Η συζήτηση για τους ιδίους φορολογικούς πόρους της ΕΕ, ζωτικής σημασίας και για το Ταμείο Ανάκτησης, απέχει πολύ από την υλοποίηση
Η συνεχιζόμενη κρίση Covid-19 έχει τη δυνατότητα να αλλάξει τον θεσμικό σχεδιασμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ).
Ενώ η επιδημία έχει πλήξει όλα τα κράτη μέλη, η επίπτωση και οι οικονομικές συνέπειες ήταν πολύ διαφορετικές μεταξύ των χωρών.
Για παράδειγμα, η Ιταλία επηρεάστηκε πολύ περισσότερο από τη Γερμανία, όταν η οικονομική ανάκαμψη στην Ιταλία ήταν ήδη μέτρια και η δημοσιονομική κατάσταση έφερε το βάρος των προηγούμενων πολιτικών.
Ως απάντηση σε αυτές τις προκλήσεις, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ενέκρινε μόλις ένα φιλόδοξο σχέδιο ανάκαμψης που περιέχει στοιχεία τόσο της κοινής έκδοσης χρέους όσο και των μεταφορών μεγάλης κλίμακας.
Η συμφωνία του Συμβουλίου επανεξέτασε την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, μείωσε το ποσό των μεταφορών υπέρ περισσότερων δανείων και τροποποίησε τη διακυβέρνηση του μηχανισμού εισάγοντας ένα «φρένο έκτακτης ανάγκης» για την έγκριση της εκπλήρωσης ορόσημων και στόχων των κρατών μελών.
Ωστόσο, το σχέδιο της ΕΕ επόμενης γενιάς της ΕΕ (NG-EU) περιέχει πολύ καινοτόμα μέσα και παρόλο που προορίζεται να είναι προσωρινό, θα μπορούσε να αποτελέσει ένα βήμα προς τη μεταρρύθμιση του θεσμικού συστήματος της Ευρώπης που εδώ και πολύ καιρό περιγράφεται στη βιβλιογραφία ως «ελλιπές», αναφέρει νέα ανάλυση του CEPR.
Για παράδειγμα, η Ευρωπαϊκή Τραπεζική Ένωση εξακολουθεί να είναι ημιτελής και μέχρι στιγμής, η ζώνη του ευρώ δεν διαθέτει μέσα μακροοικονομικής σταθεροποίησης για να συνοδεύσει την κοινή νομισματική πολιτική τους.
Αυτά τα ίδια τα μέσα θα μπορούσαν να ασφαλίσουν τα κράτη μέλη της ζώνης του ευρώ έναντι μεγάλων ασύμμετρων σοκ.
Η συζήτηση για τους ιδίους φορολογικούς πόρους της ΕΕ, ζωτικής σημασίας και για το Ταμείο Ανάκτησης, απέχει πολύ από την υλοποίηση.
Το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης δέχεται κριτική από όλες τις πλευρές (Ευρωπαϊκό Δημοσιονομικό Συμβούλιο 2019) και η ζώνη του ευρώ εξακολουθεί να στερείται αξιόπιστης προσέγγισης για την αναδιάρθρωση των κρατικών χρεών.
Αυτά τα ζητήματα επιστρέφουν δυναμικά με την πανδημία και ενδέχεται να προκύψει μια συνολική διαδικασία μεταρρύθμισης.
Σε πολλές περιπτώσεις, οι ιδεολογικές διαφορές και οι ετερογενείς απόψεις μεταξύ των χωρών έχουν οδηγήσει στον αποκλεισμό, την καθυστέρηση ή μια μόνη μερική εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων στο παρελθόν.
Η ίδια η NG-ΕΕ εγκρίθηκε μόνο μετά από μακρά συζήτηση.
Ταυτόχρονα, είναι γενικά αποδεκτό ότι απαιτείται επειγόντως μια διαδικασία μεταρρύθμισης.
Για ποιους λόγους και σε ποια θέματα πολιτικής θα μπορούσαν να αλλάξουν;
Με την NG-EU, τα κράτη μέλη κατέληξαν σε μια σημαντική συμφωνία, η οποία είναι το πρώτο βήμα για την καταπολέμηση της κρίσης Covid-19.
Ωστόσο, το Συμβούλιο πρέπει ακόμη να βρει συναίνεση σχετικά με τους νέους ίδιους φορολογικούς πόρους που θα χρησιμοποιηθούν για τη χρηματοδότηση των τόκων και του κεφαλαίου του χρέους που θα προκύψει στον επόμενο κύκλο του προϋπολογισμού.
Εκτός από την εισφορά που θα έπρεπε να αρχίσει το 2021, θα μπορούσαν να προέλθουν πρόσθετοι πόροι από το περιβάλλον (π.χ. φόρος άνθρακα) και την ψηφιακή φορολογία που θα έπρεπε να ισχύουν το αργότερο το 2023.
Η εισαγωγή αυτών των νέων φόρων πρέπει να επιτύχει τη συναίνεση όλων των κρατών μελών και πρέπει να επικυρωθεί από τα εθνικά κοινοβούλια.
Μια συμφωνία για αυτά τα θέματα όμως δεν φαίνεται απλή.
Ενώ οι Γάλλοι βουλευτές είναι οι πιο υποστηρικτικοί ενός ιδίου φόρου της ΕΕ ως μια μορφή αυτόνομης χρηματοδότησης για τον προϋπολογισμό της ΕΕ, οι Ιταλοί βουλευτές το υποστηρίζουν με μέτρο.
Οι Γερμανοί βουλευτές αντιτίθενται κυρίως σε αυτό.
Μια συμφωνία για τη φορολογική πολιτική θα μπορούσε να επιτευχθεί ευκολότερα εάν οι αποφάσεις στο Συμβούλιο αλλάξουν από την ομοφωνία σε ειδική πλειοψηφία σχετικά με αυτά τα θέματα.
Είναι ενδιαφέρον ότι διαπιστώνουμε ότι δεν υπάρχει σαφής αντίθεση σε αυτήν τη θεσμική αλλαγή στις τρεις χώρες, καθώς οι Γάλλοι και οι Ιταλοί βουλευτές συμμερίζονται μια μέτρια υποστήριξη της πλειοψηφίας σε επίπεδο ΕΕ για τους φόρους, ενώ οι Γερμανοί βουλευτές έχουν κατά μέσο όρο μια ελαφρώς αρνητική άποψη.
Σε επίπεδο κόμματος, οι εθνικοί βουλευτές που είναι συνδεδεμένοι με την ομάδα Renew Europe και την Προοδευτική Συμμαχία των Σοσιαλιστών και Δημοκρατών (S&D) είναι θετικοί για τους φόρους της ΕΕ.
Αντίθετα, οι βουλευτές που συνδέονται με το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (EPP) και το M5S είναι αντίθετοι, αλλά σχεδόν αδιάφοροι.
Τα μέλη της ID αντιτίθενται σε μια πηγή φορολογίας της ΕΕ.
Μια κάπως παρόμοια εικόνα προκύπτει για την πλειοψηφία των φόρων.
Ενώ τα μέλη της ID αντιτίθενται σθεναρά σε αυτό, η πλειοψηφία βρίσκει διαφορετικούς βαθμούς υποστήριξης μεταξύ άλλων κομμάτων.
Η ισχυρότερη υποστήριξη για έναν νέο μηχανισμό ψηφοφορίας βρίσκεται μεταξύ των βουλευτών που σχετίζονται με το S&D.
Οι βουλευτές που συνδέονται με το EPP είναι σχεδόν ουδέτεροι όσον αφορά αυτήν την πρόταση και οι βουλευτές της Renew Europe την υποστηρίζουν ήπια.
Προοπτικές
Η κρίση Covid-19 οδήγησε στην εισαγωγή νέων και σημαντικών εργαλείων σε επίπεδο ΕΕ για την καταπολέμηση της έκτακτης ανάγκης και την υποστήριξη των χωρών που πλήττονται περισσότερο από την κρίση.
Ωστόσο, αυτά τα εργαλεία είναι μόνο προσωρινά και το μέγεθος της κρίσης έπαιξε ρόλο στην υπερνίκηση της μακροπρόθεσμης διαφοράς σε ορισμένες χώρες σε κοινά μέσα όπως κοινό χρέος ή επιδόματα ανεργίας στην ΕΕ.
Τα ζητήματα ηθικής επικινδυνότητας και τα προβλήματα βιωσιμότητας του εθνικού χρέους παραμένουν ανεπίλυτα.
Ωστόσο, και τα τρία κοινοβούλια, και ιδίως οι Γερμανοί βουλευτές, ήταν κατά μέσο όρο λιγότερο απρόθυμοι να υποστηρίξουν τα ευρωπαϊκά φορολογικά ιδρύματα από τους μηχανισμούς επιμερισμού των κινδύνων.
Αυτό μπορεί να εξηγήσει γιατί μια λύση στην κρίση Covid-19 αναζητήθηκε μέσω ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων, όπως ο προϋπολογισμός της ΕΕ.
Αυτό υποδηλώνει επίσης ότι η πολιτική στήριξη για την εμβάθυνση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης μακροπρόθεσμα μπορεί να είναι ευκολότερο να οικοδομηθεί δημιουργώντας πραγματικά ευρωπαϊκά δημοσιονομικά ιδρύματα.
Ωστόσο, όπως δείχνει η συζήτηση για τους φόρους της ΕΕ, οι ευρωπαϊκές χώρες απέχουν ακόμη πολύ από το να συμφωνήσουν σχετικά με αυτήν τη λύση.
www.bankingnews.gr
Ενώ η επιδημία έχει πλήξει όλα τα κράτη μέλη, η επίπτωση και οι οικονομικές συνέπειες ήταν πολύ διαφορετικές μεταξύ των χωρών.
Για παράδειγμα, η Ιταλία επηρεάστηκε πολύ περισσότερο από τη Γερμανία, όταν η οικονομική ανάκαμψη στην Ιταλία ήταν ήδη μέτρια και η δημοσιονομική κατάσταση έφερε το βάρος των προηγούμενων πολιτικών.
Ως απάντηση σε αυτές τις προκλήσεις, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ενέκρινε μόλις ένα φιλόδοξο σχέδιο ανάκαμψης που περιέχει στοιχεία τόσο της κοινής έκδοσης χρέους όσο και των μεταφορών μεγάλης κλίμακας.
Η συμφωνία του Συμβουλίου επανεξέτασε την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, μείωσε το ποσό των μεταφορών υπέρ περισσότερων δανείων και τροποποίησε τη διακυβέρνηση του μηχανισμού εισάγοντας ένα «φρένο έκτακτης ανάγκης» για την έγκριση της εκπλήρωσης ορόσημων και στόχων των κρατών μελών.
Ωστόσο, το σχέδιο της ΕΕ επόμενης γενιάς της ΕΕ (NG-EU) περιέχει πολύ καινοτόμα μέσα και παρόλο που προορίζεται να είναι προσωρινό, θα μπορούσε να αποτελέσει ένα βήμα προς τη μεταρρύθμιση του θεσμικού συστήματος της Ευρώπης που εδώ και πολύ καιρό περιγράφεται στη βιβλιογραφία ως «ελλιπές», αναφέρει νέα ανάλυση του CEPR.
Για παράδειγμα, η Ευρωπαϊκή Τραπεζική Ένωση εξακολουθεί να είναι ημιτελής και μέχρι στιγμής, η ζώνη του ευρώ δεν διαθέτει μέσα μακροοικονομικής σταθεροποίησης για να συνοδεύσει την κοινή νομισματική πολιτική τους.
Αυτά τα ίδια τα μέσα θα μπορούσαν να ασφαλίσουν τα κράτη μέλη της ζώνης του ευρώ έναντι μεγάλων ασύμμετρων σοκ.
Η συζήτηση για τους ιδίους φορολογικούς πόρους της ΕΕ, ζωτικής σημασίας και για το Ταμείο Ανάκτησης, απέχει πολύ από την υλοποίηση.
Το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης δέχεται κριτική από όλες τις πλευρές (Ευρωπαϊκό Δημοσιονομικό Συμβούλιο 2019) και η ζώνη του ευρώ εξακολουθεί να στερείται αξιόπιστης προσέγγισης για την αναδιάρθρωση των κρατικών χρεών.
Αυτά τα ζητήματα επιστρέφουν δυναμικά με την πανδημία και ενδέχεται να προκύψει μια συνολική διαδικασία μεταρρύθμισης.
Σε πολλές περιπτώσεις, οι ιδεολογικές διαφορές και οι ετερογενείς απόψεις μεταξύ των χωρών έχουν οδηγήσει στον αποκλεισμό, την καθυστέρηση ή μια μόνη μερική εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων στο παρελθόν.
Η ίδια η NG-ΕΕ εγκρίθηκε μόνο μετά από μακρά συζήτηση.
Ταυτόχρονα, είναι γενικά αποδεκτό ότι απαιτείται επειγόντως μια διαδικασία μεταρρύθμισης.
Για ποιους λόγους και σε ποια θέματα πολιτικής θα μπορούσαν να αλλάξουν;
Με την NG-EU, τα κράτη μέλη κατέληξαν σε μια σημαντική συμφωνία, η οποία είναι το πρώτο βήμα για την καταπολέμηση της κρίσης Covid-19.
Ωστόσο, το Συμβούλιο πρέπει ακόμη να βρει συναίνεση σχετικά με τους νέους ίδιους φορολογικούς πόρους που θα χρησιμοποιηθούν για τη χρηματοδότηση των τόκων και του κεφαλαίου του χρέους που θα προκύψει στον επόμενο κύκλο του προϋπολογισμού.
Εκτός από την εισφορά που θα έπρεπε να αρχίσει το 2021, θα μπορούσαν να προέλθουν πρόσθετοι πόροι από το περιβάλλον (π.χ. φόρος άνθρακα) και την ψηφιακή φορολογία που θα έπρεπε να ισχύουν το αργότερο το 2023.
Η εισαγωγή αυτών των νέων φόρων πρέπει να επιτύχει τη συναίνεση όλων των κρατών μελών και πρέπει να επικυρωθεί από τα εθνικά κοινοβούλια.
Μια συμφωνία για αυτά τα θέματα όμως δεν φαίνεται απλή.
Ενώ οι Γάλλοι βουλευτές είναι οι πιο υποστηρικτικοί ενός ιδίου φόρου της ΕΕ ως μια μορφή αυτόνομης χρηματοδότησης για τον προϋπολογισμό της ΕΕ, οι Ιταλοί βουλευτές το υποστηρίζουν με μέτρο.
Οι Γερμανοί βουλευτές αντιτίθενται κυρίως σε αυτό.
Μια συμφωνία για τη φορολογική πολιτική θα μπορούσε να επιτευχθεί ευκολότερα εάν οι αποφάσεις στο Συμβούλιο αλλάξουν από την ομοφωνία σε ειδική πλειοψηφία σχετικά με αυτά τα θέματα.
Είναι ενδιαφέρον ότι διαπιστώνουμε ότι δεν υπάρχει σαφής αντίθεση σε αυτήν τη θεσμική αλλαγή στις τρεις χώρες, καθώς οι Γάλλοι και οι Ιταλοί βουλευτές συμμερίζονται μια μέτρια υποστήριξη της πλειοψηφίας σε επίπεδο ΕΕ για τους φόρους, ενώ οι Γερμανοί βουλευτές έχουν κατά μέσο όρο μια ελαφρώς αρνητική άποψη.
Σε επίπεδο κόμματος, οι εθνικοί βουλευτές που είναι συνδεδεμένοι με την ομάδα Renew Europe και την Προοδευτική Συμμαχία των Σοσιαλιστών και Δημοκρατών (S&D) είναι θετικοί για τους φόρους της ΕΕ.
Αντίθετα, οι βουλευτές που συνδέονται με το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (EPP) και το M5S είναι αντίθετοι, αλλά σχεδόν αδιάφοροι.
Τα μέλη της ID αντιτίθενται σε μια πηγή φορολογίας της ΕΕ.
Μια κάπως παρόμοια εικόνα προκύπτει για την πλειοψηφία των φόρων.
Ενώ τα μέλη της ID αντιτίθενται σθεναρά σε αυτό, η πλειοψηφία βρίσκει διαφορετικούς βαθμούς υποστήριξης μεταξύ άλλων κομμάτων.
Η ισχυρότερη υποστήριξη για έναν νέο μηχανισμό ψηφοφορίας βρίσκεται μεταξύ των βουλευτών που σχετίζονται με το S&D.
Οι βουλευτές που συνδέονται με το EPP είναι σχεδόν ουδέτεροι όσον αφορά αυτήν την πρόταση και οι βουλευτές της Renew Europe την υποστηρίζουν ήπια.
Προοπτικές
Η κρίση Covid-19 οδήγησε στην εισαγωγή νέων και σημαντικών εργαλείων σε επίπεδο ΕΕ για την καταπολέμηση της έκτακτης ανάγκης και την υποστήριξη των χωρών που πλήττονται περισσότερο από την κρίση.
Ωστόσο, αυτά τα εργαλεία είναι μόνο προσωρινά και το μέγεθος της κρίσης έπαιξε ρόλο στην υπερνίκηση της μακροπρόθεσμης διαφοράς σε ορισμένες χώρες σε κοινά μέσα όπως κοινό χρέος ή επιδόματα ανεργίας στην ΕΕ.
Τα ζητήματα ηθικής επικινδυνότητας και τα προβλήματα βιωσιμότητας του εθνικού χρέους παραμένουν ανεπίλυτα.
Ωστόσο, και τα τρία κοινοβούλια, και ιδίως οι Γερμανοί βουλευτές, ήταν κατά μέσο όρο λιγότερο απρόθυμοι να υποστηρίξουν τα ευρωπαϊκά φορολογικά ιδρύματα από τους μηχανισμούς επιμερισμού των κινδύνων.
Αυτό μπορεί να εξηγήσει γιατί μια λύση στην κρίση Covid-19 αναζητήθηκε μέσω ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων, όπως ο προϋπολογισμός της ΕΕ.
Αυτό υποδηλώνει επίσης ότι η πολιτική στήριξη για την εμβάθυνση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης μακροπρόθεσμα μπορεί να είναι ευκολότερο να οικοδομηθεί δημιουργώντας πραγματικά ευρωπαϊκά δημοσιονομικά ιδρύματα.
Ωστόσο, όπως δείχνει η συζήτηση για τους φόρους της ΕΕ, οι ευρωπαϊκές χώρες απέχουν ακόμη πολύ από το να συμφωνήσουν σχετικά με αυτήν τη λύση.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών