Η αναβάθμιση της ελληνικής οικονομίας αντανακλά τη σημαντική υποχώρηση των κινδύνων αναφορικά με τον προϋπολογισμό
Στην αναβάθμιση της ελληνικής οικονομίας προχώρησε ο οίκος αξιολόγησης Standard and Poor’s στις 25 Οκτωβρίου 2019 στην κλίμακα ΒΒ- από Β+ ή αναβάθμιση μιας κλίμακας, λόγω της μείωσης των δημοσιονομικών κίνδυνων και της άρσης των κεφαλαιακών έλεγχων, επιβεβαιώνοντας πλήρως τα αποκλειστικά δημοσιεύματα του bankingnews.gr.
Εν τω μεταξύ οι προοπτικές της ελληνικής οικονομίας διατηρήθηκαν θετικές outlook positive.
Όπως αναφέρει ο αμερικανικός οίκος αξιολόγησης προχωρά σε αυτήν την αναβάθμιση καθώς υπάρχει σημαντική υποχώρηση των κινδύνων αναφορικά με τον προϋπολογισμό της χώρας, ενώ ξεκαθαρίζει ότι οι θετικές προοπτικές αντανακλούν την πιθανότητα νέας αναβάθμισης της ελληνικής οικονομίας στο επόμενο 12μηνο.
Προκειμένου, όμως, να επιτευχθεί αυτή η αναβάθμιση θα πρέπει η κυβέρνηση να συνεχίσει την εφαρμογή δομικών μεταρρυθμίσεων, μέσω των οποίων ενισχύεται η δυναμικότητα της ανάπτυξης και η βιωσιμότητα των δημοσιονομικών μεγεθών.
Οι λόγοι της αναβάθμισης
Παράλληλα ο οίκος, εξηγώντας αναλυτικότερα τους λόγους που προχώρησε σε αναβάθμιση, τονίζει ότι τον Μάιο του 2019 το ΣτΕ αποφάσισε ότι η κατάργηση της παροχής δώρου στους δημοσίους υπαλλήλους (απόφαση που ελήφθη το 2013) ήταν αντισυνταγματική.
Κατόπιν τον Οκτώβριο 2019 το ίδιο δικαστήριο αποφάσισε ότι οι μεταρρυθμίσεις που εφαρμόστηκαν το 2016 και μείωναν τις συντάξεις στο δημόσιο ήταν, επίσης, αντισυνταγματικές.
Αν και αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να υπάρξει ένας επαναπροσδιορισμός των συντάξεων από τις 31 Δεκεμβρίου 2014 έως και σήμερα η επιβάρυνση θα είναι σχετικά περιορισμένη, καθώς αφορά ένα πολύ συγκεκριμένο χρονικό διάστημα.
Πάντως ως αποτέλεσμα των παραπάνω αποφάσεων η συνολική συνταξιοδοτική δαπάνη θα ενισχυθεί, αλλά η κυβέρνηση έχει καταρτήσει ένα νέο ασφαλιστικό-συνταξιοδοτικό νομοσχέδιο το οποίο θα αντιμετωπίσει όλες τις επιπτώσεις που έχουν αυτές οι αποφάσεις σε επίπεδο προϋπολογισμού.
Επίσης μέσω του νέου νόμου θα υπάρξει και μείωση του χρονικού διαστήματος στο οποίο θα μπορεί να εφαρμοστούν οι εν λόγω αποφάσεις.
Σημαντική επίσης εξέλιξη ήταν η άρση των capital controls τον Σεπτέμβριο 2019.
Εφαρμόστηκαν για πρώτη φορά κατά τη διάρκεια της χρηματοοικονομικής κρίσης του 2015 προκειμένου να προστατεύσουν το τραπεζικό σύστημα και να αποτρέψουν επιθετικές εκροές καταθέσεων.
Μετά την άρση των capital controls δεν έχει καταγραφεί κάποια σημαντική εκροή καταθέσεων, αν και αυτές παραμένουν στο 13% του ποσού που βρίσκονταν πριν από τα τέλη του 2014.
Ο οίκος αναφέρει ότι η άρση των capital controls θα ενισχύσει την εμπιστοσύνη στην ελληνική οικονομία, θα μειώσει το χρηματοπιστωτικό κόστος και θα βοηθήσει σημαντικά τις επιχειρήσεις.
Η αξιολόγηση της ελληνικής οικονομίας αντικατοπτρίζει τη βελτίωση των οικονομικών προοπτικών, σε συνδυασμό με την πολύ καλή πορεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού και μία θετική δομή του κρατικού χρέους.
Σημειώνεται ότι η Ελλάδα έχει ένα από τα πιο θετικά προφίλ χρέους, τόσο από πλευράς σύνθεσης όσο και ορίζοντα ωρίμανσης μεταξύ των χωρών που καλύπτει ο οίκος.
Το τμήμα του ελληνικού χρέους που διαπραγματεύεται στις αγορές είναι λιγότερο από το 20% του συνολικού χρέους της χώρας και χαμηλότερο από το 40% του ΑΕΠ.
Παράλληλα η χώρα διαθέτει ένα σημαντικό κεφαλαιακό μαξιλάρι, γεγονός που μπορεί να βοηθήσει τη χώρα να αποπληρώσει σημαντικό χρέος των υποχρεώσεών της αναφορικά με το χρέος έως το 2023.
Ο οίκος εκτιμά ότι θα υπάρξει υποχώρηση του ελληνικού χρέους και εντός του 2019, λόγω της ανάκαμψης του ονομαστικού ΑΕΠ αλλά και της αύξησης του πλεονάσματος τρεχουσών συναλλαγών.
Παρ 'όλα αυτά, η Ελλάδα εξακολουθεί να υπολείπεται των άλλων χωρών της Ευρωζώνης, λόγω εμποδίων στον ανταγωνισμό στις αγορές προϊόντων και επαγγελματικών υπηρεσιών, σχετικά αδύναμα δικαιώματα ιδιοκτησίας, πολύπλοκες διαδικασίες πτώχευσης, αναποτελεσματική δικαστική εξουσία και χαμηλή προβλεψιμότητα της επιβολής της σύμβασης.
Ως εκ τούτου, οι καθαρές εισροές άμεσων ξένων επενδύσεων, αν και βελτιωμένες, ενδέχεται να μην επαρκούν για να χρηματοδοτήσουν μια ισχυρότερη οικονομική ανάκαμψη.
Η μεταρρύθμιση της αγοράς εργασίας από την προηγούμενη κυβέρνηση, η οποία θα μπορούσε να επαναφέρει τις εθνικές συλλογικές διαπραγματεύσεις αμοιβών, αντιστράφηκε φέτος.
Η νέα κυβέρνηση προχωρά σε μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας που θα βοηθήσουν την ευελιξία των επιχειρήσεων, ενώ θετικός είναι ο νέος νόμος βάσει του οποίου οι επιχειρήσεις που αντιμετωπίζουν οικονομικά προβλήματα μπορούν να μην εφαρμόσουν τις κλαδικές συμβάσεις.
Η κυβέρνηση σχεδιάζει επίσης να μεταρρυθμίσει το επιχειρηματικό περιβάλλον, μειώνοντας τις αδικαιολόγητες διοικητικές επιβαρύνσεις (ειδικά για την επιτάχυνση των επενδύσεων) και την αντί-ανταγωνιστική συμπεριφορά, ιδίως στον τομέα των υπηρεσιών.
Πιστεύουμε ότι οι επιτυχείς φιλικές προς τις επιχειρήσεις μεταρρυθμίσεις θα μπορούσαν πιθανώς να ενισχύσουν τα μακροοικονομικά αποτελέσματα ή την ικανότητα εξυγίανσης του χρέους μεσο-μακροπρόθεσμα.
Μετά το τέλος του προγράμματος του ESM, η Ελλάδα υποβάλλεται σε τριμηνιαίες αναθεωρήσεις στο πλαίσιο του «ενισχυμένου πλαισίου επιτήρησης» της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Η συνεχιζόμενη ελάφρυνση του χρέους και η επιστροφή των λεγόμενων κερδών από ANFA / SMP δηλαδή τα κέρδη από ελληνικά ομόλογα που κατέχει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) και οι εθνικές κεντρικές τράπεζες της ευρωζώνης υπόκειται σε συνεχή συμμόρφωση με τους στόχους του προγράμματος.
Η χρήση του «μαξιλαριού ρευστότητας», εκτός από την εξυπηρέτηση του χρέους, πρέπει να συμφωνηθεί με τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα.
Συνεπώς, πιστεύουμε ότι η Ελλάδα θα αποφύγει την έντονη απόκλιση σε σχέση με τα συμφωνημένα σημεία αναφοράς.
Στο πλαίσιο αυτό, η ελληνική κυβέρνηση διατηρεί τη δέσμευσή της να μην αποκλίνει από την τρέχουσα συμφωνία έως ότου επιβεβαιωθεί ένας χαμηλότερος στόχος πρωτογενών πλεονασμάτων (που σήμερα ορίζεται στο 3,5% του ΑΕΠ έως το 2023) με τους εταίρους της ευρωζώνης.
Ως εκ τούτου, αναμένουμε ότι η οικονομική και δημοσιονομική πολιτική της Ελλάδας θα είναι σύμφωνη με τις δεσμεύσεις που αναλήφθηκαν κατά τη λήξη του προγράμματος ESM.
Παράλληλα ο οίκος θεωρεί ως θετική εξέλιξη το γεγονός ότι η εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας δεν θα μπορεί να οδηγήσει, πλέον, σε διάλυση της Βουλής.
Οι λεπτομέρειες της εκλογής ΠτΔ σύμφωνα με τη νέα ρύθμιση δεν έχουν ακόμη προσδιοριστεί.
Ωστόσο, ο κίνδυνος της αστάθειας της κυβέρνησης λόγω του ανεπιτυχούς διορισμού του προέδρου της Ελλάδας στο κοινοβούλιο φαίνεται να έχει εξαλειφθεί.
Σύμφωνα με την προηγούμενη ρύθμιση, αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε ψήφο μη εμπιστοσύνης και, ενδεχομένως, σε νέες γενικές εκλογές.
Συνεπώς, η σημερινή κυβέρνηση θα έχει μια πιο σταθερή εντολή, χωρίς τις προεδρικές εκλογές και τους σχετικούς πολιτικούς ελιγμούς που υπονομεύουν την προβλεψιμότητα των οικονομικών και δημοσιονομικών πολιτικών.
Βελτίωση των προοπτικών ανάπτυξης
Εκτιμάται ότι ο ρυθμός ανάπτυξης για το 2019 θα φθάσει στο 2%, ενώ θα επιταχυνθεί στο διάστημα 2020 – 2022.
Η βελτίωση στην απασχόληση παραμένει σταθερή και εκτιμάται ότι η μέση ανάπτυξη της θα φθάσει στο 2% έως το 2022, αν και η πρόσφατη αύξηση του κατώτατου μισθού μπορεί να οδηγήσει σε χαλάρωση του ρυθμού αύξησης των προσλήψεων.
Η οικονομία θα επωφεληθεί από την αύξηση των θέσεων μόνιμης εργασίας, αν και τόσο το 2018 όσο και στο μεγαλύτερο μέρος του 2019 άνω του 50% των νέων θέσεων εργασίας που δημιουργήθηκαν ήταν περιορισμένου χρόνου.
Τον Ιούλιο του 2019, η Νέα Δημοκρατία κέρδισε τις γενικές εκλογές και απέκτησε την απόλυτη πλειοψηφία στο κοινοβούλιο, με πρωθυπουργό τον Κυριάκο Μητσοτάκη.
Κατά την προεκλογική της εκστρατεία η ΝΔ υποσχέθηκε μια ατζέντα οικονομικής πολιτικής που περιλαμβάνει σχέδια για τη μείωση του φορολογικού βάρους των νοικοκυριών και των εταιρειών, για την επιτάχυνση των ιδιωτικοποιήσεων, τη βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος και τη διευκόλυνση της μείωσης των υψηλών NPEs των τραπεζών.
Πιστεύουμε ότι εάν υλοποιηθούν αυτά τα σχέδια, η μέχρι τώρα σχετικά συγκρατημένη οικονομική ανάκαμψη της Ελλάδας μπορεί να επιταχυνθεί.
Κατά τα επόμενα τρία χρόνια, αναμένουμε ότι η οικονομική ανάπτυξη της Ελλάδας θα ξεπεράσει τον μέσο όρο της ευρωζώνης, συμπεριλαμβανομένου του πραγματικού κατά κεφαλήν ΑΕΠ.
Επίσης, αναμένουμε ότι οι οικονομικές επιδόσεις θα παραμείνουν ισορροπημένες, στηριζόμενες κυρίως από την εγχώρια ζήτηση και τις εξαγωγές.
Σε αυτό το πλαίσιο, αναμένουμε μια σταθερή άνοδο της ιδιωτικής κατανάλωσης εν μέσω υψηλότερης απασχόλησης και της σχεδόν 11% αύξησης του μηνιαίου κατώτατου μισθού.
Τα προγραμματισμένα φορολογικά μέτρα, όπως η μείωση του φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων για άτομα με χαμηλό εισόδημα, η μείωση του φόρου ακίνητης περιουσίας και το αναθεωρημένο χρονοδιάγραμμα για την πληρωμή των καθυστερούμενων οφειλών πρέπει να υποστηρίζουν το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών.
Οι ιδιωτικές επενδύσεις πρόκειται επίσης να βελτιωθούν παράλληλα με την αύξηση των καθαρών άμεσων ξένων επενδύσεων (ΑΞΕ).
Η κυβέρνηση σχεδιάζει να επιταχύνει το πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων, διευκολύνοντας παράλληλα σχέδια σχεδιασμένα από τον ιδιωτικό τομέα, όπως η ανακατασκευή του χώρου του πρώην Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών.
Τα περιουσιακά στοιχεία που πρόκειται να ιδιωτικοποιηθούν περιλαμβάνουν το 30% των μετοχών του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών, το μερίδιο στα ΕΛΠΕ, τη ΔΕΠΑ (δημόσια εταιρεία φυσικού αερίου), τις παραχωρήσεις στον αυτοκινητόδρομο Εγνατία και περιφερειακούς λιμένες.
Η κυβέρνηση σκοπεύει να αυξήσει τις επενδύσεις του δημόσιου τομέα στο 4,3% του ΑΕΠ το 2020 από περίπου 3,8% το 2019.
Πιστεύουμε ότι το βελτιωμένο οικονομικό περιβάλλον, συμπεριλαμβανομένων των όρων δανεισμού της κυβέρνησης, και η κατάργηση των ελέγχων κεφαλαίου θα ενισχύσουν τις επενδύσεις.
Ωστόσο, κατά την άποψή μας, το κλειδί για μια ταχύτερη οικονομική ανάκαμψη είναι η πτώση των NPEs των τραπεζών, γεγονός που θα ωθήσει τις πιστώσεις του ιδιωτικού τομέα.
Πιστεύουμε ότι ο θετικός αντίκτυπος των προηγούμενων μεταρρυθμίσεων, όπως στις αγορές προϊόντων και υπηρεσιών, είναι απίθανο να εκδηλωθεί σε συνθήκες ύφεσης ή χαμηλής ανάπτυξης.
Χωρίς πρόσβαση στο κεφάλαιο κίνησης, ο τομέας των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων - ο μεγαλύτερος εργοδότης της οικονομίας - παραμένει σε διαφορετικούς βαθμούς κινδύνου.
Η αθέτηση υποχρεώσεων του ιδιωτικού τομέα εξακολουθεί να είναι ευρέως διαδεδομένη, συμπεριλαμβανομένου του φορολογικού χρέους.
Απουσία εξωτερικών αρνητικών εξελίξεων, όπως ο αυξανόμενος παγκόσμιος προστατευτισμός ή μια απροσδόκητη πτώση στην ευρωζώνη, ο τομέας των εξαγωγών της Ελλάδας βρίσκεται σε καλή θέση για να επωφεληθεί από την αυξημένη ανταγωνιστικότητά του.
Η ανταγωνιστικότητα του κόστους εργασίας βελτιώθηκε σε επίπεδο πριν από το 2000 και η εξωτερική ζήτηση έχει αυξηθεί.
Κατά συνέπεια, το μερίδιο των εξαγομένων αγαθών και υπηρεσιών (εξαιρουμένων των ναυτιλιακών υπηρεσιών) σχεδόν διπλασιάστηκε, έναντι 19% του ΑΕΠ το 2009.
Τα μερίδια αγοράς της Ελλάδας στο παγκόσμιο εμπόριο αυξήθηκαν αντίστοιχα και αναμένουμε περαιτέρω κέρδη μέχρι το 2020-2022.
Θετικές οι δημοσιονομικές προοπτικές
Η Ελλάδα έχει ένα σερί υπέρ-επίτευξης των δημοσιονομικών στόχων μέσω αυστηρών ελέγχων των δαπανών και βελτιωμένων εσόδων μετά από μια μεγάλη δημοσιονομική προσαρμογή, μετά την έναρξη της οικονομικής και χρηματοπιστωτικής κρίσης το 2015.
Εκτιμούμε το πλεόνασμα του προϋπολογισμού το 2019 στο 1,3% περίπου του ΑΕΠ, από 1,0% το 2018. Αυτό συνεπάγεται ένα πρωτογενές πλεόνασμα περίπου 4,3% του ΑΕΠ, το οποίο υπερβαίνει σημαντικά το στόχο του 3,5% που συμφωνήθηκε με τους πιστωτές.
Τα δημοσιονομικά αποτελέσματα της γενικής κυβέρνησης μέχρι στιγμής φέτος υποδηλώνουν σταθερές επιδόσεις, παρά τα μέτρα που εφαρμόστηκαν το Μάιο του 2019 από την προηγούμενη κυβέρνηση και είχαν δημοσιονομική επίπτωση.
Το αποτέλεσμα περιλαμβάνει καλύτερη απόδοση από τον προϋπολογισμό των εσόδων, επωφελήθηκε επίσης από εισπράξεις συνολικού ύψους € 1,8 δισ., που σχετίζονται με την επέκταση των δικαιωμάτων παραχώρησης του Διεθνούς Αεροδρομίου Αθηνών και τα έσοδα από ANFAs/SMP.
Επιπλέον, οι δαπάνες της κεντρικής κυβέρνησης ήταν χαμηλότερες από τις προβλεπόμενες, λόγω των μειωμένων πληρωμών τόκων, των δημόσιων επενδύσεων και των μεταβιβάσεων σε άλλες κυβερνητικές βαθμίδες.
Σύμφωνα με τις πρόσφατες αποφάσεις του ΣτΕ, οι συνταξιοδοτικές δαπάνες το 2019 πιθανόν να είναι κάπως υψηλότερες από τις προβλεπόμενες στον προϋπολογισμό.
Ο προϋπολογισμός του 2019 περιλαμβάνει μια σειρά μέτρων για τη μείωση της φορολογικής επιβάρυνσης για την οικονομία.
Εκτός από την πρόσφατη απόφαση για μείωση του συντελεστή φόρου ακίνητης περιουσίας, ο προϋπολογισμός μειώνει τον βασικό συντελεστή φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων σε 9% από 22%, τον συντελεστή φόρου εισοδήματος εταιρειών σε 24% από 28% και τον συντελεστή φόρου μερισμάτων στο 5% από 10%. Προβλέπει επίσης την αναστολή του φόρου προστιθέμενης αξίας στα νέα κτίρια και τα κεφαλαιουχικά κέρδη από φορολογικά ακίνητα για τρία χρόνια, καθώς και τη μείωση των εισφορών κοινωνικής ασφάλισης κατά 5 ποσοστιαίες μονάδες έως το 2023, μεταξύ άλλων μέτρων.
Αυτή η φορολογική ελάφρυνση αναμένεται να αντισταθμιστεί από μέτρα εσόδων και δαπανών, συμπεριλαμβανομένης της αυξημένης είσπραξης των φόρων από την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής μέσω της ενίσχυσης των ηλεκτρονικών συναλλαγών και της αναπροσαρμογής της βάσης φορολογίας των ακινήτων.
Ως αποτέλεσμα, προβλέπουμε πλεόνασμα προϋπολογισμού περίπου 0,8% του ΑΕΠ το 2020, με ένα πρωτογενές πλεόνασμα σύμφωνα με το στόχο του 3,5% του ΑΕΠ που συμφωνήθηκε με τους επίσημους πιστωτές.
Αυτό με τη σειρά του θα οδηγήσει σε περαιτέρω μείωση του ακαθάριστου χρέους της γενικής κυβέρνησης σε περίπου 166% του ΑΕΠ το επόμενο έτος από μόλις κάτω από 174% φέτος.
Το καθαρό δημόσιο χρέος θα μειωθεί στο 150% περίπου του ΑΕΠ το 2020 και κάτω από το 140% του ΑΕΠ το 2022.
Η πορεία κατά τα επόμενα χρόνια θα εξαρτηθεί από τη στρατηγική της κυβέρνησης να στηρίξει τη μείωση του των NPEs των τραπεζών και των ενδεχόμενων εσόδων από ιδιωτικοποιήσεις.
Παρά το μέγεθος του χρέους της Ελλάδας, εκτιμούμε ότι το κόστος εξυπηρέτησης του χρέους θα είναι κατά μέσο όρο περίπου 1,6% στο τέλος του έτους 2019, σημαντικά χαμηλότερο από το μέσο κόστος αναχρηματοδότησης για την πλειοψηφία των κρατικών ομολόγων που έχουν βαθμολογηθεί στην κατηγορία «ΒΒ».
Οι αποφάσεις νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ συνέβαλαν επίσης στη μείωση των δαπανών για τόκους της Ελλάδας μέσω χαμηλότερου κόστους δανεισμού.
Για παράδειγμα, η Ελλάδα εξέδωσε πρόσφατα τριμηνιαία έντοκα γραμμάτια με αρνητική απόδοση.
Αναμένουμε ότι, ακόμη και με την αύξηση του εμπορικού χρέους, το εμπορικό χρέος της Ελλάδας θα αποτελέσει κάτω από το 20% του συνολικού χρέους της γενικής κυβέρνησης μέχρι το 2021.
Τραπεζικό σύστημα
Όπως αναφέρει η Standard and Poor’s οι ελληνικές τράπεζες σημείωσαν πρόοδο στη μείωση των NPEs, καθώς στις 30 Ιουνίου 2019 τα NPEs ήταν μόλις πάνω από τα 75 δισ. ευρώ (εξαιρουμένων των εκτός ισολογισμού στοιχείων), μειωμένα κατά 30% από τα 107,2 δισ. ευρώ το Μάρτιο του 2016.
Οι συνεχιζόμενες πρωτοβουλίες για την αντιμετώπιση του μεγάλου αριθμού των NPEs περιλαμβάνουν διαγραφές δανείων, εξωδικαστικό συμβιβασμό, ανάπτυξη δευτερογενούς αγοράς και ηλεκτρονικούς πλειστηριασμούς.
Ο νόμος για την προστασία της κατοικίας που συμφωνήθηκε με τα θεσμικά όργανα της ΕΕ νωρίτερα μέσα στο 2019, είναι πιθανό να μειώσει τον αριθμό των στρατηγικών κακοπληρωτών και να επιταχύνει τους συμβιβασμούς με τους δανειολήπτες, οι οποίοι υπό ορισμένες συνθήκες θα επωφεληθούν από κρατική επιδότηση για δόσεις στεγαστικών δανείων.
Με βάση τον τρόπο με τον οποίο αναπτύχθηκε η κατάσταση υψηλών επιπέδων NPEs στην Ισπανία, την Ιρλανδία, τη Σλοβενία και την Κύπρο, η Standard and Poor’s εκτιμάει ότι μια ταχύτερη μείωση των NPEs, ενδέχεται να μην είναι δυνατή χωρίς μια πιο αποφασιστική προσέγγιση και ενδεχομένως πρόσθετη κρατική στήριξη.
Οι ελληνικές αρχές θεσπίζουν ένα καθεστώς προστασίας περιουσιακών στοιχείων (Ηρακλης) το οποίο έχει ήδη εγκριθεί από την αρχή ανταγωνισμού της ΕΕ - το οποίο συνεπάγεται τη χορήγηση κρατικών εγγυήσεων για ανώτερα τμήματα προτεινόμενων τιτλοποιήσεων NPEs για τη μείωση των NPEs στο τραπεζικό σύστημα.
Η εφαρμογή ενός καθεστώτος, που προτείνεται από την Τράπεζα της Ελλάδος, για τη μεταφορά ορισμένων NPEs σε εταιρεία διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων έχει τεθεί σε αναμονή.
Κατά την άποψη της Standard and Poor’s, η εφαρμογή των παραπάνω προτάσεων θα βελτιώσει σημαντικά την πιθανότητα των τραπεζών να επιτύχουν τον δικό τους στόχο μείωσης των NPEs στο 20% ή και χαμηλότερα.
Σύμφωνα με τη Standard and Poor’s τα μέτρα αυτά θα βοηθήσουν στην αποκατάσταση του μηχανισμού νομισματικής μετάδοσης και στην επιτάχυνση της οικονομικής ανάκαμψης.
Ήδη, οι νέες πιστώσεις σε μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις αυξάνονται, σημειώνοντας αύξηση 2,9% ετησίως τον Αύγουστο του 2019, ενώ οι πιστώσεις των νοικοκυριών εξακολουθούν να μειώνονται.
Ωστόσο, η συνολική πίστωση σε μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις και νοικοκυριά εξακολουθεί να μειώνεται (κατά 10% ετησίως τον Αύγουστο του 2019).
Η ρευστότητα στο τραπεζικό σύστημα βελτιώθηκε.
Από το πρώτο τρίμηνο του 2019, οι τράπεζες δεν βασίζονται πλέον σε δαπανηρή βοήθεια έκτακτης ρευστότητας από την ΕΚΤ (ELA).
Η χρηματοδότηση από των ELA στις ελληνικές εμπορικές τράπεζες ανήλθε σε 8,2 δισ. ευρώ τον Αύγουστο του 2019, σε σύγκριση με το ιστορικό υψηλό των 126,7 δισ. ευρώ το 2015.
Οι τραπεζικές καταθέσεις αυξάνονται, με τις καταθέσεις των νοικοκυριών και των εταιρειών να αυξάνονται περίπου κατά 6,2% ετησίως τον Αύγουστο του 2019.
Ωστόσο, το σημερινό άθροισμα των καταθέσεων παραμένει περίπου 13% χαμηλότερα από το επίπεδο που διαπιστώθηκε πριν από την οικονομική και χρηματοπιστωτική αναταραχή που οδήγησε σε ελέγχους κεφαλαίου τον Ιούλιο του 2015.
Η επιτυχής κατάργηση των ελέγχων κεφαλαίου, χωρίς καμία δυσμενή επίδραση στις ροές καταθέσεων, σηματοδοτεί τη βελτίωση της εμπιστοσύνης των οικονομικών παραγόντων και συμβάλλει ικανοποιητικά στο επενδυτικό περιβάλλον της Ελλάδας.
Κατά το τελευταίο έτος, οι τέσσερις συστημικές τράπεζες της Ελλάδας έχουν εκδώσει καλυμμένα ομόλογα για πρώτη φορά μετά το 2014. Τώρα που έχει ολοκληρωθεί το πρόγραμμα του ESM, οι τράπεζες στην Ελλάδα έχουν χάσει το waiver, που τους επέτρεπε να έχουν πρόσβαση σε τακτική χρηματοδότηση από την ΕΚΤ χρησιμοποιώντας ελληνικά κρατικά ομόλογα ως εξασφάλιση.
Ωστόσο, η χρηματοδότηση των τραπεζών δεν διακόπηκε.
Η Standar and Poor’s αναμένει ότι το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών της Ελλάδας θα αυξηθεί ελαφρώς το 2019 στο 2,4% του ΑΕΠ, λόγω της αύξησης των εισαγωγών για την κάλυψη της υψηλότερης κατανάλωσης, την ανάκαμψη των επενδύσεων και την επιβράδυνση του παγκόσμιου οικονομικού εμπορίου.
Το 2018, οι σταθερές εξαγωγικές επιδόσεις, συμπεριλαμβανομένης της σημαντικής αύξησης του πλεονάσματος των υπηρεσιών, υπερ-αντισταθμίστηκαν από το υψηλότερο έλλειμμα πετρελαίου και την αύξηση των εισαγωγών.
www.bankingnews.gr
Εν τω μεταξύ οι προοπτικές της ελληνικής οικονομίας διατηρήθηκαν θετικές outlook positive.
Όπως αναφέρει ο αμερικανικός οίκος αξιολόγησης προχωρά σε αυτήν την αναβάθμιση καθώς υπάρχει σημαντική υποχώρηση των κινδύνων αναφορικά με τον προϋπολογισμό της χώρας, ενώ ξεκαθαρίζει ότι οι θετικές προοπτικές αντανακλούν την πιθανότητα νέας αναβάθμισης της ελληνικής οικονομίας στο επόμενο 12μηνο.
Προκειμένου, όμως, να επιτευχθεί αυτή η αναβάθμιση θα πρέπει η κυβέρνηση να συνεχίσει την εφαρμογή δομικών μεταρρυθμίσεων, μέσω των οποίων ενισχύεται η δυναμικότητα της ανάπτυξης και η βιωσιμότητα των δημοσιονομικών μεγεθών.
Οι λόγοι της αναβάθμισης
Παράλληλα ο οίκος, εξηγώντας αναλυτικότερα τους λόγους που προχώρησε σε αναβάθμιση, τονίζει ότι τον Μάιο του 2019 το ΣτΕ αποφάσισε ότι η κατάργηση της παροχής δώρου στους δημοσίους υπαλλήλους (απόφαση που ελήφθη το 2013) ήταν αντισυνταγματική.
Κατόπιν τον Οκτώβριο 2019 το ίδιο δικαστήριο αποφάσισε ότι οι μεταρρυθμίσεις που εφαρμόστηκαν το 2016 και μείωναν τις συντάξεις στο δημόσιο ήταν, επίσης, αντισυνταγματικές.
Αν και αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να υπάρξει ένας επαναπροσδιορισμός των συντάξεων από τις 31 Δεκεμβρίου 2014 έως και σήμερα η επιβάρυνση θα είναι σχετικά περιορισμένη, καθώς αφορά ένα πολύ συγκεκριμένο χρονικό διάστημα.
Πάντως ως αποτέλεσμα των παραπάνω αποφάσεων η συνολική συνταξιοδοτική δαπάνη θα ενισχυθεί, αλλά η κυβέρνηση έχει καταρτήσει ένα νέο ασφαλιστικό-συνταξιοδοτικό νομοσχέδιο το οποίο θα αντιμετωπίσει όλες τις επιπτώσεις που έχουν αυτές οι αποφάσεις σε επίπεδο προϋπολογισμού.
Επίσης μέσω του νέου νόμου θα υπάρξει και μείωση του χρονικού διαστήματος στο οποίο θα μπορεί να εφαρμοστούν οι εν λόγω αποφάσεις.
Σημαντική επίσης εξέλιξη ήταν η άρση των capital controls τον Σεπτέμβριο 2019.
Εφαρμόστηκαν για πρώτη φορά κατά τη διάρκεια της χρηματοοικονομικής κρίσης του 2015 προκειμένου να προστατεύσουν το τραπεζικό σύστημα και να αποτρέψουν επιθετικές εκροές καταθέσεων.
Μετά την άρση των capital controls δεν έχει καταγραφεί κάποια σημαντική εκροή καταθέσεων, αν και αυτές παραμένουν στο 13% του ποσού που βρίσκονταν πριν από τα τέλη του 2014.
Ο οίκος αναφέρει ότι η άρση των capital controls θα ενισχύσει την εμπιστοσύνη στην ελληνική οικονομία, θα μειώσει το χρηματοπιστωτικό κόστος και θα βοηθήσει σημαντικά τις επιχειρήσεις.
Η αξιολόγηση της ελληνικής οικονομίας αντικατοπτρίζει τη βελτίωση των οικονομικών προοπτικών, σε συνδυασμό με την πολύ καλή πορεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού και μία θετική δομή του κρατικού χρέους.
Σημειώνεται ότι η Ελλάδα έχει ένα από τα πιο θετικά προφίλ χρέους, τόσο από πλευράς σύνθεσης όσο και ορίζοντα ωρίμανσης μεταξύ των χωρών που καλύπτει ο οίκος.
Το τμήμα του ελληνικού χρέους που διαπραγματεύεται στις αγορές είναι λιγότερο από το 20% του συνολικού χρέους της χώρας και χαμηλότερο από το 40% του ΑΕΠ.
Παράλληλα η χώρα διαθέτει ένα σημαντικό κεφαλαιακό μαξιλάρι, γεγονός που μπορεί να βοηθήσει τη χώρα να αποπληρώσει σημαντικό χρέος των υποχρεώσεών της αναφορικά με το χρέος έως το 2023.
Ο οίκος εκτιμά ότι θα υπάρξει υποχώρηση του ελληνικού χρέους και εντός του 2019, λόγω της ανάκαμψης του ονομαστικού ΑΕΠ αλλά και της αύξησης του πλεονάσματος τρεχουσών συναλλαγών.
Παρ 'όλα αυτά, η Ελλάδα εξακολουθεί να υπολείπεται των άλλων χωρών της Ευρωζώνης, λόγω εμποδίων στον ανταγωνισμό στις αγορές προϊόντων και επαγγελματικών υπηρεσιών, σχετικά αδύναμα δικαιώματα ιδιοκτησίας, πολύπλοκες διαδικασίες πτώχευσης, αναποτελεσματική δικαστική εξουσία και χαμηλή προβλεψιμότητα της επιβολής της σύμβασης.
Ως εκ τούτου, οι καθαρές εισροές άμεσων ξένων επενδύσεων, αν και βελτιωμένες, ενδέχεται να μην επαρκούν για να χρηματοδοτήσουν μια ισχυρότερη οικονομική ανάκαμψη.
Η μεταρρύθμιση της αγοράς εργασίας από την προηγούμενη κυβέρνηση, η οποία θα μπορούσε να επαναφέρει τις εθνικές συλλογικές διαπραγματεύσεις αμοιβών, αντιστράφηκε φέτος.
Η νέα κυβέρνηση προχωρά σε μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας που θα βοηθήσουν την ευελιξία των επιχειρήσεων, ενώ θετικός είναι ο νέος νόμος βάσει του οποίου οι επιχειρήσεις που αντιμετωπίζουν οικονομικά προβλήματα μπορούν να μην εφαρμόσουν τις κλαδικές συμβάσεις.
Η κυβέρνηση σχεδιάζει επίσης να μεταρρυθμίσει το επιχειρηματικό περιβάλλον, μειώνοντας τις αδικαιολόγητες διοικητικές επιβαρύνσεις (ειδικά για την επιτάχυνση των επενδύσεων) και την αντί-ανταγωνιστική συμπεριφορά, ιδίως στον τομέα των υπηρεσιών.
Πιστεύουμε ότι οι επιτυχείς φιλικές προς τις επιχειρήσεις μεταρρυθμίσεις θα μπορούσαν πιθανώς να ενισχύσουν τα μακροοικονομικά αποτελέσματα ή την ικανότητα εξυγίανσης του χρέους μεσο-μακροπρόθεσμα.
Μετά το τέλος του προγράμματος του ESM, η Ελλάδα υποβάλλεται σε τριμηνιαίες αναθεωρήσεις στο πλαίσιο του «ενισχυμένου πλαισίου επιτήρησης» της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Η συνεχιζόμενη ελάφρυνση του χρέους και η επιστροφή των λεγόμενων κερδών από ANFA / SMP δηλαδή τα κέρδη από ελληνικά ομόλογα που κατέχει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) και οι εθνικές κεντρικές τράπεζες της ευρωζώνης υπόκειται σε συνεχή συμμόρφωση με τους στόχους του προγράμματος.
Η χρήση του «μαξιλαριού ρευστότητας», εκτός από την εξυπηρέτηση του χρέους, πρέπει να συμφωνηθεί με τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα.
Συνεπώς, πιστεύουμε ότι η Ελλάδα θα αποφύγει την έντονη απόκλιση σε σχέση με τα συμφωνημένα σημεία αναφοράς.
Στο πλαίσιο αυτό, η ελληνική κυβέρνηση διατηρεί τη δέσμευσή της να μην αποκλίνει από την τρέχουσα συμφωνία έως ότου επιβεβαιωθεί ένας χαμηλότερος στόχος πρωτογενών πλεονασμάτων (που σήμερα ορίζεται στο 3,5% του ΑΕΠ έως το 2023) με τους εταίρους της ευρωζώνης.
Ως εκ τούτου, αναμένουμε ότι η οικονομική και δημοσιονομική πολιτική της Ελλάδας θα είναι σύμφωνη με τις δεσμεύσεις που αναλήφθηκαν κατά τη λήξη του προγράμματος ESM.
Παράλληλα ο οίκος θεωρεί ως θετική εξέλιξη το γεγονός ότι η εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας δεν θα μπορεί να οδηγήσει, πλέον, σε διάλυση της Βουλής.
Οι λεπτομέρειες της εκλογής ΠτΔ σύμφωνα με τη νέα ρύθμιση δεν έχουν ακόμη προσδιοριστεί.
Ωστόσο, ο κίνδυνος της αστάθειας της κυβέρνησης λόγω του ανεπιτυχούς διορισμού του προέδρου της Ελλάδας στο κοινοβούλιο φαίνεται να έχει εξαλειφθεί.
Σύμφωνα με την προηγούμενη ρύθμιση, αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε ψήφο μη εμπιστοσύνης και, ενδεχομένως, σε νέες γενικές εκλογές.
Συνεπώς, η σημερινή κυβέρνηση θα έχει μια πιο σταθερή εντολή, χωρίς τις προεδρικές εκλογές και τους σχετικούς πολιτικούς ελιγμούς που υπονομεύουν την προβλεψιμότητα των οικονομικών και δημοσιονομικών πολιτικών.
Βελτίωση των προοπτικών ανάπτυξης
Εκτιμάται ότι ο ρυθμός ανάπτυξης για το 2019 θα φθάσει στο 2%, ενώ θα επιταχυνθεί στο διάστημα 2020 – 2022.
Η βελτίωση στην απασχόληση παραμένει σταθερή και εκτιμάται ότι η μέση ανάπτυξη της θα φθάσει στο 2% έως το 2022, αν και η πρόσφατη αύξηση του κατώτατου μισθού μπορεί να οδηγήσει σε χαλάρωση του ρυθμού αύξησης των προσλήψεων.
Η οικονομία θα επωφεληθεί από την αύξηση των θέσεων μόνιμης εργασίας, αν και τόσο το 2018 όσο και στο μεγαλύτερο μέρος του 2019 άνω του 50% των νέων θέσεων εργασίας που δημιουργήθηκαν ήταν περιορισμένου χρόνου.
Τον Ιούλιο του 2019, η Νέα Δημοκρατία κέρδισε τις γενικές εκλογές και απέκτησε την απόλυτη πλειοψηφία στο κοινοβούλιο, με πρωθυπουργό τον Κυριάκο Μητσοτάκη.
Κατά την προεκλογική της εκστρατεία η ΝΔ υποσχέθηκε μια ατζέντα οικονομικής πολιτικής που περιλαμβάνει σχέδια για τη μείωση του φορολογικού βάρους των νοικοκυριών και των εταιρειών, για την επιτάχυνση των ιδιωτικοποιήσεων, τη βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος και τη διευκόλυνση της μείωσης των υψηλών NPEs των τραπεζών.
Πιστεύουμε ότι εάν υλοποιηθούν αυτά τα σχέδια, η μέχρι τώρα σχετικά συγκρατημένη οικονομική ανάκαμψη της Ελλάδας μπορεί να επιταχυνθεί.
Κατά τα επόμενα τρία χρόνια, αναμένουμε ότι η οικονομική ανάπτυξη της Ελλάδας θα ξεπεράσει τον μέσο όρο της ευρωζώνης, συμπεριλαμβανομένου του πραγματικού κατά κεφαλήν ΑΕΠ.
Επίσης, αναμένουμε ότι οι οικονομικές επιδόσεις θα παραμείνουν ισορροπημένες, στηριζόμενες κυρίως από την εγχώρια ζήτηση και τις εξαγωγές.
Σε αυτό το πλαίσιο, αναμένουμε μια σταθερή άνοδο της ιδιωτικής κατανάλωσης εν μέσω υψηλότερης απασχόλησης και της σχεδόν 11% αύξησης του μηνιαίου κατώτατου μισθού.
Τα προγραμματισμένα φορολογικά μέτρα, όπως η μείωση του φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων για άτομα με χαμηλό εισόδημα, η μείωση του φόρου ακίνητης περιουσίας και το αναθεωρημένο χρονοδιάγραμμα για την πληρωμή των καθυστερούμενων οφειλών πρέπει να υποστηρίζουν το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών.
Οι ιδιωτικές επενδύσεις πρόκειται επίσης να βελτιωθούν παράλληλα με την αύξηση των καθαρών άμεσων ξένων επενδύσεων (ΑΞΕ).
Η κυβέρνηση σχεδιάζει να επιταχύνει το πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων, διευκολύνοντας παράλληλα σχέδια σχεδιασμένα από τον ιδιωτικό τομέα, όπως η ανακατασκευή του χώρου του πρώην Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών.
Τα περιουσιακά στοιχεία που πρόκειται να ιδιωτικοποιηθούν περιλαμβάνουν το 30% των μετοχών του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών, το μερίδιο στα ΕΛΠΕ, τη ΔΕΠΑ (δημόσια εταιρεία φυσικού αερίου), τις παραχωρήσεις στον αυτοκινητόδρομο Εγνατία και περιφερειακούς λιμένες.
Η κυβέρνηση σκοπεύει να αυξήσει τις επενδύσεις του δημόσιου τομέα στο 4,3% του ΑΕΠ το 2020 από περίπου 3,8% το 2019.
Πιστεύουμε ότι το βελτιωμένο οικονομικό περιβάλλον, συμπεριλαμβανομένων των όρων δανεισμού της κυβέρνησης, και η κατάργηση των ελέγχων κεφαλαίου θα ενισχύσουν τις επενδύσεις.
Ωστόσο, κατά την άποψή μας, το κλειδί για μια ταχύτερη οικονομική ανάκαμψη είναι η πτώση των NPEs των τραπεζών, γεγονός που θα ωθήσει τις πιστώσεις του ιδιωτικού τομέα.
Πιστεύουμε ότι ο θετικός αντίκτυπος των προηγούμενων μεταρρυθμίσεων, όπως στις αγορές προϊόντων και υπηρεσιών, είναι απίθανο να εκδηλωθεί σε συνθήκες ύφεσης ή χαμηλής ανάπτυξης.
Χωρίς πρόσβαση στο κεφάλαιο κίνησης, ο τομέας των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων - ο μεγαλύτερος εργοδότης της οικονομίας - παραμένει σε διαφορετικούς βαθμούς κινδύνου.
Η αθέτηση υποχρεώσεων του ιδιωτικού τομέα εξακολουθεί να είναι ευρέως διαδεδομένη, συμπεριλαμβανομένου του φορολογικού χρέους.
Απουσία εξωτερικών αρνητικών εξελίξεων, όπως ο αυξανόμενος παγκόσμιος προστατευτισμός ή μια απροσδόκητη πτώση στην ευρωζώνη, ο τομέας των εξαγωγών της Ελλάδας βρίσκεται σε καλή θέση για να επωφεληθεί από την αυξημένη ανταγωνιστικότητά του.
Η ανταγωνιστικότητα του κόστους εργασίας βελτιώθηκε σε επίπεδο πριν από το 2000 και η εξωτερική ζήτηση έχει αυξηθεί.
Κατά συνέπεια, το μερίδιο των εξαγομένων αγαθών και υπηρεσιών (εξαιρουμένων των ναυτιλιακών υπηρεσιών) σχεδόν διπλασιάστηκε, έναντι 19% του ΑΕΠ το 2009.
Τα μερίδια αγοράς της Ελλάδας στο παγκόσμιο εμπόριο αυξήθηκαν αντίστοιχα και αναμένουμε περαιτέρω κέρδη μέχρι το 2020-2022.
Θετικές οι δημοσιονομικές προοπτικές
Η Ελλάδα έχει ένα σερί υπέρ-επίτευξης των δημοσιονομικών στόχων μέσω αυστηρών ελέγχων των δαπανών και βελτιωμένων εσόδων μετά από μια μεγάλη δημοσιονομική προσαρμογή, μετά την έναρξη της οικονομικής και χρηματοπιστωτικής κρίσης το 2015.
Εκτιμούμε το πλεόνασμα του προϋπολογισμού το 2019 στο 1,3% περίπου του ΑΕΠ, από 1,0% το 2018. Αυτό συνεπάγεται ένα πρωτογενές πλεόνασμα περίπου 4,3% του ΑΕΠ, το οποίο υπερβαίνει σημαντικά το στόχο του 3,5% που συμφωνήθηκε με τους πιστωτές.
Τα δημοσιονομικά αποτελέσματα της γενικής κυβέρνησης μέχρι στιγμής φέτος υποδηλώνουν σταθερές επιδόσεις, παρά τα μέτρα που εφαρμόστηκαν το Μάιο του 2019 από την προηγούμενη κυβέρνηση και είχαν δημοσιονομική επίπτωση.
Το αποτέλεσμα περιλαμβάνει καλύτερη απόδοση από τον προϋπολογισμό των εσόδων, επωφελήθηκε επίσης από εισπράξεις συνολικού ύψους € 1,8 δισ., που σχετίζονται με την επέκταση των δικαιωμάτων παραχώρησης του Διεθνούς Αεροδρομίου Αθηνών και τα έσοδα από ANFAs/SMP.
Επιπλέον, οι δαπάνες της κεντρικής κυβέρνησης ήταν χαμηλότερες από τις προβλεπόμενες, λόγω των μειωμένων πληρωμών τόκων, των δημόσιων επενδύσεων και των μεταβιβάσεων σε άλλες κυβερνητικές βαθμίδες.
Σύμφωνα με τις πρόσφατες αποφάσεις του ΣτΕ, οι συνταξιοδοτικές δαπάνες το 2019 πιθανόν να είναι κάπως υψηλότερες από τις προβλεπόμενες στον προϋπολογισμό.
Ο προϋπολογισμός του 2019 περιλαμβάνει μια σειρά μέτρων για τη μείωση της φορολογικής επιβάρυνσης για την οικονομία.
Εκτός από την πρόσφατη απόφαση για μείωση του συντελεστή φόρου ακίνητης περιουσίας, ο προϋπολογισμός μειώνει τον βασικό συντελεστή φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων σε 9% από 22%, τον συντελεστή φόρου εισοδήματος εταιρειών σε 24% από 28% και τον συντελεστή φόρου μερισμάτων στο 5% από 10%. Προβλέπει επίσης την αναστολή του φόρου προστιθέμενης αξίας στα νέα κτίρια και τα κεφαλαιουχικά κέρδη από φορολογικά ακίνητα για τρία χρόνια, καθώς και τη μείωση των εισφορών κοινωνικής ασφάλισης κατά 5 ποσοστιαίες μονάδες έως το 2023, μεταξύ άλλων μέτρων.
Αυτή η φορολογική ελάφρυνση αναμένεται να αντισταθμιστεί από μέτρα εσόδων και δαπανών, συμπεριλαμβανομένης της αυξημένης είσπραξης των φόρων από την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής μέσω της ενίσχυσης των ηλεκτρονικών συναλλαγών και της αναπροσαρμογής της βάσης φορολογίας των ακινήτων.
Ως αποτέλεσμα, προβλέπουμε πλεόνασμα προϋπολογισμού περίπου 0,8% του ΑΕΠ το 2020, με ένα πρωτογενές πλεόνασμα σύμφωνα με το στόχο του 3,5% του ΑΕΠ που συμφωνήθηκε με τους επίσημους πιστωτές.
Αυτό με τη σειρά του θα οδηγήσει σε περαιτέρω μείωση του ακαθάριστου χρέους της γενικής κυβέρνησης σε περίπου 166% του ΑΕΠ το επόμενο έτος από μόλις κάτω από 174% φέτος.
Το καθαρό δημόσιο χρέος θα μειωθεί στο 150% περίπου του ΑΕΠ το 2020 και κάτω από το 140% του ΑΕΠ το 2022.
Η πορεία κατά τα επόμενα χρόνια θα εξαρτηθεί από τη στρατηγική της κυβέρνησης να στηρίξει τη μείωση του των NPEs των τραπεζών και των ενδεχόμενων εσόδων από ιδιωτικοποιήσεις.
Παρά το μέγεθος του χρέους της Ελλάδας, εκτιμούμε ότι το κόστος εξυπηρέτησης του χρέους θα είναι κατά μέσο όρο περίπου 1,6% στο τέλος του έτους 2019, σημαντικά χαμηλότερο από το μέσο κόστος αναχρηματοδότησης για την πλειοψηφία των κρατικών ομολόγων που έχουν βαθμολογηθεί στην κατηγορία «ΒΒ».
Οι αποφάσεις νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ συνέβαλαν επίσης στη μείωση των δαπανών για τόκους της Ελλάδας μέσω χαμηλότερου κόστους δανεισμού.
Για παράδειγμα, η Ελλάδα εξέδωσε πρόσφατα τριμηνιαία έντοκα γραμμάτια με αρνητική απόδοση.
Αναμένουμε ότι, ακόμη και με την αύξηση του εμπορικού χρέους, το εμπορικό χρέος της Ελλάδας θα αποτελέσει κάτω από το 20% του συνολικού χρέους της γενικής κυβέρνησης μέχρι το 2021.
Τραπεζικό σύστημα
Όπως αναφέρει η Standard and Poor’s οι ελληνικές τράπεζες σημείωσαν πρόοδο στη μείωση των NPEs, καθώς στις 30 Ιουνίου 2019 τα NPEs ήταν μόλις πάνω από τα 75 δισ. ευρώ (εξαιρουμένων των εκτός ισολογισμού στοιχείων), μειωμένα κατά 30% από τα 107,2 δισ. ευρώ το Μάρτιο του 2016.
Οι συνεχιζόμενες πρωτοβουλίες για την αντιμετώπιση του μεγάλου αριθμού των NPEs περιλαμβάνουν διαγραφές δανείων, εξωδικαστικό συμβιβασμό, ανάπτυξη δευτερογενούς αγοράς και ηλεκτρονικούς πλειστηριασμούς.
Ο νόμος για την προστασία της κατοικίας που συμφωνήθηκε με τα θεσμικά όργανα της ΕΕ νωρίτερα μέσα στο 2019, είναι πιθανό να μειώσει τον αριθμό των στρατηγικών κακοπληρωτών και να επιταχύνει τους συμβιβασμούς με τους δανειολήπτες, οι οποίοι υπό ορισμένες συνθήκες θα επωφεληθούν από κρατική επιδότηση για δόσεις στεγαστικών δανείων.
Με βάση τον τρόπο με τον οποίο αναπτύχθηκε η κατάσταση υψηλών επιπέδων NPEs στην Ισπανία, την Ιρλανδία, τη Σλοβενία και την Κύπρο, η Standard and Poor’s εκτιμάει ότι μια ταχύτερη μείωση των NPEs, ενδέχεται να μην είναι δυνατή χωρίς μια πιο αποφασιστική προσέγγιση και ενδεχομένως πρόσθετη κρατική στήριξη.
Οι ελληνικές αρχές θεσπίζουν ένα καθεστώς προστασίας περιουσιακών στοιχείων (Ηρακλης) το οποίο έχει ήδη εγκριθεί από την αρχή ανταγωνισμού της ΕΕ - το οποίο συνεπάγεται τη χορήγηση κρατικών εγγυήσεων για ανώτερα τμήματα προτεινόμενων τιτλοποιήσεων NPEs για τη μείωση των NPEs στο τραπεζικό σύστημα.
Η εφαρμογή ενός καθεστώτος, που προτείνεται από την Τράπεζα της Ελλάδος, για τη μεταφορά ορισμένων NPEs σε εταιρεία διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων έχει τεθεί σε αναμονή.
Κατά την άποψη της Standard and Poor’s, η εφαρμογή των παραπάνω προτάσεων θα βελτιώσει σημαντικά την πιθανότητα των τραπεζών να επιτύχουν τον δικό τους στόχο μείωσης των NPEs στο 20% ή και χαμηλότερα.
Σύμφωνα με τη Standard and Poor’s τα μέτρα αυτά θα βοηθήσουν στην αποκατάσταση του μηχανισμού νομισματικής μετάδοσης και στην επιτάχυνση της οικονομικής ανάκαμψης.
Ήδη, οι νέες πιστώσεις σε μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις αυξάνονται, σημειώνοντας αύξηση 2,9% ετησίως τον Αύγουστο του 2019, ενώ οι πιστώσεις των νοικοκυριών εξακολουθούν να μειώνονται.
Ωστόσο, η συνολική πίστωση σε μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις και νοικοκυριά εξακολουθεί να μειώνεται (κατά 10% ετησίως τον Αύγουστο του 2019).
Η ρευστότητα στο τραπεζικό σύστημα βελτιώθηκε.
Από το πρώτο τρίμηνο του 2019, οι τράπεζες δεν βασίζονται πλέον σε δαπανηρή βοήθεια έκτακτης ρευστότητας από την ΕΚΤ (ELA).
Η χρηματοδότηση από των ELA στις ελληνικές εμπορικές τράπεζες ανήλθε σε 8,2 δισ. ευρώ τον Αύγουστο του 2019, σε σύγκριση με το ιστορικό υψηλό των 126,7 δισ. ευρώ το 2015.
Οι τραπεζικές καταθέσεις αυξάνονται, με τις καταθέσεις των νοικοκυριών και των εταιρειών να αυξάνονται περίπου κατά 6,2% ετησίως τον Αύγουστο του 2019.
Ωστόσο, το σημερινό άθροισμα των καταθέσεων παραμένει περίπου 13% χαμηλότερα από το επίπεδο που διαπιστώθηκε πριν από την οικονομική και χρηματοπιστωτική αναταραχή που οδήγησε σε ελέγχους κεφαλαίου τον Ιούλιο του 2015.
Η επιτυχής κατάργηση των ελέγχων κεφαλαίου, χωρίς καμία δυσμενή επίδραση στις ροές καταθέσεων, σηματοδοτεί τη βελτίωση της εμπιστοσύνης των οικονομικών παραγόντων και συμβάλλει ικανοποιητικά στο επενδυτικό περιβάλλον της Ελλάδας.
Κατά το τελευταίο έτος, οι τέσσερις συστημικές τράπεζες της Ελλάδας έχουν εκδώσει καλυμμένα ομόλογα για πρώτη φορά μετά το 2014. Τώρα που έχει ολοκληρωθεί το πρόγραμμα του ESM, οι τράπεζες στην Ελλάδα έχουν χάσει το waiver, που τους επέτρεπε να έχουν πρόσβαση σε τακτική χρηματοδότηση από την ΕΚΤ χρησιμοποιώντας ελληνικά κρατικά ομόλογα ως εξασφάλιση.
Ωστόσο, η χρηματοδότηση των τραπεζών δεν διακόπηκε.
Η Standar and Poor’s αναμένει ότι το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών της Ελλάδας θα αυξηθεί ελαφρώς το 2019 στο 2,4% του ΑΕΠ, λόγω της αύξησης των εισαγωγών για την κάλυψη της υψηλότερης κατανάλωσης, την ανάκαμψη των επενδύσεων και την επιβράδυνση του παγκόσμιου οικονομικού εμπορίου.
Το 2018, οι σταθερές εξαγωγικές επιδόσεις, συμπεριλαμβανομένης της σημαντικής αύξησης του πλεονάσματος των υπηρεσιών, υπερ-αντισταθμίστηκαν από το υψηλότερο έλλειμμα πετρελαίου και την αύξηση των εισαγωγών.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών