Aντιμέτωπες με καταιγίδα οικονομίες και αγορές – Οι 10 λόγοι που «αποκαλύπτουν» πως έρχεται κρίση τύπου... 2008

Διάχυτη είναι η πεποίθηση μεταξύ των επενδυτών πως η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ (Fed) μπορεί να μειώσει τον πληθωρισμό αποφεύγοντας τη λεγόμενη «σκληρή προσγείωση» της οικονομικής δραστηριότητας – οδηγώντας, αντιθέτως, σε μια «ήπια προσγείωση».
Οι δε οικονομολόγοι της Fed υποστηρίζουν με σθένος ότι δεν υπάρχει περίπτωση να υπάρξει ύφεση – τουλάχιστον μέσα στο 2023.
Ωστόσο, συντρέχουν πολλοί λόγοι αμφισβήτησης αυτού του συμπεράσματος.
Όσοι αισιοδοξούν για την κατάσταση στην οποία πρόκειται να βρεθούν οικονομία και αγορές βασίζονται κυρίως σε τρεις δείκτες:

Πρώτον, στην ισχυρή αύξηση του αμερικανικού ΑΕΠ το β’ τρίμηνο, με τη Fed της Ατλάντα να αυξάνει πρόσφατα την εκτίμησή της για το γ’ τρίμηνο στο 5,9%.
Δεύτερον, οι αριθμοί στην αγορά εργασίας συνεχίζουν να αντικατοπτρίζουν την έντονη αύξηση των θέσεων.
Και τέλος, παρά τα αυξανόμενα επιτόκια και τον πληθωρισμό, οι καταναλωτές συνέχισαν να ξοδεύουν χρήματα.

10 λόγοι...

Φυσικά, τα προαναφερθέντα στοιχεία-δεδομένα μπορούν εύκολα να αμφισβητηθούν… ωστόσο, ακόμα και αν τα ληφθούν ως έχουν υπόψη, συντρέχουν πολλοί λόγοι για να πιστέψουμε ότι η οικονομία κινείται προς ύφεση.
Οι καταναλωτές και οι επιχειρήσεις θα πιεστούν λόγω ενός συνδυασμού τεράστιων χρεών, αυξανόμενων επιτοκίων και επίμονου πληθωρισμού τιμών.
Και μάλιστα, ακολουθούν οι 10 λόγοι σύμφωνα με τους οποίους θα πρέπει να αμφιβάλλετε για το αφήγημα της «ήπιας προσγείωσης»:

1. Οι πλεονάζουσες αποταμιεύσεις εξαντλούνται. Ένας από τους λόγους που οι καταναλωτές μπόρεσαν να συμβαδίσουν με τον πληθωρισμό είναι το γεγονός ότι συσσώρευσαν πολλές αποταμιεύσεις κατά τη διάρκεια της πανδημίας.
Αλλά αυτό το μαξιλαράκι ρευστότητας έχει σχεδόν… εξαφανιστεί.
Οι συνολικές αποταμιεύσεις κορυφώθηκαν στα 2,1 τρισεκατομμύρια δολάρια τον Αύγουστο του 2021.
Τον Ιούνιο, η Fed του Σαν Φρανσίσκο υπολόγισε ότι οι αποταμιεύσεις έχουν μειωθεί στα 190 δισεκατομμύρια δολάρια.
Με άλλα λόγια, οι Αμερικανοί έχουν εξοικονομήσει 1,9 τρισεκατομμύρια δολάρια σε μόλις δύο χρόνια.
Με αυτόν τον ρυθμό, όλες οι πλεονάζουσες αποταμιεύσεις που συσσώρευσαν οι Αμερικανοί θα εξαφανιστούν κάποια στιγμή κατά τη διάρκεια του γ’ τριμήνου.

2. Οι πιστωτικές κάρτες των Αμερικανών καταναλωτών αγγίζουν… τα όριά τους.
Δεδομένου ότι πέταξαν όλες τις οικονομίες τους, στράφηκαν στις πιστωτικές κάρτες για να τα βγάλουν πέρα.
Το χρέος πιστωτικών καρτών αυξήθηκε σε πάνω από 1 τρισεκατομμύριο δολάρια για πρώτη φορά το δεύτερο τρίμηνο του 2023.
Ωστόσο, υπάρχουν ενδείξεις ότι οι καταναλωτές είναι κοντά στο να φτάσουν στα όριά τους.
Τον Ιούνιο, οι δαπάνες πιστωτικών καρτών ξαφνικά έπεσαν σε γκρεμό.

3. Οι πολίτες δυσκολεύονται να πληρώσουν τους λογαριασμούς της πιστωτικής τους κάρτας.
Ο συνδυασμός αύξησης των επιτοκίων και αύξησης των υπολοίπων πιστωτικών καρτών προκαλεί... στρίμωγμα.
Ο αριθμός των Αμερικανών που χρεώνουν πιστωτικές κάρτες είναι τώρα υψηλότερος από τον αριθμό των ατόμων που πληρώνουν εξ ολοκλήρου τους λογαριασμούς τους για πρώτη φορά.
Εν τω μεταξύ, τα ποσοστά αθέτησης αυξάνονται, όχι μόνο στις πιστωτικές κάρτες, αλλά και στα προσωπικά δάνεια και στα δάνεια αυτοκινήτων.

4. Οι πληρωμές φοιτητικών δανείων ξαναρχίζουν. Αφού απόλαυσαν ένα διάλειμμα τριών ετών, οι δανειολήπτες πρόκειται να αρχίσουν να ξαναπληρώνουν.
Περίπου 40 εκατομμύρια Αμερικανοί έχουν εκκρεμή φοιτητικά δάνεια συνολικού ύψους 1,57 τρισεκατομμυρίων δολαρίων.
Όταν ξαναρχίσουν οι πληρωμές, οι δανειολήπτες θα τα βρουν σκούρα.
Σύμφωνα με έρευνα, το 56% των δανειοληπτών φοιτητικών δανείων λέει ότι θα πρέπει να επιλέξουν μεταξύ της πληρωμής φοιτητικών δανείων και της πληρωμής για είδη πρώτης ανάγκης όπως ενοίκιο, λογαριασμοί και είδη παντοπωλείου.
Η Moody's εκτιμά ότι η αποπληρωμή φοιτητικών δανείων θα επιφέρει πλήγμα 75 δισεκατομμυρίων δολαρίων στην κατανάλωση σε ετήσια βάση.

5. Οι Αμερικανοί βάζουν χέρι στις συνταξιοδοτικές αποταμιεύσεις τους για να τα βγάλουν πέρα.
Αυτό αποκαλύπτει πόσο άγχος αισθάνονται οι καταναλωτές.
Και όπως ο δανεισμός και η αποταμίευση με πιστωτική κάρτα, αυτή η δεξαμενή χρημάτων είναι πεπερασμένη.

6. Οι τράπεζες αυστηροποιούν το πλαίσιο δανεισμού.
Το καθαρό ποσοστό των τραπεζών που υιοθέτησαν αυστηρότερα πρότυπα εκτινάχθηκε από -32,4% το τρίτο τρίμηνο του 2021 σε 50,8% το τρίτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους.
Η έλλειψη διαθέσιμης πίστωσης είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα επιβραδύνει την κατανάλωση.

7. Το κόστος της στέγασης συνεχίζει να αυξάνεται στα ύψη.
Τα επιτόκια των στεγαστικών δανείων έχουν εκτοξευθεί στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων δύο δεκαετιών.
Τα ενοίκια έχουν επίσης ξεπεράσει την αγορά στέγης.

8. Η οικονομική κρίση συνεχίζει να φουσκώνει κάτω από την επιφάνεια.
Στις αρχές Αυγούστου, η Moody’s μείωσε την πιστοληπτική ικανότητα 10 μικρών και μεσαίων τραπεζών.
Έθεσε επίσης έξι μεγάλες τράπεζες υπό έλεγχο για πιθανές υποβαθμίσεις και αναθεώρησε 11 ακόμη τράπεζες από σταθερή σε αρνητική προοπτική.
Αργότερα μέσα στον μήνα, η S&P Global ακολούθησε το παράδειγμα της Moody's και υποβάθμισε τις αξιολογήσεις πιστοληπτικής ικανότητας πέντε τραπεζών.
Αναθεώρησε επί τα χείρω επίσης τις προοπτικές για αρκετές άλλες.
Η Federal Reserve κατάφερε να χαρτογραφήσει την τραπεζική κρίση με ένα πρόγραμμα διάσωσης.
Αλλά ο αυξανόμενος αριθμός υποβαθμίσεων πιστοληπτικής ικανότητας αποκαλύπτει ότι το πρόβλημα δεν λύθηκε.

9. Οι εταιρικές πτωχεύσεις έχουν αυξηθεί.
Μέχρι το τέλος Ιουνίου, ο αριθμός των εταιρικών χρεών το 2023 είχε ήδη υπερβεί τον συνολικό αριθμό αθετήσεων πληρωμών πέρυσι.
Η Moody's προβλέπει ότι οι εταιρικές χρεοκοπίες θα συνεχίσουν να αυξάνονται με το ποσοστό αθέτησης πληρωμών να ανέρχεται στο 4,7% παγκοσμίως.
Στο χειρότερο σενάριο, οι χρεοκοπίες θα μπορούσαν να αυξηθούν έως και 13,7%, ξεπερνώντας τον αριθμό των αθετήσεων το 2008.

10. Η νομισματική πολιτική λειτουργεί με καθυστέρηση.
Πολλοί άνθρωποι πιστεύουν σε μια ήπια προσγείωση επειδή, παρά την απότομη, ταχεία αύξηση των επιτοκίων, η οικονομία δεν έχει καταρρεύσει — ακόμα.
Αλλά η ιστορία μάς λέει ότι χρειάζεται λίγος χρόνος για να «λειτουργήσουν» οι επιπτώσεις της αυστηρότερης νομισματικής πολιτικής μέσω μιας οικονομίας.
Η Μεγάλη Ύφεση δεν ξεκίνησε παρά σχεδόν δύο χρόνια μετά την τελευταία επιτοκιακή αύξηση της Fed, τον Ιούνιο του 2006.

Κρίση χειρότερη του 2008

Οι οικονομολόγοι Robert Murphy και Jonathan Newman επεσήμαναν τις ομοιότητες μεταξύ 2006-2007.
«Και τότε έλεγαν “Εντάξει, είμαστε έξω από το δάσος”.
Αυτό ίσχυε και τότε… που αυξήθηκαν τα επιτόκια από το 1% μέχρι το 5,25%.
Aρχίσαμε στις ΗΠΑ να έχουμε τον πληθωρισμό υπό έλεγχο…
Όλα φαίνονταν υπέροχα.
Όμως η Fed είχε ήδη σπείρει τους σπόρους της χειρότερης κρίσης από τη δεκαετία του 1930.
Και παρομοίως, αυτή τη στιγμή, τα δεδομένα είναι παράξενα παρόμοια.
Η ουσία είναι ότι η οικονομία των ΗΠΑ λειτουργεί με εύκολο χρήμα.
Η κεντρική τράπεζα πραγματοποίησε τρεις γύρους ποσοτικής χαλάρωσης κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Ύφεσης και κράτησε τα επιτόκια στο μηδέν για σχεδόν μια δεκαετία.
Ο ισολογισμός της Fed διπλασιάστηκε κατά τη διάρκεια της πανδημίας.
Αυτό οδήγησε σε τεράστια επίπεδα χρέους και όλων των ειδών τις στρεβλώσεις στην οικονομία, μαζί με την άνοδο του πληθωρισμού των τιμών.
Η Federal Reserve έχει πλέον αφαιρέσει μερικά από αυτά τα εύκολα χρήματα.
Δεν υπάρχει κανένας λόγος να πιστεύουμε ότι η οικονομία μπορεί απλώς να συνεχίσει άθικτη σε αυτό το (σχετικά) περιβάλλον υψηλών επιτοκίων.
Τα πράγματα μπορεί να φαίνονται εντάξει τώρα, αλλά οι κρίσεις τείνουν να συμβαίνουν αργά στην αρχή και στη συνέχεια ραγδαία».

www.bankingnews.gr