Μια νέα, μεγάλης κλίμακας μελέτη —η οποία ανέλυσε σχεδόν μισό εκατομμύριο αστέρες— δείχνει ότι οι γιγάντιοι πλανήτες που βρίσκονται σε μικρή απόσταση από το άστρο τους, σπάνια επιβιώνουν από τη φάση γήρανσής του
Όταν αστέρια όπως ο Ήλιος μας αρχίζουν να γερνούν, οι πλανήτες τους έρχονται αντιμέτωποι με μια αμείλικτη μοίρα. Μια νέα, μεγάλης κλίμακας μελέτη —η οποία ανέλυσε σχεδόν μισό εκατομμύριο αστέρες— δείχνει ότι οι γιγάντιοι πλανήτες που βρίσκονται σε μικρή απόσταση από το άστρο τους, σπάνια επιβιώνουν από τη φάση γήρανσής του. Καθώς τα άστρα διογκώνονται και ψύχονται, μετατρέπονται σε κόκκινους γίγαντες και σταδιακά καταπίνουν τους κοντινούς κόσμους τους, καταστρέφοντάς τους μέσω ισχυρών παλιρροϊκών δυνάμεων.
Μόνο 1 στα 350 άστρα κρατά «ζωντανό» έναν κοντινό γιγάντιο πλανήτη
Η ερευνητική ομάδα με επικεφαλής τον Edward Bryant, από το University College London και το Πανεπιστήμιο του Warwick, ανέλυσε δεδομένα φωτεινότητας από 500.000 αστέρες, επιχειρώντας να διαπιστώσει πόσο συχνά μεγάλοι πλανήτες παραμένουν σε κοντινές τροχιές. Τα αποτελέσματα ήταν αποκαλυπτικά: μόλις το 0,28% των άστρων —περίπου 1 στα 350— εξακολουθούν να φιλοξενούν έναν γιγάντιο πλανήτη σε στενή τροχιά.
Οι επιστήμονες εντόπισαν 130 τέτοια αντικείμενα, εκ των οποίων 33 αποτελούν νέες ανακαλύψεις, γύρω από αστέρες που είτε πλησιάζουν το στάδιο του κόκκινου γίγαντα είτε έχουν ήδη μπει σε αυτό. Η συντριπτική πλειονότητα των αντίστοιχων πλανητών, ωστόσο, έχει χαθεί για πάντα, απορροφημένη στα πύρινα στρώματα του άστρου τους.
«Πρόκειται για αδιάσειστη απόδειξη ότι, όταν τα αστέρια εγκαταλείπουν την κύρια ακολουθία, μπορούν να καταπιούν γρήγορα τους πλανήτες τους και να τους καταστρέψουν», δήλωσε ο αστρονόμος Edward Bryant.
Πώς ένα άστρο «καταπίνει» τον πλανήτη του
Όταν ένα άστρο σαν τον Ήλιο εξαντλήσει τα αποθέματα υδρογόνου στον πυρήνα του, διαστέλλεται έως και εκατοντάδες φορές και μετατρέπεται σε κόκκινο γίγαντα. Η βαρυτική του έλξη και οι παλιρροϊκές δυνάμεις γίνονται ισχυρότερες, ξεκινώντας ένα αργό αλλά αναπόφευκτο «σπιράλ θανάτου» για τους κοντινούς πλανήτες. Οι πλανήτες χάνουν ενέργεια, η τροχιά τους συρρικνώνεται και τελικά καταλήγουν στο εσωτερικό του άστρου, όπου και διαλύονται.
Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο WASP-12b, ένας καυτός αέριος γίγαντας που ήδη πλησιάζει το τέλος του. Οι προσομοιώσεις δείχνουν ότι μέσα σε λίγα εκατομμύρια χρόνια θα έχει εξαφανιστεί πλήρως μέσα στο άστρο του — η πρώτη άμεση παρατήρηση πλανήτη σε τροχιακή κατάρρευση.
TESS: Το διαστημικό τηλεσκόπιο που χαρτογραφεί χαμένους κόσμους
Η μελέτη βασίστηκε σε δεδομένα του Δορυφόρου Έρευνας Εξωπλανητών Διελεύσεων (TESS), της αποστολής της NASA που εκτοξεύθηκε το 2018. Ο TESS παρακολουθεί την ελάχιστη, επαναλαμβανόμενη μείωση στη φωτεινότητα των άστρων — το «σκοτείνιασμα» που προκαλείται όταν ένας πλανήτης περνά μπροστά από το μητρικό του άστρο.
Από 15.000 υποψήφια σήματα, μόλις 130 επιβεβαιώθηκαν ως αξιόπιστοι πλανήτες. Τα υπόλοιπα αποδόθηκαν σε διπλά αστρικά συστήματα ή σε δραστηριότητα των ίδιων των άστρων. Για την τελική επιβεβαίωση, οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν φασματοσκοπία, μετρώντας τις μικρές ταλαντώσεις του άστρου που προκαλούνται από τη βαρυτική έλξη του πλανήτη.
www.bankingnews.gr
Μόνο 1 στα 350 άστρα κρατά «ζωντανό» έναν κοντινό γιγάντιο πλανήτη
Η ερευνητική ομάδα με επικεφαλής τον Edward Bryant, από το University College London και το Πανεπιστήμιο του Warwick, ανέλυσε δεδομένα φωτεινότητας από 500.000 αστέρες, επιχειρώντας να διαπιστώσει πόσο συχνά μεγάλοι πλανήτες παραμένουν σε κοντινές τροχιές. Τα αποτελέσματα ήταν αποκαλυπτικά: μόλις το 0,28% των άστρων —περίπου 1 στα 350— εξακολουθούν να φιλοξενούν έναν γιγάντιο πλανήτη σε στενή τροχιά.
Οι επιστήμονες εντόπισαν 130 τέτοια αντικείμενα, εκ των οποίων 33 αποτελούν νέες ανακαλύψεις, γύρω από αστέρες που είτε πλησιάζουν το στάδιο του κόκκινου γίγαντα είτε έχουν ήδη μπει σε αυτό. Η συντριπτική πλειονότητα των αντίστοιχων πλανητών, ωστόσο, έχει χαθεί για πάντα, απορροφημένη στα πύρινα στρώματα του άστρου τους.
«Πρόκειται για αδιάσειστη απόδειξη ότι, όταν τα αστέρια εγκαταλείπουν την κύρια ακολουθία, μπορούν να καταπιούν γρήγορα τους πλανήτες τους και να τους καταστρέψουν», δήλωσε ο αστρονόμος Edward Bryant.
Πώς ένα άστρο «καταπίνει» τον πλανήτη του
Όταν ένα άστρο σαν τον Ήλιο εξαντλήσει τα αποθέματα υδρογόνου στον πυρήνα του, διαστέλλεται έως και εκατοντάδες φορές και μετατρέπεται σε κόκκινο γίγαντα. Η βαρυτική του έλξη και οι παλιρροϊκές δυνάμεις γίνονται ισχυρότερες, ξεκινώντας ένα αργό αλλά αναπόφευκτο «σπιράλ θανάτου» για τους κοντινούς πλανήτες. Οι πλανήτες χάνουν ενέργεια, η τροχιά τους συρρικνώνεται και τελικά καταλήγουν στο εσωτερικό του άστρου, όπου και διαλύονται.
Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο WASP-12b, ένας καυτός αέριος γίγαντας που ήδη πλησιάζει το τέλος του. Οι προσομοιώσεις δείχνουν ότι μέσα σε λίγα εκατομμύρια χρόνια θα έχει εξαφανιστεί πλήρως μέσα στο άστρο του — η πρώτη άμεση παρατήρηση πλανήτη σε τροχιακή κατάρρευση.
TESS: Το διαστημικό τηλεσκόπιο που χαρτογραφεί χαμένους κόσμους
Η μελέτη βασίστηκε σε δεδομένα του Δορυφόρου Έρευνας Εξωπλανητών Διελεύσεων (TESS), της αποστολής της NASA που εκτοξεύθηκε το 2018. Ο TESS παρακολουθεί την ελάχιστη, επαναλαμβανόμενη μείωση στη φωτεινότητα των άστρων — το «σκοτείνιασμα» που προκαλείται όταν ένας πλανήτης περνά μπροστά από το μητρικό του άστρο.
Από 15.000 υποψήφια σήματα, μόλις 130 επιβεβαιώθηκαν ως αξιόπιστοι πλανήτες. Τα υπόλοιπα αποδόθηκαν σε διπλά αστρικά συστήματα ή σε δραστηριότητα των ίδιων των άστρων. Για την τελική επιβεβαίωση, οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν φασματοσκοπία, μετρώντας τις μικρές ταλαντώσεις του άστρου που προκαλούνται από τη βαρυτική έλξη του πλανήτη.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών