Καρότο και μαστίγιο από Κομισιόν για Ελλάδα: Ανθεκτική αλλά απαιτούνται μεταρρυθμίσεις - Κίνδυνος το χρέος και τα ληξιπρόθεσμα

Στη λογική του «καρότου και μαστιγίου» κινείται η τρίτη έκθεση μεταμνημονιακής εποπτείας για την Ελλάδα την οποία έδωσε στη δημοσιότητα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αφού ναι μεν αποδίδει εύσημα για την πρόοδο που έχει επιτευχθεί -ειδικά στον χρηματοπιστωτικό τομέα- αλλά από την άλλα ζητεί διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις στον δημοσιονομικό τομέα.
Σύμφωνα με την ανάλυση βιωσιμότητας του χρέους, η Ελλάδα εκτιμάται ότι αντιμετωπίζει χαμηλούς κινδύνους βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα, αλλά οι μεσοπρόθεσμοι κίνδυνοι φαίνεται να είναι υψηλοί λόγω του ακόμη υψηλού δείκτη χρέους προς ΑΕΠ.
Ειδικότερα, σύμφωνα με τον εκτελεστικό βραχίονα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η τρίτη αποστολή μεταμνημονιακής εποπτείας στην Ελλάδα πραγματοποιήθηκε από τις 2 έως τις 5 Οκτωβρίου 2023.
Στην αποστολή συμμετείχαν στελέχη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σε συνεργασία με προσωπικό της ΕΚΤ.
Στελέχη του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM) συμμετείχαν σε ζητήματα που σχετίζονται με το Σύστημα Έγκαιρης Προειδοποίησης ενώ έλαβαν μέρος και στελέχη από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.
Μετά από ισχυρή μεγέθυνση το 2022, η οικονομική δραστηριότητα αναμένεται να μετριαστεί, με την αύξηση του ΑΕΠ να υπερβαίνει το μακροπρόθεσμο αναπτυξιακό δυναμικό.
Η ελληνική οικονομία αποδείχθηκε ανθεκτική έναντι των εξωτερικών κραδασμών και επεκτάθηκε κατά 5,6% το 2022.
Σύμφωνα με τις φθινοπωρινές προβλέψεις της Επιτροπής του 2023, το πραγματικό ΑΕΠ αναμένεται να αυξηθεί κατά 2,4% το 2023, 2,3% το 2024 και 2,2% το 2025,
Εκτός από την κατανάλωση, ο ακαθάριστος σχηματισμός παγίου κεφαλαίου αναμένεται να αποτελέσει βασικό μοχλό ανάπτυξης, καθώς τα κεφάλαια και η εφαρμογή του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της Ελλάδας θα δώσουν ώθηση στις επενδύσεις.
Οι πρόσφατες φυσικές καταστροφές αναμένεται να έχουν σχετικά μικρό αντίκτυπο στην αύξηση του ΑΕΠ το 2023, καθώς οι πληγείσες περιοχές αντιπροσωπεύουν περιορισμένο ποσοστό της συνολικής προστιθέμενης αξίας.
Σε ό,τι αφορά τον πληθωρισμό, μετά την απότομη πτώση που σημείωσε το πρώτο εξάμηνο του 2023, αναμένεται να συνεχίσει να μειώνεται -αν και με βραδύτερο ρυθμό- λόγω της φθίνουσας αρνητικής επίδρασης των προηγούμενων κλυδωνισμών από τις τιμές της Ενέργειας και της σταθερής αύξησης των μισθών εν μέσω αυστηρότερων συνθηκών στην αγορά εργασίας.
Η απασχόληση προβλέπεται να αυξηθεί περαιτέρω, αν και με πιο ήπιο ρυθμό σε συνάρτηση με την οικονομική δραστηριότητα.
Το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών μειώθηκε το 2023 και αναμένεται να μειωθεί τα επόμενα χρόνια.
Ωστόσο, το εξωτερικό ισοζύγιο είναι πιθανό να συνεχίσει να παρουσιάζει σημαντικό έλλειμμα.
Σε δημοσιονομικό επίπεδο, έως το 2023 αναμένεται σταθερό πρωτογενές πλεόνασμα.
Σύμφωνα με την Κομισιόν, το πρωτογενές ισοζύγιο αναμένεται να βελτιωθεί περαιτέρω σε σύγκριση με το 2022 φτάνοντας σε πλεόνασμα 1,1% του ΑΕΠ το 2023, λόγω της σημαντικής μείωσης του κόστους, παρά τα μέτρα δημοσιονομικής στήριξης για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης.
Για την αντιμετώπιση των καταστάσεων έκτακτης ανάγκης που σχετίζονται με τις πρόσφατες φυσικές καταστροφές, η κυβέρνηση παρείχε άμεση στήριξη σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις, αυξάνοντας τις δημοσιονομικές δαπάνες.
Το πρωτογενές πλεόνασμα αναμένεται να αυξηθεί περαιτέρω το 2024-2025 λόγω της συγκρατημένης αύξησης των δαπανών και της σταθερής αύξησης στα έσοδα.
Το απόθεμα ληξιπρόθεσμων οφειλών μειώθηκε, αλλά η μείωση ήταν άνιση: ενώ η πρόοδος ήταν ικανοποιητική στον τομέα των συντάξεων, το επίμονα υψηλό απόθεμα ληξιπρόθεσμων οφειλών στα νοσοκομεία απαιτεί διαρθρωτικές βελτιώσεις.

Τράπεζες...

Όπως αναφέρει η Επιτροπή, η κερδοφορία των τραπεζών παραμένει ισχυρή, αλλά η αντιμετώπιση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, ιδίως από τους servicers, συνεχίζει να αντιμετωπίζει προκλήσεις.
Το 2022 και το πρώτο εξάμηνο του 2023 οι τράπεζες επωφελήθηκαν από την αύξηση των επιτοκιακών περιθωρίων που ενίσχυσε την κερδοφορία τους, επιτρέποντάς τους να ενισχύσουν τους κεφαλαιακούς δείκτες τους.
Ωστόσο, τα περιθώρια περιθώρια αναμένεται να μειωθούν λόγω του αυξανόμενου κόστους χρηματοδότησης, συμπεριλαμβανομένων των υψηλότερων επιτοκίων καταθέσεων.
Η μείωση του αποθέματος των μη εξυπηρετούμενων δανείων (NPLs) έχει σταματήσει το πρώτο εξάμηνο του 2023, μετά από τη σημαντική βελτίωση, σε μονοψήφια επίπεδα, τα τελευταία χρόνια.
Αυτό δείχνει τις πιθανές δυσκολίες των τραπεζών να διατηρήσουν τη μείωση των NPLs…
Η προγραμματισμένη επανεκκίνηση του προγράμματος εγγυοδοσίας «Ηρακλής» (HAPS), του Ελληνικού Σχεδίου Προστασίας Περιουσιακών Στοιχείων, αναμένεται να συμβάλει στην περαιτέρω μείωση των NPLs.
Ορισμένα χαρτοφυλάκια που τιτλοποιήθηκαν στο πλαίσιο του αρχικού HAPS εξακολουθούν να υποαποδίδουν σε σχέση με τα αρχικά επιχειρηματικά σχέδια, καθώς η διαχείριση του μη εξυπηρετούμενου χρέους από τους servicers συνεχίζει να αντιμετωπίζει προκλήσεις.
Αυτές οι προκλήσεις έχουν να κάνουν με τις καθυστερήσεις που διαπιστώνονται σε ό,τι αφορά τις δικαστικές διαδικασίες, το ακόμη υψηλό ποσοστό άγονων πλειστηριασμών και, σε μικρότερο βαθμό, τη σχετικά χαμηλή –αν και αυξανόμενη– υιοθέτηση της διαδικασίας του εξωδικαστικού συμβιβασμού.
Η αποτελεσματική αναδιάρθρωση του χρέους από τους πιστωτικούς φορείς, σε συνδυασμό με τη λειτουργία της δευτερογενούς αγοράς για τα NPLs, θα είναι το κλειδί για την περαιτέρω μείωση των κόκκινων δανείων και ως εκ τούτου για τη στήριξη της οικονομίας.
Εν αναμονή της εισαγωγής των προγραμματισμένων βελτιώσεων, οι πολιτικές του χρηματοπιστωτικού τομέα για την άρση διαφόρων εμποδίων στην αντιμετώπιση του κληρονομούμενου μη εξυπηρετούμενου χρέους αποδίδουν, παρά τις καθυστερήσεις.
Ο ρυθμός εκκαθάρισης των εκκρεμών υποθέσεων αφερεγγυότητας ήταν σταθερός.
Μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2023, αναμένεται να έχει εκδικαστεί το 96,5% των υποθέσεων και να έχουν εκδοθεί τελεσίδικες δικαστικές αποφάσεις για το 75% των υποθέσεων.
Ωστόσο, υπάρχει περιθώριο περαιτέρω βελτιώσεων με τη χρήση των άλλων εργαλείων του νέου κώδικα αφερεγγυότητας, όπως η πλατφόρμα δεύτερης ευκαιρίας.
Η διαδικασία για τη σύσταση του οργανισμού πώλησης και μίσθωσης (SLBO) δεν αναμένεται να ολοκληρωθεί πριν από τον Σεπτέμβριο του 2024.
Ως εκ τούτου, το καθεστώς προσωρινής στήριξης για την προστασία των πρώτων κατοικιών των ευάλωτων νοικοκυριών πρόκειται να παραταθεί για άλλους 15 μήνες ή μέχρι την ίδρυση του SLBO, παρόλο που η υιοθέτηση αυτού του καθεστώτος είναι πολύ περιορισμένη μέχρι στιγμής.
Οι περισσότερες αξιώσεις που σχετίζονται με καλούμενες κρατικές εγγυήσεις έχουν διεκπεραιωθεί, αλλά οι πληρωμές υπολείπονται σημαντικά των στόχων.
Ανάλογα με τις δικαστικές αποφάσεις, σημαντικό μέρος των καλούμενων κρατικών εγγυήσεων μπορεί να καθυστερήσει ή να μην καταβληθεί καθόλου, ιδιαίτερα στον τομέα των εταιρικών δανείων.

Χρέος

Η διαχείριση των δημόσιων περιουσιακών στοιχείων γίνεται πιο αποτελεσματική χάρη στο νέο νόμο για τη διακυβέρνηση των κρατικών επιχειρήσεων.
Το πρώτο εξάμηνο του 2023, το Υπερταμείο πέτυχε τα υψηλότερα έσοδα στην ιστορία του από τα μερίσματα των εταιρειών του χαρτοφυλακίου του.
Οι συναλλαγές σε ό,τι αφορά τις ιδιωτικοποιήσεις προχωρούν σε γενικές γραμμές σύμφωνα με το σχέδιο.
Η Ελλάδα, σημειώνει, διατηρεί την ικανότητα να εξυπηρετήσει το χρέος της.
Παρά τις πολλές προκλήσεις, η ελληνική οικονομική, δημοσιονομική και χρηματοπιστωτική κατάσταση εξακολουθεί να είναι ανθεκτική.
Σύμφωνα με την ανάλυση βιωσιμότητας του χρέους, η Ελλάδα εκτιμάται ότι αντιμετωπίζει χαμηλούς κινδύνους βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα, ενώ οι μεσοπρόθεσμοι κίνδυνοι φαίνεται να είναι υψηλοί λόγω του ακόμη υψηλού δείκτη χρέους προς ΑΕΠ.
Οι ακαθάριστες χρηματοδοτικές ανάγκες της κυβέρνησης για την περίοδο 2023 έως 2025 είναι χαμηλές.
Η Ελλάδα ζήτησε την πρόωρη αποπληρωμή 5,3 δισεκατομμυρίων ευρώ της διευκόλυνσης του ελληνικού δανείου το 2023.
Οι αποπληρωμές του κεφαλαίου για τα δάνεια του EFSF ξεκίνησαν φέτος, ενώ η αποπληρωμή των δανείων του ESM θα ξεκινήσει το 2034.
Η Ελλάδα έχει πολύ μεγάλο ταμειακό απόθεμα και συνεχίστηκε η πρόσβαση στην αγορά και οι τακτικές και επιτυχημένες δημοπρασίες ομολόγων.

www.bankingnews.gr