Μέχρι πρότινος το ΝΑΤΟ διαδραμάτιζε τον ρόλο του Πόντιου Πιλάτου, στην ελληνοτουρκική διαμάχη… Η επιστροφή όμως του Donald Trump στον Λευκό Οίκο δημιουργεί νέα δεδομένα, καθώς οι απειλές για «έξοδο» των ΗΠΑ από το ΝΑΤΟ, αναγκάζει την Ευρώπη να επανεξετάσει τις συμμαχίες της… Στο πλαίσιο, φαίνεται πως ανοίγει διάπλατα η πόρτα της ΕΕ για την Τουρκία.
Δεν είναι τυχαίο ότι ο Τούρκος πρόεδρος, Recep Tayyip Erdogan, έθεσε πρόσφατα θέμα «ξεπαγώματος» των ενταξιακών διαπραγματεύσεων, ενώ την ίδια στιγμή οι Financial Times αποκαλύπτουν ότι ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, Mark Rutte, κάλεσε τους Ευρωπαίους ηγέτες να παραμερίσουν τις διαφορές τους με την Άγκυρα για να ενισχύσουν τη συνεργασία στον τομέα της ασφάλειας.
Με δεδομένες, ωστόσο, τις απαιτήσεις Erdogan για την αποκατάσταση των ελληνοτουρκικών σχέσεων αλλά και το γεγονός ότι η Τουρκία παραμένει σε θέση ισχύος, το εγχείρημα για τον Κυριάκο Μητσοτάκη αναμένεται καθ' όλα δύσκολο. Κι αυτό διότι εκτιμάται ότι θα «αναγκαστεί» να ξεπεράσει κάποιες από τις κόκκινες γραμμές της Ελλάδας, καθώς αν και η Αθήνα υποστηρίζει ότι το μοναδικό προς συζήτηση θέμα είναι η οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών, η ατζέντα του Erdogan είναι… διευρυμένη.
Αξίζει, δε, να σημειωθεί ότι η σύνοδος που συγκάλεσε ο πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου, Keir Starmer, με θέμα την ευρωπαϊκή άμυνα και την Ουκρανία, πραγματοποιήθηκε παρουσία της Τουρκίας… Στον αντίποδα, η Ελλάδα δεν ήταν προσκεκλημένη.
Η προτροπή Rutte σε ΕΕ
Σύμφωνα με τους Financial Times, ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, Mark Rutte, προέτρεψε κατ' ιδίαν τους ηγέτες της ΕΕ να εντείνουν τη συνεργασία με τον Τούρκο πρόεδρο Recep Tayyip Erdogan, έπειτα από χρόνια τεταμένων σχέσεων, σύμφωνα με αξιωματούχους που ενημερώθηκαν για τις παρατηρήσεις του. Αυτό συμβαίνει καθώς οι Βρυξέλλες διερευνούν τρόπους για να αυξήσουν τη συνεργασία με την Τουρκία και άλλους γείτονες εκτός ΕΕ στο πλαίσιο μιας μαζικής αναβάθμισης των ευρωπαϊκών αμυντικών δυνατοτήτων.
«Οι απειλές του Trump να αποσύρει τις αμερικανικές εγγυήσεις ασφαλείας προς τους Ευρωπαίους συμμάχους του ΝΑΤΟ και η κίνησή του να αποκαταστήσει τις σχέσεις με τη Ρωσία και να διακόψει τη στήριξη προς την Ουκρανία έχουν τρομάξει τις πρωτεύουσες της ΕΕ. Εκτός από τη βιασύνη για αύξηση των αμυντικών δαπανών, ορισμένες πρωτεύουσες της ΕΕ έχουν υποστηρίξει τη συνεργασία σε έναν "συνασπισμό των προθύμων" με χώρες εκτός ΕΕ, όπως η Νορβηγία και το Ηνωμένο Βασίλειο» επισημαίνεται στο δημοσίευμα.
Υπενθυμίζεται ότι ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας, Hakan Fidan, συμμετείχε σε συνάντηση των κυριότερων στρατιωτικών δυνάμεων της Ευρώπης στο Λονδίνο νωρίτερα αυτό το μήνα για να συζητήσουν την υποστήριξη προς την Ουκρανία και ευρύτερα αμυντικά ζητήματα. Αυτό ακολούθησε μια έκκληση του Rutte σε ένα ιδιωτικό γεύμα με τους ηγέτες της ΕΕ νωρίτερα τον Φεβρουάριο, όπου έθεσε τη σημασία της αυξημένης συνεργασίας με την Τουρκία και προέτρεψε τους παρευρισκόμενους να συνεργαστούν με την Άγκυρα για να το πετύχουν, σύμφωνα με τρία άτομα που είχαν ενημέρωση για τη συζήτηση.
Ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ δήλωσε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τον Ιανουάριο ότι «η συμμετοχή συμμάχων εκτός ΕΕ στις προσπάθειες της αμυντικής βιομηχανίας της ΕΕ είναι ζωτικής σημασίας, πιστεύω, για την ασφάλεια της Ευρώπης».
«Τα πράγματα αλλάζουν. Κάποια στιγμή πρέπει να αποφασίσεις ποιον θα ήθελες στην ομάδα σου, ανεξάρτητα από τα όποια ζητήματα μπορεί να έχεις», δήλωσε ένας ανώτερος αξιωματούχος της ΕΕ σχετικά με τις σχέσεις με την Τουρκία. «Αλλά πρέπει επίσης να ξεκαθαρίσουν την ασάφεια τους σχετικά με τη Ρωσία».
Η Τουρκία δεν έχει ενταχθεί στην ΕΕ και άλλους δυτικούς συμμάχους στην επιβολή άμεσων κυρώσεων στη Μόσχα ως απάντηση στην πλήρους κλίμακας εισβολή της στην Ουκρανία και έχει διατηρήσει ισχυρούς οικονομικούς και ενεργειακούς δεσμούς με τη Ρωσία. Η Ελλάδα έχει επισημάνει την έλλειψη συμμετοχής της Τουρκίας στο καθεστώς κυρώσεων.
Ενώ η άμεση εμπλοκή της ΕΕ σε θέματα άμυνας και ασφάλειας περιορίζεται σε τομείς όπως η στρατιωτική κινητικότητα και ορισμένες ειρηνευτικές αποστολές και αποστολές παρακολούθησης, το μπλοκ διαθέτει σημαντικούς οικονομικούς μοχλούς για τη διαμόρφωση της συνεργασίας της αμυντικής βιομηχανίας.
Η σημαντική βιομηχανία όπλων της Τουρκίας αποτελεί στοιχείο μιας ευρύτερης διαμάχης μεταξύ των κρατών μελών σχετικά με το κατά πόσον οι αμυντικές εταιρείες τρίτων χωρών θα πρέπει να επωφελούνται από τις πρωτοβουλίες της ΕΕ για την αύξηση των εξοπλιστικών δαπανών. Η ώθηση για την αύξηση της δέσμευσης με την Άγκυρα αποσκοπεί επίσης στους διμερείς δεσμούς με τις πρωτεύουσες της ΕΕ, δήλωσαν αξιωματούχοι.
Οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις της Τουρκίας
Τεχνικά, η Τουρκία είναι υποψήφια για ένταξη στην ΕΕ, αλλά η διαδικασία έχει από καιρό βαλτώσει. Το μπλοκ ανέστειλε διάφορους διαύλους διαλόγου -μεταξύ άλλων σε θέματα ασφάλειας και άμυνας- εν μέρει λόγω της αύξησης των εντάσεων με την Ελλάδα.
Ένας Έλληνας διπλωμάτης δήλωσε στους FT ότι η Αθήνα παραμένει «προσεκτική και όχι δογματική» όσον αφορά την αυξημένη αμυντική συνεργασία με την Άγκυρα. «Η Τουρκία πρέπει να είναι εποικοδομητική στην αντιμετώπιση των εκκρεμών ζητημάτων με τα κράτη μέλη», πρόσθεσε, αναφερόμενος στην Ελλάδα και την Κύπρο.
Η Κύπρος
Σύμφωνα με το ίδιο δημοσίευμα, η Κύπρος αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα εμπόδια για την εμβάθυνση των σχέσεων Τουρκίας και ΕΕ. Τούρκοι αξιωματούχοι παραπονιούνται ότι η κατάσταση στο νησί του 1 εκατ. κατοίκων έχει εμποδίσει τις πρωτοβουλίες για τη διεύρυνση της συνεργασίας σε θέματα ευρωπαϊκής ασφάλειας.
Η άφιξη του Trump έχει αλλάξει τις προοπτικές, δήλωσαν πολλοί διπλωμάτες στους Financial Times. «Αυτή τη στιγμή καθορίζουμε την καλύτερη πορεία δράσης», δήλωσε ο Fidan στους FT την περασμένη εβδομάδα, όταν ρωτήθηκε για τον πιθανό αντίκτυπο του Trump στις ρυθμίσεις ασφαλείας της Ευρώπης. «Εάν αυτό οδηγήσει σε μια νέα ευρωπαϊκή δομή ασφαλείας, είμαστε έτοιμοι να συνεργαστούμε».
www.bankingnews.gr
.gif)
Σχόλια αναγνωστών