Σύμφωνα με το Politico, το βομβαρδισμένο ερείπιο του θερμοηλεκτρικού σταθμού Trypilska - ο κύριος παραγωγός ηλεκτρικής ενέργειας για εκατομμύρια ανθρώπους - είναι σύμβολο μιας καταστροφικής αλλαγής που βρίσκεται σε εξέλιξη στην Ουκρανία.
Τις τελευταίες εβδομάδες, η Ρωσία έχει αρχίσει να προκαλεί πολύ πιο μόνιμες ζημιές στο ενεργειακό σύστημα της Ουκρανίας, όχι μόνο καταστρέφοντας σταθμούς παραγωγής, αλλά και επιτιθέμενη ακόμη και στις τεράστιες υπόγειες εγκαταστάσεις αποθήκευσης φυσικού αερίου, στις οποίες στηρίχθηκε η ΕΕ τον περασμένο χειμώνα για να αποφύγει τις δικές της ενεργειακές ελλείψεις.
Πρόκειται για μια σημαντική αλλαγή σε σχέση με τα τελευταία δύο χρόνια, όταν η Μόσχα και ο στρατός εισβολής της στόχευαν κυρίως τους ενεργειακούς μετασχηματιστές της Ουκρανίας, ήτοι τα εξαρτήματα που μεταφέρουν την ενέργεια από το ένα κύκλωμα στο άλλο.
Οι επιθέσεις αυτές ήταν επιζήμιες, αλλά τα εξαρτήματα μπορούσαν να επισκευαστούν ή να αντικατασταθούν γρήγορα.
Πλέον ολόκληροι σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής βρίσκονται στο στόχαστρό τους και αυτό σημαίνει ότι οι επισκευές θα διαρκέσουν χρόνια.
Πλήγμα στην Ευρώπη
"Οι θερμοηλεκτρικοί σταθμοί μας έχουν δεχθεί 48 επιθέσεις τους τελευταίους έξι μήνες, αλλά χωρίς αμφιβολία, οι επιθέσεις της Ρωσίας τις τελευταίες εβδομάδες ήταν οι χειρότερες από [την] εισβολή πλήρους κλίμακας το 2022", δήλωσε στο POLITICO ο Maxim Timchenko, διευθύνων σύμβουλος της μεγαλύτερης ιδιωτικής εταιρείας ενέργειας της Ουκρανίας, της DTEK.
Η εταιρεία, είπε, έχει χάσει πλέον σχεδόν το 80% της παραγωγικής της ικανότητας.
Τα αποτελέσματα είναι ανησυχητικά - και όχι μόνο για την Ουκρανία.
Οι αξιωματούχοι εκεί ανησυχούν για το πώς θα βγάλουν το χειμώνα με τα φώτα και τη θέρμανση αναμμένα. Η αεράμυνα της Ουκρανίας εξαντλείται, λένε, καθιστώντας όλο και πιο δύσκολο να αποκρούσει τους πυραύλους που πέφτουν βροχή στις ενεργειακές υποδομές.
Επίσης, δεν υπάρχουν πολλά εύκολα προσβάσιμα ανταλλακτικά για τις υποβαθμισμένες μονάδες ηλεκτροπαραγωγής.
Στη συνέχεια, υπάρχει η διάχυση στην Ευρώπη.
Τον περασμένο χειμώνα η Ουκρανία προσέφερε το δίκτυο αποθήκευσης φυσικού αερίου της στους Ευρωπαίους traders, καθώς δημιουργούσαν εναγωνίως αποθέματα σε περίπτωση που η Ρωσία διέκοπτε τις προμήθειες όταν η θερμοκρασία έπεφτε.
Πλέον η Ρωσία στοχεύει αυτό το δίκτυο, εγείροντας ερωτήματα σχετικά με το κατά πόσον η ΕΕ είναι προετοιμασμένη με εναλλακτικές λύσεις.
"Οι Ρώσοι προσπαθούν να χρησιμοποιήσουν την ενέργεια ως όπλο όχι μόνο εναντίον της Ουκρανίας αλλά εναντίον ολόκληρου του κόσμου", δήλωσε ο Oleg Ustenko, ουκρανός οικονομολόγος που μέχρι πρόσφατα ήταν ανώτερος σύμβουλος του προέδρου Volodymyr Zelensky.
Αποκαρδιωτική εξέλιξη
Πρόκειται για μια αποκαρδιωτική εξέλιξη σε μια περιοχή που, μέχρι πρόσφατα, αποτελούσε πηγή αισιοδοξίας για την Ουκρανία.
Μόλις πριν από μερικές εβδομάδες η Ουκρανία αυτοπροβαλλόταν ως μια ατμομηχανή για την Ευρώπη, καυχιόταν ότι εξήγαγε καθημερινά περίπου 1 εκατομμύριο ευρώ σε ηλεκτρική ενέργεια στους δυτικούς γείτονές της.
Τώρα η οικονομική ισορροπία έχει αντιστραφεί, με το Κίεβο να εξαντλεί τον επισφαλή προϋπολογισμό του για να εισάγει ενέργεια, καθώς αγωνίζεται να αποφύγει τις διακοπές ρεύματος και να τροφοδοτήσει τη βιομηχανία όπλων σε καιρό πολέμου.
"Υπάρχει τεράστια πίεση, ειδικά σε περιοχές όπως το Χάρκοβο, όπου όλα τα κύρια περιουσιακά μας στοιχεία δέχθηκαν επίθεση από πυραύλους και προσπαθούμε να αποκαταστήσουμε όσο το δυνατόν περισσότερη ενέργεια, ενώ ο αντίπαλος αναλαμβάνει όλο και περισσότερες νέες επιθέσεις", δήλωσε σε συνέντευξή του ο Volodymyr Kudrytskyi, διευθύνων σύμβουλος του κρατικού φορέα εκμετάλλευσης του δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας Ukrenergo.
"Είμαι βέβαιος ότι θα καταφέρουμε να επαναφέρουμε το δίκτυο σε λειτουργία", πρόσθεσε, "αλλά η παραγωγή ενέργειας φαίνεται να είναι το κύριο πρόβλημα".
Σύμφωνα με τον Timchenko, μόνο η υποστήριξη από τους συμμάχους της Ουκρανίας μπορεί να σώσει το δίκτυο από μεγαλύτερη καταστροφή.
"Δυστυχώς, οι παθητικές άμυνες που έχει εγκαταστήσει η DTEK - όπως τσιμεντόλιθοι και σάκοι άμμου - είχαν μόνο περιορισμένο αποτέλεσμα απέναντι σε αυτές τις επιθέσεις ακριβείας", δήλωσε. "Χρειαζόμαστε επειγόντως ισχυρότερη αεράμυνα για να σώσουμε και να προστατεύσουμε το ενεργειακό σύστημα της Ουκρανίας".
Τα ενεργειακά προβλήματα της Ουκρανίας μετατρέπονται σε ενεργειακά προβλήματα της Ευρώπης
Την περασμένη εβδομάδα η Ρωσία σηματοδότησε μια πιθανή νέα φάση στην ενεργειακή της επίθεση, πλήττοντας δύο διαφορετικές τοποθεσίες που συνδέονται με το υπόγειο δίκτυο αποθήκευσης φυσικού αερίου της Ουκρανίας.
Οι εγκαταστάσεις αυτές ήταν ζωτικής σημασίας για τις ενεργειακές προσπάθειες της Ευρώπης τον περασμένο χειμώνα, με τους εμπόρους να αποθηκεύουν εκεί δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα καυσίμων σε περίπτωση οξείας έλλειψης.
Η πρόσθετη αποθηκευτική ικανότητα έδωσε στις χώρες της ΕΕ εύκολη πρόσβαση στις προμήθειες και επέτρεψε στις εταιρείες να αποθηκεύσουν πλεονάζοντα καύσιμα που διαφορετικά δεν θα είχαν πού να τοποθετήσουν - και τα οποία θα αναγκάζονταν να πουλήσουν με κόστος έως και 2 δισεκατομμύρια ευρώ.
"Η Ουκρανία έσωσε το τομάρι της Ευρώπης", δήλωσε η Aura Sabadus, εμπειρογνώμονας σε θέματα φυσικού αερίου στην εταιρεία πληροφοριών για τα εμπορεύματα ICIS.
"Και το τραγικό είναι ότι το αέριο που αποθήκευαν προέρχεται από χώρες που είναι αντίθετες στην αποστολή βοήθειας στην Ουκρανία, το μεγαλύτερο μέρος του προέρχεται από την Ουγγαρία και τη Σλοβακία.
Και τελικά αυτό θα γυρίσει μπούμερανγκ".
Σύμφωνα με το Politico, έπεται μεγαλύτερη αβεβαιότητα για την προσφορά στον ορίζοντα και για την Ευρώπη.
Στο τέλος του έτους λήγει η συμφωνία διαμετακόμισης που επιτρέπει στη Ρωσία να στέλνει αέριο μέσω αγωγού στην ΕΕ μέσω της Ουκρανίας και το Κίεβο επιμένει ότι το σύμφωνο δεν θα παραταθεί.
Το σενάριο τρόμου
"Το σενάριο τρόμου είναι να μην υπάρχουν ουκρανικές εγκαταστάσεις αποθήκευσης τον Δεκέμβριο, ούτε διαμετακόμιση", προειδοποιεί ο Sabadus.
"Τότε τι κάνουμε στην πραγματικότητα; Και ακόμη πιο μακροπρόθεσμα, με μια άλλη τεράστια πληθώρα υγροποιημένου φυσικού αερίου που θα έρθει από τις ΗΠΑ και το Κατάρ από το 2025 και μετά, πού θα τα βάλουμε όλα αυτά ως μέτρο ασφάλειας του εφοδιασμού;"
Σύμφωνα με τον Ustenko, τον πρώην σύμβουλο του Zelensky, όσο περισσότερο η Δύση αμφιταλαντεύεται για το αν θα παραδώσει στην Ουκρανία περισσότερα συστήματα αεράμυνας, τόσο χειρότερα θα είναι για όλους τους εμπλεκόμενους.
"Πρέπει να σώσουμε τη χώρα μας, να σώσουμε το λαό μας και όσο πιο γρήγορα ληφθούν αποφάσεις για τους αντιαεροπορικούς πυραύλους, τόσο καλύτερα θα είναι για την Ουκρανία και την Ευρώπη", τόνισε.
Σχόλια αναγνωστών