Σχετικά Άρθρα
Overweight για τις μετοχές η Citigroup - Μόλις στις 4.900 μονάδες ο δείκτης S&P 500 το 2022 ή +6%
ΔΝΤ: Παράλυση διαρκείας από την εκτίναξη του παγκόσμιου χρέους - Ποιες σκιές πέφτουν πάνω από την ελληνική οικονομία
Overweight για τις ελληνικές τράπεζες η JP Morgan - Ποιες είναι οι νέες τιμές στόχοι για τις μετοχές, ETE 4 ευρώ, Alpha 1,60 ευρώ
Stifel: Iσχυρή διόρθωση για τον δείκτη S&P 500 της Wall Street - Στις 4.000 μονάδες ή πτώση -15% το α’ τρίμηνο του 2022
Πώς οι μάζες υπνωτίστηκαν στη λατρεία του Covid 19 και των εμβολίων – Τα 5 πειράματα που δείχνουν την χειραγώγηση
Προειδοποίηση Scope προς Ελλάδα: Ανάπτυξη +4,3% το 2022 και +2,5% το 2023, αλλά φτιάξτε χρέος, τράπεζες, οικονομία
Μαύρα σύννεφα αρχίζουν να φαίνονται στο βάθος του ορίζοντα, για την ώρα δεν φέρνουν καταιγίδα αλλά η εμπειρία έχει αποδείξει ότι κάθε φορά που μαύρα σύννεφα συγκεντρώνονται στον ορίζοντα καλό είναι να κρατάτε αδιάβροχο…
H πανδημία δημιούργησε zombie οικονομίες και zombie πληθωρισμό, για ορισμένους πλησιάζει η στιγμή Minsky, όπως αναφέρει χαρακτηριστικά σε μια ανάλυση του το UFM Market Trends.
Τι είναι η στιγμή Minsky
Όλο και περισσότεροι οικονομολόγοι και ειδικοί στα χρηματοοικονομικά προειδοποιούν ότι έρχεται μια νέα «στιγμής Minsky».
Η τελευταία φορά που χρησιμοποιήθηκε αυτός ο όρος εμφατικά ήταν το 2008 στην έναρξη της Μεγάλης Ύφεσης.
Φαίνεται ότι το 2021–2022 θα μπορούσε να έχει κάποιους παραλληλισμούς με την τελευταία σοβαρή ύφεση στον κόσμο.
Μέχρι τώρα, ο εικοστός πρώτος αιώνας θα μπορούσε να ονομαστεί αιώνας του χρέους, και αν τα πράγματα συνεχίσουν όπως έχουν, θα μπορούσε κάλλιστα να ονομαστεί αιώνας της μεγάλης χρεοκοπίας.
Στις αρχές του αιώνα, τα εξαιρετικά χαμηλά επιτόκια που προωθούσαν οι κεντρικές τράπεζες σχεδόν σε ολόκληρο τον ανεπτυγμένο κόσμο προκάλεσαν μια φρενίτιδα ιδιωτικής δημιουργίας πιστώσεων και μια γιγάντια φούσκα στις μετοχές και στα ακίνητα που έσκασε το 2008 με τρομερές συνέπειες για την παγκόσμια οικονομία.
Οι κεντρικές τράπεζες, δεχόμενες πιέσεις σε μεγάλο βαθμό από τους πολιτικούς, στήριξαν την πολιτική για χαμηλά επιτόκια, προκαλώντας αύξηση του κρατικού χρέους σε βαθμό ρεκόρ, δηλαδή επίπεδα άνευ προηγουμένου σε καιρό ειρήνης.
Το 2020, όταν το μοντέλο ανάπτυξης που βασιζόταν στη συσσώρευση δημόσιου χρέους και στα χαμηλά επιτόκια φαινόταν να αρχίζει να αποδυναμώνεται, χτύπησε η ύφεση του COVID-19. Τα ακραία δημοσιονομικά ελλείμματα και δημόσιες δαπάνες το 2020 δεν έχουν διορθωθεί και δεν φαίνεται ότι θα διορθωθούν σύντομα.
Λάδι στη φωτιά του παγκόσμιου χρέους ρίχνει η συνεχιζόμενη αύξηση του κρατικού χρέους… αλλά και η αύξηση του ιδιωτικού χρέους, ειδικά αυτού που εκδίδεται από εταιρείες αγγίζει ήδη επικίνδυνα επίπεδα.
Το παγκόσμιο χρέος έφτασε τα 200 τρισεκατομμύρια δολάρια στις αρχές του 2011, ενώ το παγκόσμιο ΑΕΠ ήταν 74 τρισεκατομμύρια δολάρια (275% η σχέση κρατικού χρέους προς παγκόσμιο ΑΕΠ). Το δεύτερο τρίμηνο του 2021, το παγκόσμιο χρέος έφτασε σχεδόν τα 300 τρισεκατομμύρια δολάρια με ΑΕΠ 83,9 τρισεκατομμύρια δολάρια (330% σχέση παγκόσμιου χρέους προς παγκόσμιο ΑΕΠ).
Τι είναι η στιγμή Minsky;
Ο Minsky ήταν ένας μετακεϋνσιανός οικονομολόγος που ανέπτυξε μια πολύ διορατική ταξινόμηση των οικονομικών σχέσεων. Σύμφωνα με τον ίδιο, τα οικονομικά μιας καπιταλιστικής οικονομίας μπορούν να συνοψιστούν με όρους ανταλλαγών του παρόντος χρήματος με μελλοντικό χρήμα.
- Τα υπάρχοντα χρήματα επενδύονται σε εταιρείες που θα παράγουν χρήματα στο μέλλον.
- Όταν οι εταιρείες πραγματοποιούν κέρδη, επιστρέφουν τα χρήματα στους επενδυτές από τα κέρδη τους μέσω μερισμάτων.
Οι προσδοκίες των κερδών καθορίζουν τα ακόλουθα:
- Η ροή του παρόντος χρήματος προς τις εταιρείες
- Η τιμή των χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων όπως ομόλογα και μετοχές (χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία που αποτελούν την ανταλλαγή του παρόντος χρήματος με μελλοντικά χρήματα)
Τα κέρδη των εταιριών καθορίζουν:
- Εάν οι προσδοκίες σχετικά με τα προηγούμενα έσοδα (συμπεριλαμβανόμενα και εκδομένα χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία) έχουν ικανοποιηθεί
- Πώς να τροποποιήσετε τις προσδοκίες για τα μελλοντικά έσοδα (και επομένως, έμμεσα, τη ροή του παρόντος χρήματος προς τις εταιρείες και την τιμή των χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων που εκδίδονται στο παρόν)
Ο Minsky διατυπώνει τρεις πιθανούς τύπους σχέσης κέρδους -χρέους στις εταιρείες (αν και επεκτείνει την ανάλυση σε όλους τους οικονομικούς τομείς):
1)Οι εταιρείες χρηματοδότησης αντιστάθμισης κινδύνου μπορούν να ανταποκριθούν σε όλες τις υποχρεώσεις με τις ταμειακές ροές τους.
Δηλαδή οι εισροές τους υπερβαίνουν τις εκροές τους.
Τέτοιες εταιρείες είναι σταθερές.
2)Κερδοσκοπία.
Οι εταιρείες μπορούν να πληρώσουν τους τόκους του χρέους τους, αλλά δεν μπορούν να πληρώσουν το κεφάλαιο.
Αναγκάζονται να αναχρηματοδοτούν συνεχώς το εταιρικό τους χρέος.
Οι εταιρείες αυτές είναι ασταθείς, καθώς οποιοδήποτε μικρό πρόβλημα μπορεί να τις χρεοκοπήσει.
3)Στα όρια του κραχ.
Οι εταιρίες δεν παράγουν αρκετά έσοδα για να πληρώσουν το κεφάλαιο ή να πληρώσουν τους τόκους.
Πρέπει να πουλήσουν περιουσιακά στοιχεία ή να εκδώσουν χρέος μόνο για να πληρώσουν τους προηγούμενους τόκους του χρέους τους. Αργά ή γρήγορα καταλήγουν σε αθέτηση πληρωμών δηλαδή default.
Οι πιθανότητες επιβίωσής τους είναι ελάχιστες.
Σύμφωνα με τον Minsky, όταν τα πράγματα πάνε καλά σε μια οικονομία και οι προσδοκίες για τα κέρδη ικανοποιούνται, οι εταιρείες αρχίζουν υπερεκτιμούν τις δυνατότητες τους και λόγω της υπέρμετρης αισιοδοξία αυξάνουν υπερβολικά το χρέος τους.
Αυτό προκαλεί μια μετατόπιση από μια σταθερή κατάσταση (στην οποία οι εταιρείες αντιστάθμισης κινδύνου είναι ο κανόνας) σε μια ασταθή κατάσταση όπου τελικά η οικονομία θα βιώσει εκτεταμένες χρεοκοπίες και μια χρηματοπιστωτική και οικονομική κρίση.
Μια οικονομία θεωρείται ότι βρίσκεται σε μια στιγμή Minsky εάν π.χ. οι δανειζόμενες εταιρίες δεν είναι σε θέση να πληρώσουν τα χρέη τους (μια κερδοσκοπική κατάσταση) ή δεν είναι σε θέση να πληρώσουν τους τόκους και το κεφάλαιο.
Ο Minsky είχε εν μέρει δίκιο.
Ο ίδιος αποκαλύπτει μια αλήθεια για τις οικονομικές κρίσεις:
Η έκδοση χρέους έγινε σε καταχρηστικό βαθμό στις προηγούμενες περιόδους.
Ως προειδοποίηση, όμως, λαμβάνοντας υπόψη τις νομισματικές και χρηματοοικονομικές κρατικές παρεμβάσεις —κυρίως αλλά όχι αποκλειστικά εκείνες των κεντρικών τραπεζών— ίσως η αιτία αυτής της υποβάθμισης της ποιότητας του χρέους να μην είναι πρόβλημα της αγοράς, ή τουλάχιστον όχι αποκλειστικά.
Η κρίση μπορεί να είναι εξωγενής για την αγορά που προκαλείται από τις κυβερνήσεις με την άπληστη πολιτική στα δημόσια οικονομικά.
Zombies οικονομίες
Όπως έχει ήδη συζητηθεί, το παγκόσμιο χρέος έχει αυξηθεί ταχύτερα από την παγκόσμια οικονομία τα τελευταία δέκα χρόνια, επομένως φαίνεται ότι η πιστωτική ποιότητα του χρέους έχει στην πράξη υποβαθμιστεί.
Τα έσοδα που απαιτούνται για την εξόφληση του χρέους αυξάνονται πολύ πιο αργά από το κρατικό και ιδιωτικό χρέος.
Ένα επιπλέον στοιχείο που υποστηρίζει αυτό το επιχείρημα είναι η αύξηση του αριθμού των «εταιρειών zombies».
Μια εταιρεία zombie είναι αυτή της οποίας τα κέρδη προ φόρων τόκων, προβλέψεων και αποσβέσεων είναι μικρότερα ή ίσα με την εξυπηρέτηση του χρέους της (συμπίπτει ακριβώς με τον ορισμό του Minsky για τις κερδοσκοπικές εταιρείες και τις εταιρείες στο χείλος της χρεοκοπίας).
Το zombie αντικατοπτρίζει ορθά την εικόνα αυτών των εταιριών γιατί ένα zombie κινείται και φαίνεται να είναι ζωντανό αλλά στην πραγματικότητα είναι νεκρό.
Μια εταιρεία zombie κινείται επίσης και φαίνεται να είναι ζωντανή—δημιουργεί δραστηριότητα, απασχολεί εργάτες και παράγει αγαθά—αλλά στην πραγματικότητα είναι (σχεδόν) νεκρή.
Είναι (σχεδόν) βέβαιο ότι η εταιρία θα χρεοκοπήσει δεδομένης της αδυναμίας της να πληρώσει το χρέος της με δικά της μέσα.
Ο αριθμός των εταιρειών zombies έχει αυξηθεί εκθετικά στις Ηνωμένες Πολιτείες τα τελευταία χρόνια, σύμφωνα με έκθεση της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών (BIS).
Στην πραγματικότητα, οι εταιρίες zombies είναι μια νέα πραγματικότητα.
Ο covid 19 χτύπησε σφοδρά μια παγκόσμια οικονομία zombie…
Ιδιαίτερα αποκαλυπτικός είναι ο δείκτης κάλυψης επιτοκίων των εταιρειών.
Αυτός ο δείκτης είναι κάτω του 1 από το 2012.
Με άλλα λόγια, η αύξηση των εταιριών zombies έχει επιταχυνθεί από τότε.
Λόγος χαμηλότερος από 1 σημαίνει ότι τα κέρδη μιας εταιρείας δεν επαρκούν για να πληρώσει το κόστος χρηματοδότησής της.
Ο δείκτης κάλυψης επιτοκίων για τις εταιρείες έφτασε σχεδόν στο 0 λίγο πριν την πανδημία (τα κέρδη τους είχαν σχεδόν εξαφανιστεί).
Έκτοτε, ο δείκτης είναι αρνητικός (οι εταιρείες αυτές κατέγραψαν ζημιές).
Παρατηρήστε ότι αυτές οι εταιρείες δεν έχουν ανακάμψει.
Ο λόγος τους είναι επί του παρόντος λίγο πάνω από −1, πράγμα που σημαίνει ότι οι απώλειές τους (προ του τόκου) είναι σχεδόν ίσες με το κόστος χρηματοδότησής τους.
Αυτό είναι μια ολοκληρωτική καταστροφή.
Τουλάχιστον το 25% των αμερικανικών εταιρειών είναι οικονομικά νεκρές.
Θα περίμενε κανείς ότι αυτές οι εταιρείες θα άρχιζαν να χρεοκοπούν, και αυτό είναι πράγματι αυτό που συμβαίνει.
Σύμφωνα με τη Fed περίπου 2,5 φορές περισσότερες εταιρείες zombies χρεοκόπησαν το 2020 από ότι το 2019.
Περιέργως, οι εταιρείες zombies που επέζησαν το 2020 βλέπουν την αποτίμησή τους να εκτοξεύεται στα ύψη.
Η συνολική τους αξία ξεπερνά ήδη τα 6 τρισεκατομμύρια δολάρια, ενώ το 2019 ήταν κοντά στα 2 τρισεκατομμύρια δολάρια.
Συμπέρασμα
Οι αγορές είναι πλέον εξαιρετικά εφησυχασμένες.
Τα θεμελιώδη δεν φαίνεται να δικαιολογούν την αισιοδοξία τους.
Οι εταιρείες zombies, που ήταν ήδη πρόβλημα το 2019, όχι μόνο δεν κατέρρευσαν αλλά έχουν πολλαπλασιαστεί.
Όταν θα αρχίσουν να σκάνε οι εταιρίες zombies, το σοκ θα είναι μεγάλο και αμέσως σαν γάγγραινα οι χρεοκοπίες θα αγγίζουν και τις zombies οικονομίες.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών