Η Ουκρανία ζητά από τη Ρωσία να αποσυρθεί από τις περιοχές του Dnipropetrovsk, Nikolaen, Sumy και Kharkiv και να διατηρηθεί η τρέχουσα κατάσταση σε Donetsk, Luhansk, Zaporizhia, Kherson
(upd11) Τα 20 σημεία του ειρηνευτικού σχεδίου που προτείνει το Κίεβο και που συζήτησαν οι Αμερικανοί και οι Ουκρανοί αξιωματούχοι κατά την πρόσφατη συνάντηση τους στο Μαιάμι των ΗΠΑ έδωσε στη δημοσιότητα ο πρόεδρος της Ουκρανίας, Volodymyr Zelensky.
Σύμφωνα με το το «RBK-Ουκρανία», στο σχέδιο δεν υπάρχει καμία αναφορά στην αναγνώριση της Κριμαίας και το Donbass ως ρωσικών περιοχών, παράμετρος που συνεπάγεται και την βέβαιη απόρριψη του ειρηνευτικού αυτού σχεδίου από τη Μόσχα, η οποία μεταξύ άλλων απαιτεί να καταγραφεί η άρνηση της Ουκρανίας για ένταξη στο ΝΑΤΟ και να περιοριστεί ο αριθμός των ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων.
Επιπλέον, στο σχέδιο αυτό γίνεται αναφορά στην ένταξη της Ουκρανίας στην ΕΕ σε «καθορισμένο και συγκεκριμένο χρόνο», επισημαίνεται ότι ο αριθμός των ενόπλων δυνάμεων της Ουκρανίας θα ανέρχεται σε 800.000 στρατιώτες σε καιρό ειρήνης, υπογραμμίζεται ότι οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ θα παράσχουν εγγυήσεις ασφαλείας ανάλογες με το Άρθρο 5 του ΝΑΤΟ και ότι σε περίπτωση αναζωπύρωσης της σύγκρουσης θα υπάρξει στρατιωτική απάντηση και επιστροφή κυρώσεων κατά της Ρωσίας, ενώ αναφέρεται ότι σε εκκρεμότητα πέρα από το εδαφικό, είναι και το θέμα του πυρηνικού σταθμού της Zaporizhia.
Τι αναφέρεται για το εδαφικό
Όπως υπογράμμισε ο Zelensky, το εδαφικό είναι το πιο δύσκολο σημείο.
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με μία από τις επιλογές, η Ρωσία αποσύρεται από τις περιοχές του Dnipropetrovsk, Nikolaen, Sumy και Kharkiv.
Στις περιοχές του Donetsk, Luhansk, Zaporizhia, Kherson διατηρείται η τρέχουσα κατάσταση: παραμένουμε εκεί που είμαστε.
Η Μόσχα θέλει η Ουκρανία να αποχωρήσει από την περιοχή του Donetsk, ενώ οι ΗΠΑ προτείνουν έναν συμβιβασμό: ζώνη ελεύθερης οικονομίας.
Σύμφωνα με το Κίεβο, εάν δεν υπάρξει συμφωνία για τη φόρμουλα παραμένουμε εκεί που είμαστε, η ζώνη ελεύθερης οικονομίας μπορεί να εισαχθεί μόνο μέσω δημοψηφίσματος.
Απορρίπτει η Ρωσία
Σε κάθε περίπτωση η Ρωσία έχει διαμηνύσει με κατηγορηματικό τρόπο πως ο ουκρανικός στρατός πρέπει να αποχωρήσει οριστικά και αμετάκλητα από όλο το Donbass.
Άλλωστε οι Ρώσοι τονίζουν ότι δεν πρόκειται να κάνουν καμία συζήτηση στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων για το Donbass, τη Zaporizhia και τη Kherson, εδάφη που ανήκουν στη Ρωσία σύμφωνα με το ρωσικό Σύνταγμα.
Πρόσφατα ο Ρώσος πρόεδρος, Vladimir Putin διεμήνυσε ότι εάν το Κίεβο δεν προσέλθει στις διαπραγματεύσεις με πραγματική διάθεση για την επίλυση των πραγματικών αιτιών του πολέμου, τότε τους στόχους που έχει θέσει η Μόσχα, θα υλοποιήσει ο ρωσικός στρατός.
Oυδέν σχόλιο
Από την πλευρά του ο εκπρόσωπος τύπου του Κρεμλίνου, Dmitry Peskov δεν θέλησε να κάνει κάποιο σχόλιο.
Όπως είπε, δεν θα σχολιάσει τις πληροφορίες σχετικά με το σχέδιο της Ουκρανίας, αναφέροντας ότι η επικοινωνία για το σχέδιο μέσω των ΜΜΕ δεν είναι σκόπιμη.
Η Ρωσία έχει τη δυνατότητα να διαμορφώσει τη θέση της και να συνεχίσει τις διαπραγματεύσεις με τις ΗΠΑ μέσω των υπαρχόντων καναλιών, μετά την ολοκλήρωση της αποστολής του ειδικού απεσταλμένου του προέδρου της Ρωσίας, Kirill Dmitriev, στο Μαϊάμι.
«Αυτή τη στιγμή έχουμε υπόψη μας, βάσει των πληροφοριών που έλαβε ο επικεφαλής του κράτους, να διαμορφώσουμε τη μελλοντική μας θέση και να συνεχίσουμε τις επαφές μας το συντομότερο δυνατόν μέσω των καναλιών που λειτουργούν τώρα», δήλωσε o Peskov.
Απαράδεκτο σχέδιο
Οι διατάξεις που αφορούν τα εδαφικά ζητήματα και τη διαχείριση του πυρηνικού σταθμού της Zaporizhia είναι απολύτως απαράδεκτες για τη Ρωσία υποστήριξε ο Ρώσος βουλευτής Alexey Chepa.
«Πρώτα απ' όλα, δεν είδαμε καμία συγκεκριμένη αναφορά στη δήλωση του Zelensky σχετικά με το αν η Ουκρανία θα ενταχθεί ή όχι στο ΝΑΤΟ.
Όσον αφορά τον πυρηνικό σταθμό της Zaporizhia είχαμε προτείνει μια συμβιβαστική λύση για τη διαχείριση του σταθμού από κοινού με τις ΗΠΑ.
Η συμμετοχή της Ουκρανίας στη διαχείριση θα προσέθετε μόνο κινδύνους, οι οποίοι σχετίζονται με ενδεχόμενες προκλήσεις» επισήμανε ο Ρώσος βουλευτής, αναφέροντας πως η διάταξη για τα εδάφη θα απαιτήσει σημαντική αναθεώρηση — στην τρέχουσα μορφή της, μπορεί να μην ικανοποιεί τις προσδοκίες της ρωσικής ηγεσίας.
«Ούτε οι ΗΠΑ, ούτε η Ρωσία έχουν αποκαλύψει το περιεχόμενο των προκαταρκτικών συμφωνιών.
Αυτή η στάση είναι σκόπιμη, διότι για να είναι η διαδικασία αποτελεσματική, δεν χρειάζεται να προβάλλεται συνεχώς το θέμα, καθώς διαφορετικά θα μπορούσαν να εισέλθουν στο παιχνίδι δυνάμεις που αντιτίθενται στην ειρήνη. Όσο μεγαλύτερη είναι η δημοσιότητα γύρω από το ζήτημα, τόσο πιο δύσκολο θα καταστεί τελικά να προχωρήσει η διαδικασία», εξήγησε ο πολιτικός.
Σε εκκρεμότητα και ο πυρηνικός σταθμός της Zaporizhia
πό τις διατυπώσεις του Ουκρανού προέδρου προκύπτει και ένα δεύτερο σημείο για το οποίο δεν έχει επιτευχθεί συμφωνία, για τον πυρηνικό σταθμό της Zaporizhia.
Συγκεκριμένα, αναφέρεται ότι οι ΗΠΑ προτείνουν κοινή διαχείριση του σταθμού από την Ουκρανία, τις ΗΠΑ και τη Ρωσία, με κάθε πλευρά να λαμβάνει μερίδιο από τα κέρδη σύμφωνα με τον τύπο 33% για τον καθένα, ενώ ο κύριος διαχειριστής θα είναι η Αμερική.
Η συμβιβαστική πρόταση της Ουκρανίας αφορά κοινή λειτουργία του σταθμού με τις ΗΠΑ και την Ουκρανία κατά αναλογία 50-50.
Επιπλέον, αναφέρει ότι ο πυρηνικός σταθμός της Zaporizhia, η πόλη Energodar και το φράγμα της Kakhovka πρέπει να αποστρατιωτικοποιηθούν.
Τα 20 σημεία του σχεδίου
Σύμφωνα με τον Zelensky, τα 20 σημεία του ειρηνευτικού σχεδίου περιλαμβάνουν:
1. Επικύρωση της κυριαρχίας της Ουκρανίας.
2. Συμφωνία μη επίθεσης μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, παρακολούθηση της γραμμής επαφής.
3. Εγγυήσεις ασφάλειας.
4. Ο αριθμός των Ενόπλων Δυνάμεων της Ουκρανίας πρέπει να φτάσει τις 800.000 άτομα σε καιρό ειρήνης.
5. Οι ΗΠΑ, το ΝΑΤΟ και η Ευρώπη θα παρέχουν στην Ουκρανία εγγυήσεις ασφάλειας, σύμφωνα με το άρθρο 5 του Βόρειου Ατλαντικού Συμφώνου. Σε περίπτωση εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία, θα προβλέπεται στρατιωτική αντίδραση και αποκατάσταση των κυρώσεων.
6. Η Ρωσία θα κατοχυρώσει την πολιτική μη επίθεσης προς την Ευρώπη και την Ουκρανία σε όλους τους απαραίτητους νόμους.
7. Η Ουκρανία θα γίνει μέλος της ΕΕ σε καθορισμένο χρονικό διάστημα (το Κίεβο επιθυμεί να καθοριστεί ημερομηνία ένταξης).
8. Πακέτο παγκόσμιας ανάπτυξης για την Ουκρανία, το οποίο θα καθοριστεί σε ξεχωριστό επενδυτικό συμφωνητικό.
9. Δημιουργία αρκετών ταμείων για την επίλυση ζητημάτων αποκατάστασης. Στόχος είναι η προσέλκυση 800 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
10. Η Ουκρανία θα επιταχύνει τη διαδικασία σύναψης συμφωνίας ελεύθερου εμπορίου με τις ΗΠΑ.
11. Καθεστώς μη πυρηνικής Ουκρανίας.
12. Καθεστώς του πυρηνικού σταθμού Zaporizhia.
13. Δέσμευση της Ουκρανίας και της Ρωσίας να εφαρμόσουν εκπαιδευτικά προγράμματα στα σχολεία που να ενισχύουν την κατανόηση και την ανοχή προς τις διάφορες κουλτούρες, την εξάλειψη του ρατσισμού και των προκαταλήψεων.
14. Καθεστώς των κατεχόμενων εδαφών.
15. Υποχρέωση της Ρωσίας και της Ουκρανίας να μην αλλάξουν τις συμφωνίες με τη βία.
16. Η Ρωσία δεν θα εμποδίσει τη χρήση του ποταμού Δνείπερου και της Μαύρης Θάλασσας από την Ουκρανία για εμπορικές δραστηριότητες.
17. Ανταλλαγή αιχμαλώτων σύμφωνα με την αρχή "όλοι για όλους", επιστροφή πολιτών, παιδιών και πολιτικών κρατουμένων.
18. Η Ουκρανία θα πρέπει να διεξάγει εκλογές το συντομότερο δυνατόν μετά την υπογραφή της συμφωνίας.
19. Νομική υποχρεωτικότητα της συμφωνίας. Η εφαρμογή της θα ελέγχεται από το Συμβούλιο Ειρήνης, με επικεφαλής τον Ντόναλντ Τραμπ.
20. Μετά την έγκριση του εγγράφου από τα μέρη, θα τεθεί αμέσως σε εφαρμογή η πλήρης διακοπή των εχθροπραξιών.
Προσθήκες
Εκτός από το βασικό σχέδιο με τα σημεία, συζητούνται επιπλέον προσθήκες για τα εξής:
• Τριμερές έγγραφο (Ουκρανία, ΗΠΑ και Ευρώπη) για τις εγγυήσεις ασφάλειας.
• Διμερές έγγραφο – εγγυήσεις ασφάλειας από τις ΗΠΑ για την Ουκρανία.
• Χάρτα πορείας για την ευημερία της Ουκρανίας – ένα εκπονημένο έγγραφο με τις ΗΠΑ για την αποκατάσταση και την οικονομική ανάπτυξη, το οποίο περιλαμβάνει το όραμα για την ανάπτυξη μέχρι το 2040.
Αδιέξοδο λόγω αδιαλλαξίας Zelensky
Ουκρανοί δημοσιογράφοι που ήταν παρόντες στη συνάντηση με τον πρόεδρο Zelensky, διευκρίνισε ότι τα σημεία που παρουσίασε ο Ουκρανός πρόεδρος είναι η τρέχουσα έκδοση της ειρηνικής συμφωνίας, την οποία έχουν συμφωνήσει η Ουκρανία και οι ΗΠΑ, αλλά χωρίς τις αλλαγές από την πλευρά της Ρωσίας.
Ωστόσο, αυτή τη στιγμή αυτό δεν είναι ιδιαίτερα σημαντικό, καθώς ο Zelensky παραδέχθηκε ότι στο κρίσιμο σημείο που αφορά τα εδάφη δεν υπάρχει συμβιβασμός: δεν συμφωνεί με την αποχώρηση των ουκρανικών στρατευμάτων από το Donbass και χωρίς την επίλυση αυτού του ζητήματος, δεν είναι δυνατόν να υπάρξει πρόοδος σε όλα τα υπόλοιπα σημεία.
Αν και ο πρόεδρος της Ουκρανίας επισημαίνει συνεχώς ότι η αποχώρηση των στρατευμάτων είναι απαίτηση μόνο της Ρωσίας, ενώ οι ΗΠΑ «προτείνουν συμβιβαστικές λύσεις», σύμφωνα με πολυάριθμες διαρροές στα ΜΜΕ και υπονοούμενα του Trump, η αποχώρηση των Ενόπλων Δυνάμεων της Ουκρανίας από την περιοχή του Donetsk είναι απαίτηση τόσο της Μόσχας όσο και της Ουάσινγκτον.
Από τα λόγια του Zelensky φαίνεται ότι δεν θέλει να τηρήσει αυτή την απαίτηση, προτείνοντας «να σταθούμε εκεί που είμαστε», δηλαδή να σταματήσει ο πόλεμος στην γραμμή του μετώπου.
Όμως, η Ρωσία δεν συμφωνεί με αυτό.
Δημιουργία ελεύθερης ζώνης οικονομικής ζώνης στο Donbass
O Zelensky πάντως αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο δημιουργίας κάποιας ελεύθερης οικονομικής ζώνης στο Donbass.
Ωστόσο, πρώτον, δεν είναι ξεκάθαρο τι ακριβώς σημαίνει αυτό.
Στο σχέδιο του Trump, το οποίο είχε δημοσιευτεί στα ΜΜΕ, δεν αναφερόταν καμία ελεύθερη οικονομική ζώνη.
Αντίθετα, ανέφερε ότι μετά την αποχώρηση των ουκρανικών στρατευμάτων από την περιοχή του Donetsk, θα δημιουργηθεί μια αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη, η οποία θα είναι υπό τον έλεγχο της Ρωσίας.
Δηλαδή, δεν θα εισέλθει εκεί ο ρωσικός στρατός, αλλά όλες οι άλλες ρωσικές δομές (πολιτικές διοικήσεις, αστυνομία, FSB, Ρωσική Εθνοφρουρά κ.λπ.) θα είναι παρούσες.
Σύμφωνα με τις δηλώσεις του βοηθού του προέδρου της Ρωσίας, Yuri Ushakov, η Μόσχα φαίνεται να συμφωνεί με αυτό το σενάριο.
Σενάριο... αποχώρησης
Δεύτερον, ίσως ο Zelensky χρησιμοποιεί τον όρο «ελεύθερη οικονομική ζώνη» για να καλύψει την πιθανή του ετοιμότητα να αποσύρει τα στρατεύματα από την περιοχή του Donetsk και να παραδώσει τον έλεγχο στην Ρωσία.
Ωστόσο, προσθέτει ως απαραίτητη προϋπόθεση τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος για το ζήτημα αυτό.
Και όπως έχει δηλώσει και στο παρελθόν, για να πραγματοποιηθεί αυτό, θα πρέπει να σταματήσουν οι στρατιωτικές επιχειρήσεις στη γραμμή του μετώπου, κάτι στο οποίο η Ρωσία ήδη απάντησε αρνητικά.
Επίσης, το αποτέλεσμα στο δημοψήφισμα πιθανότατα θα είναι αρνητικό.
Με άλλα λόγια, οι ουκρανικές αρχές συνεχίζουν να μην επιθυμούν να ικανοποιήσουν το κρίσιμο αίτημα των ΗΠΑ και της Ρωσίας.
Tο μεγάλο ερώτημα
Αναμφίβολα, υπάρχει το μεγάλο ερώτημα αν η Μόσχα θα συμφωνήσει με τα υπόλοιπα σημεία αυτού του σχεδίου, καθώς και με την απουσία ορισμένων θέσεων που υπήρχαν στο αρχικό σχέδιο του Trump, το οποίο περιλάμβανε 28 σημεία.
Για παράδειγμα, η επισημοποίηση της απουσίας αξιώσεων μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας για τα αποτελέσματα του πολέμου.
Ωστόσο, χωρίς την επίλυση του ζητήματος των εδαφών, αυτό δεν έχει μεγάλη σημασία, αφού τα εδάφη είναι το κλειδί.
Η στάση του Trump
Από τα διάφορα δημοσιεύματα στα ΜΜΕ, φαίνεται ότι ο Trump προσπαθεί να αλλάξει τη στάση του Κιέβου σχετικά με την αποχώρηση των στρατευμάτων από το Donbass μέσω του «καρότου» - των εγγυήσεων ασφαλείας για την Ουκρανία, οι οποίες στο σχέδιο που παρουσίασε ο Zelensky εξισώνονται με το άρθρο 5 του καταστατικού του ΝΑΤΟ, σύμφωνα με το οποίο η επίθεση σε μία χώρα-μέλος του ΝΑΤΟ θεωρείται επίθεση σε όλους τους συμμάχους.
Αλλά όπως φαίνεται, μέχρι στιγμής αυτός το «καρότο» δεν έχει πείσει τον Zelensky να κάνει εδαφικές παραχωρήσεις.
Ο λόγος είναι σαφής: στο Κίεβο αμφιβάλλουν έντονα αν οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ είναι πραγματικά έτοιμοι να εμπλακούν στρατιωτικά υπέρ της Ουκρανίας ή τουλάχιστον να αναχαιτίσουν ρωσικούς πυραύλους σε περίπτωση νέας σύρραξης, παρά τις όποιες εγγυήσεις.
Επομένως, ο Zelensky είναι έτοιμος να δεχτεί το «καρότο», όπως και να προωθήσει τη δημοσιότητα για τις «ασφαλέστερες» εγγυήσεις ασφαλείας, όμως δύσκολα θα κάνει σοβαρές παραχωρήσεις γι' αυτό.
Μόνο υπό πίεση
Η στάση του Κιέβου σχετικά με την αποχώρηση των στρατευμάτων και τις υπόλοιπες αμφιλεγόμενες συνθήκες μπορεί να αλλάξει μόνο σε περίπτωση πολύ σφοδρής πίεσης από την πλευρά του Trump ή σοβαρής επιδείνωσης της κατάστασης στο μέτωπο.
Όμως δεν είναι σίγουρο αν θα υπάρξουν τόσο σοβαρή επιδείνωση.
Επιπλέον, εάν συμβούν, οι απαιτήσεις της Ρωσίας μπορεί να γίνουν ακόμη πιο αυστηρές.
Επίσης, παραμένει αβέβαιο αν ο Trump είναι έτοιμος να ασκήσει περαιτέρω πίεση στο Κίεβο για να επιταχύνει την αλλαγή της θέσης του Zelensky.
Κατά βάση, αυτό είναι το κλειδί για την πορεία των διαπραγματεύσεων.
Η επιδίωξη του Zelensky
O Zelensky πιθανότατα θα προσπαθήσει να αναστρέψει την κατάσταση προς όφελός του, πείθοντας τον Trump να συμφωνήσει με τη δική του εκδοχή του σχεδίου, που περιλαμβάνει σημεία που η Μόσχα σίγουρα θα απορρίψει, και έπειτα θα καλέσει την Ουάσινγκτον να αρχίσει να πιέζει το Κρεμλίνο, και όχι το Κίεβο.
Αλλά και εδώ δεν είναι σαφές αν ο Trump είναι έτοιμος να το κάνει, δεδομένου ότι οποιαδήποτε μέτρα πίεσης προς τη Ρωσία (κυρώσεις, παραδόσεις νέων τύπων όπλων) δεν θα φέρουν άμεσο αποτέλεσμα με τη μορφή σημαντικής χαλάρωσης της ρωσικής στάσης, αλλά μπορούν να οδηγήσουν σε ξαφνική κλιμάκωση στις σχέσεις Ρωσίας-ΗΠΑ, μέχρι και σε απειλές για πυρηνικό πόλεμο.
Τα σενάρια και οι 3 δρόμοι
Επομένως, είναι πιθανό ο Trump να επιλέξει την επιλογή να επιτρέψει στις πλευρές να πολεμήσουν λίγο ακόμα, περιμένοντας ότι η αλλαγή της κατάστασης στο πεδίο της μάχης ή στο εσωτερικό στην Ουκρανία ή τη Ρωσία με το χρόνο θα δημιουργήσει πιο ευνοϊκές συνθήκες για μια ειρηνική συμφωνία.
Ωστόσο, αυτό μπορεί να πάρει πολύ χρόνο.
Και σε λιγότερο από έναν χρόνο, θα γίνουν ενδιάμεσες εκλογές στις ΗΠΑ, στις οποίες οι αντίπαλοι του Trump σίγουρα θα αναφέρουν την αποτυχία των προσπαθειών του να τελειώσει τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Επομένως, το κρίσιμο ερώτημα είναι ποιον από τους τρεις δρόμους (πίεση στο Κίεβο, πίεση στη Μόσχα ή απλά αναμονή) θα επιλέξει ο Trump στο άμεσο μέλλον.
Και σε αυτό το σημείο, η μπάλα των ειρηνικών διαπραγματεύσεων βρίσκεται στην πλευρά του, και όχι στην πλευρά του Zelensky ή του Putin.
Ένταξη στην ΕΕ
Σύμφωνα με το το «RBK-Ουκρανία», στο σχέδιο δεν υπάρχει καμία αναφορά στην αναγνώριση της Κριμαίας και το Donbass ως ρωσικών περιοχών, παράμετρος που συνεπάγεται και την βέβαιη απόρριψη του ειρηνευτικού αυτού σχεδίου από τη Μόσχα, η οποία μεταξύ άλλων απαιτεί να καταγραφεί η άρνηση της Ουκρανίας για ένταξη στο ΝΑΤΟ και να περιοριστεί ο αριθμός των ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων.
Επιπλέον, στο σχέδιο αυτό γίνεται αναφορά στην ένταξη της Ουκρανίας στην ΕΕ σε «καθορισμένο και συγκεκριμένο χρόνο», επισημαίνεται ότι ο αριθμός των ενόπλων δυνάμεων της Ουκρανίας θα ανέρχεται σε 800.000 στρατιώτες σε καιρό ειρήνης, υπογραμμίζεται ότι οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ θα παράσχουν εγγυήσεις ασφαλείας ανάλογες με το Άρθρο 5 του ΝΑΤΟ και ότι σε περίπτωση αναζωπύρωσης της σύγκρουσης θα υπάρξει στρατιωτική απάντηση και επιστροφή κυρώσεων κατά της Ρωσίας, ενώ αναφέρεται ότι σε εκκρεμότητα πέρα από το εδαφικό, είναι και το θέμα του πυρηνικού σταθμού της Zaporizhia.
Τι αναφέρεται για το εδαφικό
Όπως υπογράμμισε ο Zelensky, το εδαφικό είναι το πιο δύσκολο σημείο.
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με μία από τις επιλογές, η Ρωσία αποσύρεται από τις περιοχές του Dnipropetrovsk, Nikolaen, Sumy και Kharkiv.
Στις περιοχές του Donetsk, Luhansk, Zaporizhia, Kherson διατηρείται η τρέχουσα κατάσταση: παραμένουμε εκεί που είμαστε.
Η Μόσχα θέλει η Ουκρανία να αποχωρήσει από την περιοχή του Donetsk, ενώ οι ΗΠΑ προτείνουν έναν συμβιβασμό: ζώνη ελεύθερης οικονομίας.
Σύμφωνα με το Κίεβο, εάν δεν υπάρξει συμφωνία για τη φόρμουλα παραμένουμε εκεί που είμαστε, η ζώνη ελεύθερης οικονομίας μπορεί να εισαχθεί μόνο μέσω δημοψηφίσματος.
Απορρίπτει η Ρωσία
Σε κάθε περίπτωση η Ρωσία έχει διαμηνύσει με κατηγορηματικό τρόπο πως ο ουκρανικός στρατός πρέπει να αποχωρήσει οριστικά και αμετάκλητα από όλο το Donbass.
Άλλωστε οι Ρώσοι τονίζουν ότι δεν πρόκειται να κάνουν καμία συζήτηση στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων για το Donbass, τη Zaporizhia και τη Kherson, εδάφη που ανήκουν στη Ρωσία σύμφωνα με το ρωσικό Σύνταγμα.
Πρόσφατα ο Ρώσος πρόεδρος, Vladimir Putin διεμήνυσε ότι εάν το Κίεβο δεν προσέλθει στις διαπραγματεύσεις με πραγματική διάθεση για την επίλυση των πραγματικών αιτιών του πολέμου, τότε τους στόχους που έχει θέσει η Μόσχα, θα υλοποιήσει ο ρωσικός στρατός.
Oυδέν σχόλιο
Από την πλευρά του ο εκπρόσωπος τύπου του Κρεμλίνου, Dmitry Peskov δεν θέλησε να κάνει κάποιο σχόλιο.
Όπως είπε, δεν θα σχολιάσει τις πληροφορίες σχετικά με το σχέδιο της Ουκρανίας, αναφέροντας ότι η επικοινωνία για το σχέδιο μέσω των ΜΜΕ δεν είναι σκόπιμη.
Η Ρωσία έχει τη δυνατότητα να διαμορφώσει τη θέση της και να συνεχίσει τις διαπραγματεύσεις με τις ΗΠΑ μέσω των υπαρχόντων καναλιών, μετά την ολοκλήρωση της αποστολής του ειδικού απεσταλμένου του προέδρου της Ρωσίας, Kirill Dmitriev, στο Μαϊάμι.
«Αυτή τη στιγμή έχουμε υπόψη μας, βάσει των πληροφοριών που έλαβε ο επικεφαλής του κράτους, να διαμορφώσουμε τη μελλοντική μας θέση και να συνεχίσουμε τις επαφές μας το συντομότερο δυνατόν μέσω των καναλιών που λειτουργούν τώρα», δήλωσε o Peskov.
Απαράδεκτο σχέδιο
Οι διατάξεις που αφορούν τα εδαφικά ζητήματα και τη διαχείριση του πυρηνικού σταθμού της Zaporizhia είναι απολύτως απαράδεκτες για τη Ρωσία υποστήριξε ο Ρώσος βουλευτής Alexey Chepa.
«Πρώτα απ' όλα, δεν είδαμε καμία συγκεκριμένη αναφορά στη δήλωση του Zelensky σχετικά με το αν η Ουκρανία θα ενταχθεί ή όχι στο ΝΑΤΟ.
Όσον αφορά τον πυρηνικό σταθμό της Zaporizhia είχαμε προτείνει μια συμβιβαστική λύση για τη διαχείριση του σταθμού από κοινού με τις ΗΠΑ.
Η συμμετοχή της Ουκρανίας στη διαχείριση θα προσέθετε μόνο κινδύνους, οι οποίοι σχετίζονται με ενδεχόμενες προκλήσεις» επισήμανε ο Ρώσος βουλευτής, αναφέροντας πως η διάταξη για τα εδάφη θα απαιτήσει σημαντική αναθεώρηση — στην τρέχουσα μορφή της, μπορεί να μην ικανοποιεί τις προσδοκίες της ρωσικής ηγεσίας.
«Ούτε οι ΗΠΑ, ούτε η Ρωσία έχουν αποκαλύψει το περιεχόμενο των προκαταρκτικών συμφωνιών.
Αυτή η στάση είναι σκόπιμη, διότι για να είναι η διαδικασία αποτελεσματική, δεν χρειάζεται να προβάλλεται συνεχώς το θέμα, καθώς διαφορετικά θα μπορούσαν να εισέλθουν στο παιχνίδι δυνάμεις που αντιτίθενται στην ειρήνη. Όσο μεγαλύτερη είναι η δημοσιότητα γύρω από το ζήτημα, τόσο πιο δύσκολο θα καταστεί τελικά να προχωρήσει η διαδικασία», εξήγησε ο πολιτικός.
Σε εκκρεμότητα και ο πυρηνικός σταθμός της Zaporizhia
πό τις διατυπώσεις του Ουκρανού προέδρου προκύπτει και ένα δεύτερο σημείο για το οποίο δεν έχει επιτευχθεί συμφωνία, για τον πυρηνικό σταθμό της Zaporizhia.
Συγκεκριμένα, αναφέρεται ότι οι ΗΠΑ προτείνουν κοινή διαχείριση του σταθμού από την Ουκρανία, τις ΗΠΑ και τη Ρωσία, με κάθε πλευρά να λαμβάνει μερίδιο από τα κέρδη σύμφωνα με τον τύπο 33% για τον καθένα, ενώ ο κύριος διαχειριστής θα είναι η Αμερική.
Η συμβιβαστική πρόταση της Ουκρανίας αφορά κοινή λειτουργία του σταθμού με τις ΗΠΑ και την Ουκρανία κατά αναλογία 50-50.
Επιπλέον, αναφέρει ότι ο πυρηνικός σταθμός της Zaporizhia, η πόλη Energodar και το φράγμα της Kakhovka πρέπει να αποστρατιωτικοποιηθούν.
Τα 20 σημεία του σχεδίου
Σύμφωνα με τον Zelensky, τα 20 σημεία του ειρηνευτικού σχεδίου περιλαμβάνουν:
1. Επικύρωση της κυριαρχίας της Ουκρανίας.
2. Συμφωνία μη επίθεσης μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, παρακολούθηση της γραμμής επαφής.
3. Εγγυήσεις ασφάλειας.
4. Ο αριθμός των Ενόπλων Δυνάμεων της Ουκρανίας πρέπει να φτάσει τις 800.000 άτομα σε καιρό ειρήνης.
5. Οι ΗΠΑ, το ΝΑΤΟ και η Ευρώπη θα παρέχουν στην Ουκρανία εγγυήσεις ασφάλειας, σύμφωνα με το άρθρο 5 του Βόρειου Ατλαντικού Συμφώνου. Σε περίπτωση εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία, θα προβλέπεται στρατιωτική αντίδραση και αποκατάσταση των κυρώσεων.
6. Η Ρωσία θα κατοχυρώσει την πολιτική μη επίθεσης προς την Ευρώπη και την Ουκρανία σε όλους τους απαραίτητους νόμους.
7. Η Ουκρανία θα γίνει μέλος της ΕΕ σε καθορισμένο χρονικό διάστημα (το Κίεβο επιθυμεί να καθοριστεί ημερομηνία ένταξης).
8. Πακέτο παγκόσμιας ανάπτυξης για την Ουκρανία, το οποίο θα καθοριστεί σε ξεχωριστό επενδυτικό συμφωνητικό.
9. Δημιουργία αρκετών ταμείων για την επίλυση ζητημάτων αποκατάστασης. Στόχος είναι η προσέλκυση 800 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
10. Η Ουκρανία θα επιταχύνει τη διαδικασία σύναψης συμφωνίας ελεύθερου εμπορίου με τις ΗΠΑ.
11. Καθεστώς μη πυρηνικής Ουκρανίας.
12. Καθεστώς του πυρηνικού σταθμού Zaporizhia.
13. Δέσμευση της Ουκρανίας και της Ρωσίας να εφαρμόσουν εκπαιδευτικά προγράμματα στα σχολεία που να ενισχύουν την κατανόηση και την ανοχή προς τις διάφορες κουλτούρες, την εξάλειψη του ρατσισμού και των προκαταλήψεων.
14. Καθεστώς των κατεχόμενων εδαφών.
15. Υποχρέωση της Ρωσίας και της Ουκρανίας να μην αλλάξουν τις συμφωνίες με τη βία.
16. Η Ρωσία δεν θα εμποδίσει τη χρήση του ποταμού Δνείπερου και της Μαύρης Θάλασσας από την Ουκρανία για εμπορικές δραστηριότητες.
17. Ανταλλαγή αιχμαλώτων σύμφωνα με την αρχή "όλοι για όλους", επιστροφή πολιτών, παιδιών και πολιτικών κρατουμένων.
18. Η Ουκρανία θα πρέπει να διεξάγει εκλογές το συντομότερο δυνατόν μετά την υπογραφή της συμφωνίας.
19. Νομική υποχρεωτικότητα της συμφωνίας. Η εφαρμογή της θα ελέγχεται από το Συμβούλιο Ειρήνης, με επικεφαλής τον Ντόναλντ Τραμπ.
20. Μετά την έγκριση του εγγράφου από τα μέρη, θα τεθεί αμέσως σε εφαρμογή η πλήρης διακοπή των εχθροπραξιών.
Προσθήκες
Εκτός από το βασικό σχέδιο με τα σημεία, συζητούνται επιπλέον προσθήκες για τα εξής:
• Τριμερές έγγραφο (Ουκρανία, ΗΠΑ και Ευρώπη) για τις εγγυήσεις ασφάλειας.
• Διμερές έγγραφο – εγγυήσεις ασφάλειας από τις ΗΠΑ για την Ουκρανία.
• Χάρτα πορείας για την ευημερία της Ουκρανίας – ένα εκπονημένο έγγραφο με τις ΗΠΑ για την αποκατάσταση και την οικονομική ανάπτυξη, το οποίο περιλαμβάνει το όραμα για την ανάπτυξη μέχρι το 2040.
Αδιέξοδο λόγω αδιαλλαξίας Zelensky
Ουκρανοί δημοσιογράφοι που ήταν παρόντες στη συνάντηση με τον πρόεδρο Zelensky, διευκρίνισε ότι τα σημεία που παρουσίασε ο Ουκρανός πρόεδρος είναι η τρέχουσα έκδοση της ειρηνικής συμφωνίας, την οποία έχουν συμφωνήσει η Ουκρανία και οι ΗΠΑ, αλλά χωρίς τις αλλαγές από την πλευρά της Ρωσίας.
Ωστόσο, αυτή τη στιγμή αυτό δεν είναι ιδιαίτερα σημαντικό, καθώς ο Zelensky παραδέχθηκε ότι στο κρίσιμο σημείο που αφορά τα εδάφη δεν υπάρχει συμβιβασμός: δεν συμφωνεί με την αποχώρηση των ουκρανικών στρατευμάτων από το Donbass και χωρίς την επίλυση αυτού του ζητήματος, δεν είναι δυνατόν να υπάρξει πρόοδος σε όλα τα υπόλοιπα σημεία.
Αν και ο πρόεδρος της Ουκρανίας επισημαίνει συνεχώς ότι η αποχώρηση των στρατευμάτων είναι απαίτηση μόνο της Ρωσίας, ενώ οι ΗΠΑ «προτείνουν συμβιβαστικές λύσεις», σύμφωνα με πολυάριθμες διαρροές στα ΜΜΕ και υπονοούμενα του Trump, η αποχώρηση των Ενόπλων Δυνάμεων της Ουκρανίας από την περιοχή του Donetsk είναι απαίτηση τόσο της Μόσχας όσο και της Ουάσινγκτον.
Από τα λόγια του Zelensky φαίνεται ότι δεν θέλει να τηρήσει αυτή την απαίτηση, προτείνοντας «να σταθούμε εκεί που είμαστε», δηλαδή να σταματήσει ο πόλεμος στην γραμμή του μετώπου.
Όμως, η Ρωσία δεν συμφωνεί με αυτό.
Δημιουργία ελεύθερης ζώνης οικονομικής ζώνης στο Donbass
O Zelensky πάντως αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο δημιουργίας κάποιας ελεύθερης οικονομικής ζώνης στο Donbass.
Ωστόσο, πρώτον, δεν είναι ξεκάθαρο τι ακριβώς σημαίνει αυτό.
Στο σχέδιο του Trump, το οποίο είχε δημοσιευτεί στα ΜΜΕ, δεν αναφερόταν καμία ελεύθερη οικονομική ζώνη.
Αντίθετα, ανέφερε ότι μετά την αποχώρηση των ουκρανικών στρατευμάτων από την περιοχή του Donetsk, θα δημιουργηθεί μια αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη, η οποία θα είναι υπό τον έλεγχο της Ρωσίας.
Δηλαδή, δεν θα εισέλθει εκεί ο ρωσικός στρατός, αλλά όλες οι άλλες ρωσικές δομές (πολιτικές διοικήσεις, αστυνομία, FSB, Ρωσική Εθνοφρουρά κ.λπ.) θα είναι παρούσες.
Σύμφωνα με τις δηλώσεις του βοηθού του προέδρου της Ρωσίας, Yuri Ushakov, η Μόσχα φαίνεται να συμφωνεί με αυτό το σενάριο.
Σενάριο... αποχώρησης
Δεύτερον, ίσως ο Zelensky χρησιμοποιεί τον όρο «ελεύθερη οικονομική ζώνη» για να καλύψει την πιθανή του ετοιμότητα να αποσύρει τα στρατεύματα από την περιοχή του Donetsk και να παραδώσει τον έλεγχο στην Ρωσία.
Ωστόσο, προσθέτει ως απαραίτητη προϋπόθεση τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος για το ζήτημα αυτό.
Και όπως έχει δηλώσει και στο παρελθόν, για να πραγματοποιηθεί αυτό, θα πρέπει να σταματήσουν οι στρατιωτικές επιχειρήσεις στη γραμμή του μετώπου, κάτι στο οποίο η Ρωσία ήδη απάντησε αρνητικά.
Επίσης, το αποτέλεσμα στο δημοψήφισμα πιθανότατα θα είναι αρνητικό.
Με άλλα λόγια, οι ουκρανικές αρχές συνεχίζουν να μην επιθυμούν να ικανοποιήσουν το κρίσιμο αίτημα των ΗΠΑ και της Ρωσίας.
Tο μεγάλο ερώτημα
Αναμφίβολα, υπάρχει το μεγάλο ερώτημα αν η Μόσχα θα συμφωνήσει με τα υπόλοιπα σημεία αυτού του σχεδίου, καθώς και με την απουσία ορισμένων θέσεων που υπήρχαν στο αρχικό σχέδιο του Trump, το οποίο περιλάμβανε 28 σημεία.
Για παράδειγμα, η επισημοποίηση της απουσίας αξιώσεων μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας για τα αποτελέσματα του πολέμου.
Ωστόσο, χωρίς την επίλυση του ζητήματος των εδαφών, αυτό δεν έχει μεγάλη σημασία, αφού τα εδάφη είναι το κλειδί.
Η στάση του Trump
Από τα διάφορα δημοσιεύματα στα ΜΜΕ, φαίνεται ότι ο Trump προσπαθεί να αλλάξει τη στάση του Κιέβου σχετικά με την αποχώρηση των στρατευμάτων από το Donbass μέσω του «καρότου» - των εγγυήσεων ασφαλείας για την Ουκρανία, οι οποίες στο σχέδιο που παρουσίασε ο Zelensky εξισώνονται με το άρθρο 5 του καταστατικού του ΝΑΤΟ, σύμφωνα με το οποίο η επίθεση σε μία χώρα-μέλος του ΝΑΤΟ θεωρείται επίθεση σε όλους τους συμμάχους.
Αλλά όπως φαίνεται, μέχρι στιγμής αυτός το «καρότο» δεν έχει πείσει τον Zelensky να κάνει εδαφικές παραχωρήσεις.
Ο λόγος είναι σαφής: στο Κίεβο αμφιβάλλουν έντονα αν οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ είναι πραγματικά έτοιμοι να εμπλακούν στρατιωτικά υπέρ της Ουκρανίας ή τουλάχιστον να αναχαιτίσουν ρωσικούς πυραύλους σε περίπτωση νέας σύρραξης, παρά τις όποιες εγγυήσεις.
Επομένως, ο Zelensky είναι έτοιμος να δεχτεί το «καρότο», όπως και να προωθήσει τη δημοσιότητα για τις «ασφαλέστερες» εγγυήσεις ασφαλείας, όμως δύσκολα θα κάνει σοβαρές παραχωρήσεις γι' αυτό.
Μόνο υπό πίεση
Η στάση του Κιέβου σχετικά με την αποχώρηση των στρατευμάτων και τις υπόλοιπες αμφιλεγόμενες συνθήκες μπορεί να αλλάξει μόνο σε περίπτωση πολύ σφοδρής πίεσης από την πλευρά του Trump ή σοβαρής επιδείνωσης της κατάστασης στο μέτωπο.
Όμως δεν είναι σίγουρο αν θα υπάρξουν τόσο σοβαρή επιδείνωση.
Επιπλέον, εάν συμβούν, οι απαιτήσεις της Ρωσίας μπορεί να γίνουν ακόμη πιο αυστηρές.
Επίσης, παραμένει αβέβαιο αν ο Trump είναι έτοιμος να ασκήσει περαιτέρω πίεση στο Κίεβο για να επιταχύνει την αλλαγή της θέσης του Zelensky.
Κατά βάση, αυτό είναι το κλειδί για την πορεία των διαπραγματεύσεων.
Η επιδίωξη του Zelensky
O Zelensky πιθανότατα θα προσπαθήσει να αναστρέψει την κατάσταση προς όφελός του, πείθοντας τον Trump να συμφωνήσει με τη δική του εκδοχή του σχεδίου, που περιλαμβάνει σημεία που η Μόσχα σίγουρα θα απορρίψει, και έπειτα θα καλέσει την Ουάσινγκτον να αρχίσει να πιέζει το Κρεμλίνο, και όχι το Κίεβο.
Αλλά και εδώ δεν είναι σαφές αν ο Trump είναι έτοιμος να το κάνει, δεδομένου ότι οποιαδήποτε μέτρα πίεσης προς τη Ρωσία (κυρώσεις, παραδόσεις νέων τύπων όπλων) δεν θα φέρουν άμεσο αποτέλεσμα με τη μορφή σημαντικής χαλάρωσης της ρωσικής στάσης, αλλά μπορούν να οδηγήσουν σε ξαφνική κλιμάκωση στις σχέσεις Ρωσίας-ΗΠΑ, μέχρι και σε απειλές για πυρηνικό πόλεμο.
Τα σενάρια και οι 3 δρόμοι
Επομένως, είναι πιθανό ο Trump να επιλέξει την επιλογή να επιτρέψει στις πλευρές να πολεμήσουν λίγο ακόμα, περιμένοντας ότι η αλλαγή της κατάστασης στο πεδίο της μάχης ή στο εσωτερικό στην Ουκρανία ή τη Ρωσία με το χρόνο θα δημιουργήσει πιο ευνοϊκές συνθήκες για μια ειρηνική συμφωνία.
Ωστόσο, αυτό μπορεί να πάρει πολύ χρόνο.
Και σε λιγότερο από έναν χρόνο, θα γίνουν ενδιάμεσες εκλογές στις ΗΠΑ, στις οποίες οι αντίπαλοι του Trump σίγουρα θα αναφέρουν την αποτυχία των προσπαθειών του να τελειώσει τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Επομένως, το κρίσιμο ερώτημα είναι ποιον από τους τρεις δρόμους (πίεση στο Κίεβο, πίεση στη Μόσχα ή απλά αναμονή) θα επιλέξει ο Trump στο άμεσο μέλλον.
Και σε αυτό το σημείο, η μπάλα των ειρηνικών διαπραγματεύσεων βρίσκεται στην πλευρά του, και όχι στην πλευρά του Zelensky ή του Putin.
Ένταξη στην ΕΕ
Η δημοσιευμένη από το ουκρανικό πρακτορείο Укринформ και προταθείσα από το Κίεβο εκδοχή του σχεδίου για την επίλυση της κρίσης προβλέπει την ένταξη της Ουκρανίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Το σχέδιο αναφέρει ότι η Ουκρανία θα γίνει μέλος της ΕΕ σε καθορισμένο και συγκεκριμένο χρονικό διάστημα και θα αποκτήσει βραχυπρόθεσμο προνομιακό δικαίωμα πρόσβασης στην ευρωπαϊκή αγορά.
«Η ένταξη της Ουκρανίας στην ΕΕ μπορεί να πλήξει την ένωση εκ των έσω και να αποτελέσει αβάσταχτο βάρος για τα κράτη-μέλη» υποστήριξε η εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών της Ρωσίας, Maria Zakharova, τονίζοντας ότι το καθεστώς του Κιέβου χρησιμοποιεί το θέμα της ενσωμάτωσης της χώρας στην ΕΕ για να «παραμείνει στην επιφάνεια» και να δείξει έστω και κάποια αποτελέσματα στην εσωτερική πολιτική.
Όπως τόνισε η Zakharova,, η Ουκρανία δεν πληροί καμία από τις βασικές προϋποθέσεις για την ένταξη στην ΕΕ.
Καμία άρση των κυρώσεων στη Ρωσία
Επίσης, όπως επισημαίνει το ουκρανικό πρακτορείο Укринформ, το προτεινόμενο από το Κίεβο σχέδιο για την επίλυση της σύγκρουσης δεν περιλαμβάνει κανένα σημείο για την άρση των κυρώσεων κατά της Ρωσίας.
«Δεν βλέπουμε άρση των κυρώσεων σε αυτή τη συμφωνία μεταξύ Ουκρανίας και Αμερικής, αλλά καταλαβαίνουμε ότι η Αμερική θα προχωρήσει σε σταδιακή άρση των κυρώσεων μετά το τέλος του πολέμου» επισημαίνει το πρακτορείο, παραθέτοντας τα λόγια του Zelensky.
Η Ρωσία έχει επανειλημμένα δηλώσει ότι η Δύση έκανε σοβαρό λάθος αρνούμενη να αγοράζει ενεργειακούς πόρους από τη Ρωσία, και ότι έτσι θα βρεθεί σε μια νέα, πιο ισχυρή εξάρτηση, λόγω των υψηλότερων τιμών. Στη Μόσχα υποστηρίζουν ότι αυτοί που αρνήθηκαν να αγοράσουν, τελικά θα συνεχίσουν να αγοράζουν ακριβότερα μέσω ενδιάμεσων και θα συνεχίσουν να προμηθεύονται ρωσικό κάρβουνο, πετρέλαιο και φυσικό αέριο.
Σε δηλώσεις του ο Putin έχει διαμηνύσει ότι η πολιτική περιορισμού και εξασθένησης της Ρωσίας αποτελεί μακροπρόθεσμη στρατηγική της Δύσης, και ότι οι κυρώσεις έχουν προκαλέσει σοβαρό πλήγμα σε ολόκληρη την παγκόσμια οικονομία.
Ουδέν σχόλιο για ρωσικά κεφάλαια
Επίσης, το σχέδιο ειρήνης που προτείνει το Κίεβο για την επίλυση της σύγκρουσης δεν περιλαμβάνει καμία αναφορά στη χρήση των παγωμένων ρωσικών κεφαλαίων
Σύμφωνα με τα 20 σημεία του σχεδίου που δόθηκαν στη δημοσιότητα, δεν γίνεται καμία αναφορά στα ρωσικά κεφάλαια.
Σημειώνεται ότι κατά την πρόσφατη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ, οι Ευρωπαίοι ηγέτες αποφάσισαν να παράσχουν στην Ουκρανία δάνειο ύψους 90 δισεκατομμυρίων ευρώ, βασισμένο στον προϋπολογισμό της ΕΕ και να μην πειράξουν τα ρωσικά κεφάλαια.
Ο πρωθυπουργός του Βελγίου, Bart de Wever, δήλωσε ότι όλες οι χώρες της ΕΕ, μετά τη σύνοδο και τις συζητήσεις, συνειδητοποίησαν ότι η κατάσχεση των ρωσικών ενεργητικών ενέχει οικονομικούς και νομικούς κινδύνους που είναι δύσκολο να διαχειριστούν.
Σχόλια αναγνωστών