’ επέκταση, για ολόκληρη την παγκόσμια οικονομία.
Χαρτοφυλάκιο 60% μετοχές και 40% ομόλογα…
Ως απάντηση, συστήνει στους διαχειριστές περιουσιακών στοιχείων και στους επενδυτές να υιοθετήσουν μια πιο αμυντική στάση.
Πιο συγκεκριμένα, ο Dalio καλεί τους επενδυτές να κοιτάξουν πέρα από το παραδοσιακό χαρτοφυλάκιο 60/40, που αποτελείται από 60% μετοχές και 40% ομόλογα…
Αντίθετα, ο δισεκατομμυριούχος τους προτρέπει τους επενδυτές να τοποθετήσουν το 15% του χαρτοφυλακίου τους σε χρυσό και κρυπτονομίσματα.
Παρότι δεν αποκάλυψε πώς διαχειρίζεται ο ίδιος το χαρτοφυλάκιό του, αυτό το ποσοστό αντιπροσωπεύει «την καλύτερη αναλογία απόδοσης προς ρίσκο», όπως είπε στο The Master Investor Podcast με τον Wilfred Frost.
Ο Dalio σημείωσε ότι κατέχει τόσο χρυσό όσο και κρυπτονομίσματα, με μία επισήμανση: έχει κάποια Bitcoin, αλλά όχι πολλά.
«Προτιμώ πολύ περισσότερο τον χρυσό από το Bitcoin, αλλά αυτό είναι δική σας επιλογή», τόνισε.
Το μεγαλύτερο ζήτημα είναι η απομείωση της αξίας του χρήματος, και ο χρυσός έχει προσφέρει κάλυψη (hedge) σε αυτό το πρόβλημα διαχρονικά.
Το Bitcoin, τα τελευταία χρόνια, έχει παίξει παρόμοιο ρόλο ως αποθήκη αξίας και «πολλοί το αντιλαμβάνονται ως εναλλακτικό χρήμα» πρόσθεσε.
Παρ’ όλα αυτά, ο Dalio είπε ότι δεν θέλει οι επενδυτές να υπερφορτώνουν το χαρτοφυλάκιό τους με χρυσό, αλλά να διαφοροποιούν καλά.
Ο Dalio αρνήθηκε να σχολιάσει στο Fortune μέσω εκπροσώπου.
Τόσο το Bitcoin όσο και ο χρυσός έχουν σημειώσει σημαντική άνοδο το 2025, με άνοδο περίπου 25% από την αρχή της χρονιάς.
Λόγω περαιτέρω υιοθέτησης από εταιρείες και κράτη, ο John Haar, διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας χρηματοοικονομικών υπηρεσιών Swan Bitcoin, προβλέπει ότι η τιμή του κρυπτονομίσματος θα ξεπεράσει τα 200.000 δολάρια ανά νόμισμα μέχρι το τέλος του 2025.
Για τις μετοχές
Για τις μετοχές, ο Dalio είπε ότι ο πρόσφατος ενθουσιασμός γύρω από την τεχνητή νοημοσύνη (AI) έχει κάνει τις μετοχές των Magnificent Seven, όπως η Alphabet, η Amazon και η Meta, σχετικά ακριβές, παρά τις μεγάλες υποσχέσεις της τεχνολογίας.
«Οι Magnificent 7 έχουν γίνει αρκετά ακριβές σε σχέση με αυτό που ακόμη και οι αισιόδοξοι θα έλεγαν ότι είναι η παρούσα αξία των μελλοντικών ταμειακών ροών», είπε.
Ο Dalio έχει προειδοποιήσει στο παρελθόν για την αγορά υπερτιμημένων μετοχών, ακόμη και όταν μια εταιρεία φαίνεται εξαιρετική.
«Μια εξαιρετική εταιρεία που γίνεται ακριβή είναι πολύ χειρότερη από μια κακή εταιρεία που είναι πολύ φθηνή, οπότε πρέπει να κοιτάτε την τιμολόγηση», είπε στον επιχειρηματία David Freidberg στο All-In Podcast νωρίτερα φέτος.
Η κατάσταση της αμερικανικής οικονομίας και το εκρηκτικό ομοσπονδιακό χρέος είναι αγαπημένα θέματα του Dalio εδώ και χρόνια.
Προηγουμένως είχε συγκρίνει την αύξηση των πληρωμών χρέους με «πλάκα στις αρτηρίες», και είπε στο podcast με τον Frost ότι το «οικονομικό έμφραγμα» που μπορεί να προκύψει από το αυξανόμενο χρέος δεν έχει ακόμα αποτυπωθεί στις αγορές ομολόγων ή συναλλάγματος.
Η προειδοποίηση του Dalio για τα ομόλογα συνδέεται άμεσα με τον σκεπτικισμό του για τον τρόπο που η κυβέρνηση διαχειρίζεται το χρέος, σύμφωνα με τον Stephan Shipe, καθηγητή χρηματοοικονομικών στο Wake Forest University και ιδρυτή της συμβουλευτικής εταιρείας Scholar Financial Advising.
«Αν υπάρχει έλλειψη εμπιστοσύνης στην ικανότητα της κυβέρνησης να διαχειριστεί το έλλειμμα και να αποπληρώσει το χρέος, πιθανότατα θα δούμε αύξηση των επιτοκίων για να αντισταθμιστεί ο υψηλότερος κίνδυνος.
Αυτό ρίχνει την αξία των υπαρχόντων ομολόγων, κάνοντάς τα λιγότερο ασφαλή από ό,τι στο παρελθόν», είπε ο Shipe.
Η τάση της αύξησης των πληρωμών τόκων στο ομοσπονδιακό χρέος συνεχίζεται• οι πληρωμές τόκων μπορεί να κοστίσουν στην κυβέρνηση 13,8 τρισεκατομμύρια δολάρια μέσα στα επόμενα 10 χρόνια, σύμφωνα με το Congressional Budget Office.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών