«Μόνο έτσι θα δώσει ώθηση στο ευρώ, γιατί τώρα τα πλεονάσματά της είναι ελλείμματα για τα άλλα κράτη – μέλη»
Αυτή την εβδομάδα η Ελλάδα συμφώνησε με τις ευρωπαϊκές απαιτήσεις να πάρει σκληρά μέτρα λιτότητας και να κάνει δομικές μεταρρυθμίσεις, αλλά το ερώτημα είναι άλλο όπως το θέτει στο blog του στο Brookings ο Ben Bernanke.
H Ευρώπη θα κρατήσει ζωντανή αυτή την ευκαιρία;
Οι ηγέτες της ευρωζώνης θα δώσουν μία πιθανότητα σε πιεσμένες χώρες όπως η Ελλάδα να επιστρέψει στην ανάπτυξη, να βάλει τέλος στην ανεργία και να πετύχει τους δημοσιονομικούς στόχους;
Αυτές οι ερωτήσεις έχουν να κάνουν, όμως, περισσότερο με τις συνέπειες για την Ευρώπη και τον κόσμο και όχι με το αν η μικρή Ελλάδα θα εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της.
Η αποτυχία της ευρωπαϊκής οικονομικής πολιτικής οφείλεται σε δύο λόγους: Στην αδυναμία της ευρωζώνης ως συνόλου και στις μεγάλες διαφορές που έχουν οι οικονομίες των κρατών μελών της.
Από τα τέλη του 2009 και τις αρχές του 2010 η ανεργία αρχίζει να αυξάνεται στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ, αλλά είναι περίπου στα ίδια επίπεδα, στο 10% επί του εργατικού δυναμικού.
Σήμερα, όμως, το ποσοστό της ανεργίας στις ΗΠΑ είναι 5,3%, ενώ στην ευρωζώνη πάνω από 11%. Και το γεγονός ότι ένα μεγάλο μέρος των ανέργων είναι νέοι που δεν έχουν τα απαραίτητα εφόδια θα επηρεάσει μακροπρόθεσμα την ικανότητα ανάπτυξης της Ευρώπης.
Ταυτόχρονα το ποσοστό ανεργίας στην ευρωζώνη ξεπερνάει το 13%, αν εξαιρέσουμε τη Γερμανία, στην οποία είναι 5%.
Άλλα οικονομικά στοιχεία δείχνουν επίσης τις μεγάλες διαφορές ανάμεσα στον βορρά και τον νότο της ευρωζώνης.
Και η αργή ανάκαμψη από την κρίση στην ευρωζώνη ως σύνολο είναι το αποτέλεσμα μεταξύ άλλων 1) της πολιτικής που είχε καθυστερήσει την εφαρμογή νομισματικής πολιτικής από την ΕΚΤ, 2) της υπερβολικά αυστηρής δημοσιονομικής πολιτικής ιδιαίτερα σε χώρες όπως η Γερμανία, όπου δεν ήταν απαραίτητη, 3) οι καθυστερήσεις στη λήψη μέτρων όπως τα stress test των τραπεζών στις ΗΠΑ το 2009.
Οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις δεν είναι πολύ ψηλά σε αυτή τη λίστα.
Οι δομικές μεταρρυθμίσεις είναι σημαντικές, αλλά τα μέτρα όχι και τόσο όταν ένα μεγάλο μέρος του εργατικού δυναμικού είναι ήδη σε αδράνεια.
Κανείς δεν τα βάζει με την ποιότητα της γερμανικής παραγωγής, ούτε με το γεγονός ότι οι επιχειρήσεις της προσπαθούν να ανταγωνιστούν τις εξωτερικές αγορές.
Το πρόβλημα είναι ότι η Γερμανία βασίζεται στην εξωτερική και όχι την εγχώρια ζήτηση έτσι ώστε να εξασφαλίσει την ευημερία στα του οίκου της, όπως φαίνεται και από το τεράστιο εμπορικό της πλεόνασμα (7,5% του ΑΕΠ).
Αλλά σε ένα σύστημα συναλλαγματικών ισοτιμιών στη ζώνη του ευρώ τα εμπορικά πλεονάσματα της Γερμανίας δημιουργούν ελλείμματα στα άλλα κράτη μέλη, που προσπαθούν με τον αποπληθωρισμό μισθών και δαπανών να γίνουν ανταγωνιστικές.
Η Γερμανία θα μπορούσε να αποκαταστήσει την ισορροπία στο ευρώ και να δώσει ώθηση στην ανάπτυξη μέσα στην ευρωζώνη αν αύξανε τις εσωτερικές δαπάνες με μία σειρά από μέτρα όπως αύξηση των μισθών των εργατών για να τονωθεί η εγχώρια κατανάλωση.
Θα ολοκληρώσω με δύο προτάσεις: Πρώτον, οι διαπραγματεύσεις για το μη βιώσιμο χρέος της Ελλάδας θα πρέπει να βασίζονται σε συγκεκριμένες προϋποθέσεις για την ευρωπαϊκή ανάπτυξη.
Αν η ευρωπαϊκή ανάπτυξη γίνει ασθενέστερη, τότε θα ήταν πιο δύσκολο και για την Ελλάδα να αναπτυχθεί, οπότε θα πρέπει να χαλαρώσουν και οι στόχοι που της έχουν τεθεί.
Δεύτερον, οι ηγέτες της ευρωζώνης πρέπει να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα των εμπορικών ανισορροπιών (μεγάλα πλεονάσματα από τη μία και ελλείμματα από την άλλη).
Για παράδειγμα το Σύμφωνο για τη Σταθερότητα και την Ανάπτυξη που προϋποθέτει κανόνες και ποινές για τον στόχο της μείωσης των ελλειμμάτων, θα μπορούσε να επεκταθεί και στο πεδίο των εμπορικών ανισορροπιών.
Απλά, αναγνωρίζοντας επίσημα ότι οι πιστωτές, όπως και τα κράτη που χρωστούν θα πρέπει να προσαρμοστούν σε ένα κοινό πλαίσιο δομικών μέτρων και αυτό θα ήταν ένα σημαντικό βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση.
www.bankingnews.gr
H Ευρώπη θα κρατήσει ζωντανή αυτή την ευκαιρία;
Οι ηγέτες της ευρωζώνης θα δώσουν μία πιθανότητα σε πιεσμένες χώρες όπως η Ελλάδα να επιστρέψει στην ανάπτυξη, να βάλει τέλος στην ανεργία και να πετύχει τους δημοσιονομικούς στόχους;
Αυτές οι ερωτήσεις έχουν να κάνουν, όμως, περισσότερο με τις συνέπειες για την Ευρώπη και τον κόσμο και όχι με το αν η μικρή Ελλάδα θα εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της.
Η αποτυχία της ευρωπαϊκής οικονομικής πολιτικής οφείλεται σε δύο λόγους: Στην αδυναμία της ευρωζώνης ως συνόλου και στις μεγάλες διαφορές που έχουν οι οικονομίες των κρατών μελών της.
Από τα τέλη του 2009 και τις αρχές του 2010 η ανεργία αρχίζει να αυξάνεται στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ, αλλά είναι περίπου στα ίδια επίπεδα, στο 10% επί του εργατικού δυναμικού.
Σήμερα, όμως, το ποσοστό της ανεργίας στις ΗΠΑ είναι 5,3%, ενώ στην ευρωζώνη πάνω από 11%. Και το γεγονός ότι ένα μεγάλο μέρος των ανέργων είναι νέοι που δεν έχουν τα απαραίτητα εφόδια θα επηρεάσει μακροπρόθεσμα την ικανότητα ανάπτυξης της Ευρώπης.
Ταυτόχρονα το ποσοστό ανεργίας στην ευρωζώνη ξεπερνάει το 13%, αν εξαιρέσουμε τη Γερμανία, στην οποία είναι 5%.
Άλλα οικονομικά στοιχεία δείχνουν επίσης τις μεγάλες διαφορές ανάμεσα στον βορρά και τον νότο της ευρωζώνης.
Και η αργή ανάκαμψη από την κρίση στην ευρωζώνη ως σύνολο είναι το αποτέλεσμα μεταξύ άλλων 1) της πολιτικής που είχε καθυστερήσει την εφαρμογή νομισματικής πολιτικής από την ΕΚΤ, 2) της υπερβολικά αυστηρής δημοσιονομικής πολιτικής ιδιαίτερα σε χώρες όπως η Γερμανία, όπου δεν ήταν απαραίτητη, 3) οι καθυστερήσεις στη λήψη μέτρων όπως τα stress test των τραπεζών στις ΗΠΑ το 2009.
Οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις δεν είναι πολύ ψηλά σε αυτή τη λίστα.
Οι δομικές μεταρρυθμίσεις είναι σημαντικές, αλλά τα μέτρα όχι και τόσο όταν ένα μεγάλο μέρος του εργατικού δυναμικού είναι ήδη σε αδράνεια.
Κανείς δεν τα βάζει με την ποιότητα της γερμανικής παραγωγής, ούτε με το γεγονός ότι οι επιχειρήσεις της προσπαθούν να ανταγωνιστούν τις εξωτερικές αγορές.
Το πρόβλημα είναι ότι η Γερμανία βασίζεται στην εξωτερική και όχι την εγχώρια ζήτηση έτσι ώστε να εξασφαλίσει την ευημερία στα του οίκου της, όπως φαίνεται και από το τεράστιο εμπορικό της πλεόνασμα (7,5% του ΑΕΠ).
Αλλά σε ένα σύστημα συναλλαγματικών ισοτιμιών στη ζώνη του ευρώ τα εμπορικά πλεονάσματα της Γερμανίας δημιουργούν ελλείμματα στα άλλα κράτη μέλη, που προσπαθούν με τον αποπληθωρισμό μισθών και δαπανών να γίνουν ανταγωνιστικές.
Η Γερμανία θα μπορούσε να αποκαταστήσει την ισορροπία στο ευρώ και να δώσει ώθηση στην ανάπτυξη μέσα στην ευρωζώνη αν αύξανε τις εσωτερικές δαπάνες με μία σειρά από μέτρα όπως αύξηση των μισθών των εργατών για να τονωθεί η εγχώρια κατανάλωση.
Θα ολοκληρώσω με δύο προτάσεις: Πρώτον, οι διαπραγματεύσεις για το μη βιώσιμο χρέος της Ελλάδας θα πρέπει να βασίζονται σε συγκεκριμένες προϋποθέσεις για την ευρωπαϊκή ανάπτυξη.
Αν η ευρωπαϊκή ανάπτυξη γίνει ασθενέστερη, τότε θα ήταν πιο δύσκολο και για την Ελλάδα να αναπτυχθεί, οπότε θα πρέπει να χαλαρώσουν και οι στόχοι που της έχουν τεθεί.
Δεύτερον, οι ηγέτες της ευρωζώνης πρέπει να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα των εμπορικών ανισορροπιών (μεγάλα πλεονάσματα από τη μία και ελλείμματα από την άλλη).
Για παράδειγμα το Σύμφωνο για τη Σταθερότητα και την Ανάπτυξη που προϋποθέτει κανόνες και ποινές για τον στόχο της μείωσης των ελλειμμάτων, θα μπορούσε να επεκταθεί και στο πεδίο των εμπορικών ανισορροπιών.
Απλά, αναγνωρίζοντας επίσημα ότι οι πιστωτές, όπως και τα κράτη που χρωστούν θα πρέπει να προσαρμοστούν σε ένα κοινό πλαίσιο δομικών μέτρων και αυτό θα ήταν ένα σημαντικό βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών